ەۋروپالىق وداقتىڭ مەملەكەت جانە ۇكىمەت باسشىلارى بريۋسسەلدە ەكى كۇندىك سامميتكە قاتىسادى. بۇل – پاندەمياعا بايلانىستى سوڭعى ەكى ايداعى العاشقى وفلاين كەزدەسۋ. رەسمي مالىمەتتەر بويىنشا، ەۋرووداق ەلدەرى رەسەيگە قارسى ەنگىزىلگەن ەكونوميكالىق سانكتسيالار مەرزىمىن 6 ايعا ۇزارتپاق.
سامميتتە تاراپتار قوعامداستىقتىڭ 2021-2027 جىلدارعا ارنالعان جەتى جىلدىق بيۋدجەتتىك جوسپارىن بەكىتۋ، €1,07 ترلن جانە ەو-نى قالپىنا كەلتىرۋ قورىن تالقىلايدى. قارجى ءبولۋ ماسەلەسىنە بايلانىستى بۇل كەلىسىمگە ۆەنگريا مەن پولشا تىيىم سالعان.
ءسامميتتىڭ ەكىنشى كۇردەلى تاقىرىبى – تۇركيانىڭ جەرورتا تەڭىزىندەگى ءىس-قيمىلى جانە انكاراعا قاتىستى جاڭا سانكتسيالار. ال ۇلىبريتانيانىڭ ەو-دان شىعۋىنا بايلانىستى Brexit-تەن كەيىنگى ەكىجاقتى قاتىناستار تۋرالى كەلىسىم جيىننىڭ ءۇشىنشى كۇنىندە تالقىلانباق.
ەو-نىڭ بيۋدجەتتىك جوسپارى
سونىمەن بىرگە پولشا پرەزيدەنتى اندجەي دۋدا قۇجاتتى ماقۇلداۋ تۋرالى الدىن-الا كەلىسىمگە قول جەتكىزىلگەنىن ايتتى. «بۇل كەلىسىم پولياك جانە ۆەنگر تاراپتارىنىڭ، سونداي-اق نەمىس توراعالىعىنىڭ كۇش-جىگەرىنىڭ ناتيجەسى»، – دەگەن پولشا پرەزيدەنتى اتالعان كەلىسىمنىڭ ەرەجەلەرىن ەو-نىڭ باسقا ەلدەرى قابىلدايدى دەپ ۇمىتتەنەتىنىن ءبىلدىردى.
ۆەنگريا مەن پولشا ەو-نىڭ جاڭا بيۋدجەتتىك جوسپارى مەن ەۋروپا ەكونوميكاسىن قالپىنا كەلتىرۋ قورىنىڭ بەكىتىلۋىنە قارسى شىقتى. مۇنىمەن قوسا ەكى ەل باسشىلارى 2021 جىلدان باستاپ بريۋسسەلدەن بيۋدجەتتىك قاراجاتتى مونيتورينگتىڭ ناتيجەلەرىن ەسكەرە وتىرىپ ءبولۋ ءۇشىن قوعامداستىق ەلدەرىندە قۇقىقتى باقىلاۋ تۋرالى شەشىمگە نارازىلىق ءبىلدىردى.
بىراق جەتى جىلدىق بيۋدجەت پەن قالپىنا كەلتىرۋ قورىن بۇعاتتالعان كۇيىندە قالدىرۋ تۋرالى شەشىمنىڭ قابىلداۋنى ەكىتالاي. سەبەبى بۇل ولاردى الداعى 7 جىل بويىنا ەو بيۋدجەتىنە ءتيىستى قوسىمشا 180 ميلليارد ەۋرودان ايىرادى.
رەسەيگە قارسى سانكتسيالار
ەۋرووداقتىڭ مەملەكەت جانە ۇكىمەت باسشىلارى 10 جەلتوقسانداعى سامميتتە رەسەيگە قاتىستى ەكونوميكالىق سانكتسيالاردى ۇزارتۋ تۋرالى ساياسي شەشىم قابىلدايدى، ونىڭ مەرزىمى قاڭتاردىڭ سوڭىندا اياقتالادى. سانكتسيا مەرزىمىن ۇزارتۋعا ەشبىر مەملەكەت قارسى بولعان جوق.
2014 جىلى ەۋروپالىق وداق ۋكرايناداعى وقيعالارعا جانە رەسەيدىڭ قىرىمدى اننەكسيالاۋىنا بايلانىستى بىرقاتار سانكتسيالار ەنگىزگەن. شەكتەۋ شارالارى بىرنەشە رەت ۇزارتىلدى. ۆيزاسىز رەجيم جانە ىنتىماقتاستىق تۋرالى جاڭا نەگىزگى كەلىسىم كەلىسسوزدەرى توقتاتىلدى، رەسەيدىڭ لاۋازىمدى تۇلعالارى ءۇشىن ەو ەلدەرىنە كىرۋگە تىيىم سالىندى جانە ولاردىڭ اكتيۆتەرى بۇعاتتالدى. سونداي-اق ساۋدا، قارجى جانە اسكەري سيپاتتاعى شەكتەۋ شارالارى ەنگىزىلدى. بۇعان جاۋاپ رەتىندە رەسەي ەو ەلدەرىنەن بىرقاتار ازىق-تۇلىك تاۋارلارىن يمپورتتاۋعا تىيىم سالدى.
Brexit تىعىرىعى
بريۋسسەل مەن لوندون اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناستار تۋرالى كەلىسسوزدەر 15-16 قازاندا ەو سامميتىندە بەكىتىلۋى كەرەك ەدى. الايدا، بريۋسسەل مەن لوندون كەزەكتى مارتە ورتاق كەلىسىمگە كەلە المادى.
ەۋروپالىق كەڭەستىڭ باسشىسى چارلز ميشەلدىڭ ايتۋىنشا، سامميتتە ۇلىبريتانيامەن سەرىكتەستىك تۋرالى كەلىسىمگە نۇكتە قويىلۋى ءتيىس. سونىمەن قاتار، ول قوعامداستىقتىڭ كەيبىر ەلدەرى «كەلىسىمسىز» ستسەناريگە دايىن بولۋى كەرەكتىگىن ەسكەرتتى.
ۇلىبريتانيا 2020 جىلى 1 اقپانعا قاراعان ءتۇنى ەۋروپالىق وداق قۇرامىنان شىقتى. بريۋسسەل مەن لوندون وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىنگى وتپەلى كەزەڭ تۋرالى ۋاعدالاسقان. ونىڭ بارىسىندا بىرىككەن كورولدىككە بىرىڭعاي ەۋروپالىق نارىق قاعيدالارى بويىنشا ساۋدانى جۇزەگە اسىرۋدى قوسا العاندا، بارلىق ەۋروپالىق نورمالار قولدانىلادى. بريتان ۇكىمەتى ەو-مەن بولاشاق بايلانىستاردىڭ فورماتى تۋرالى ۋاعدالاسىپ، ەركىن ساۋدا تۋرالى كەلىسىم جاساسۋى ءتيىس.
2019 جىلى ۇلىبريتانيا مەن ەو ساۋدا كولەمى شامامەن $900 ملرد. بولعان. ەگەر تاراپتار بۇل جولى دا كەلىسىمگە كەلە الماسا، 31 جەلتوقساننان باستاپ بارلىق باجدار مەن كۆوتالاردى قولدانىپ، دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنىڭ ەرەجەلەرى بويىنشا ساۋدا جاساي باستايدى.
تۇركيا ماسەلەسى
تۇركيامەن قارىم-قاتىناس تاقىرىبى ەو قۇرامىنداعى 27 ەلدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى وتىرىسىنىڭ باستى نازارىندا بولدى. جيىن ناتيجەسىندە ەو ديپلوماتياسىنىڭ باسشىسى جوزەپ بوررەل تۇركياعا قارسى شارا قابىلداۋ كەرەكتىگىن ايتقان. الدىن-الا بولجامدار بويىنشا، جاقىندا وتەتىن ەۋرووداق سامميتىندە جەرورتا تەڭىزىندەگى زاڭسىز ارەكەتتەرى ءۇشىن تۇركياعا جاڭا سانكتسيالار ەنگىزىلۋى مۇمكىن.
وتكەن اپتادا گرەكيانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى كيرياكوس ميتسوتاكيس ەو سامميتىندە تۇركياعا قارسى سانكتسيالار مەن قارۋ-جاراق جەتكىزۋگە ەمبارگو ەنگىزۋدى تالاپ ەتتى. سونىمەن قاتار، ەۋروپارلامەنت انكاراعا قاتاڭ سانكتسيالار ەنگىزۋگە شاقىراتىن قارار قابىلدادى.
1 قازانداعى ەو سامميتىندە قوعامداستىق كوشباسشىلارى تۇركياعا جەرورتا تەڭىزىندە، كيپردە، ليۆيادا بىرجاقتى ارەكەتتەردى، سونداي-اق ەۋرووداققا جانە قوعامداستىقتىڭ جەكەلەگەن ەلدەرىنە، اتاپ ايتقاندا فرانتسيا مەن گرەكياعا قاتىستى اگرەسسيۆتى ريتوريكانى توقتاتۋدى تالاپ ەتتى.
سول سامميتتە ەۋرووداق ەلدەرى كيپردى بەلارۋسكە قارسى سانكتسيالاردى بەكىتۋگە قاتىستى ءوز ۆەتوسىن الىپ تاستاۋعا كوندىردى. بۇل رەتتە نيكوسيانىڭ جەرورتا تەڭىزىندەگى داۋلى ايماقتارداعى گاز كەن ورىندارىندا گەولوگيالىق بارلاۋ قىزمەتىن جۇرگىزگەنى ءۇشىن تۇركياعا قارسى قاتاڭ سانكتسيالار ەنگىزۋ تۋرالى تالابىن قاىبىلداۋدان باس تارتتى. ونىڭ ورنىنا، ەو كوشباسشىلارى تۇركيانى «سوڭعى رەت» ورتاق ىنتىماقتاستىققا شاقىردى.
2016 جىلى ەو-مەن جاسالعان كەلىسىم اياسىندا تۇركيا نەگىزىنەن ءسۇريادان كەلگەن ميگرانتتار ءۇشىن ەۋروپالىق شەكارانى جابۋعا كەلىسكەن. ونىڭ ورنىنا بريۋسسەل بوسقىنداردى ۇستاۋعا، سونداي-اق ۆيزاسىز رەجيمگە جانە تۇركيانىڭ ەو-عا كىرۋى تۋرالى كەلىسسوزدەردى جەدەلدەتۋگە 6 ميلليارد ەۋرو بەرۋگە ۋادە بەردى. ەو كەلىسىلگەن قارجىنى اۋداردى، بىراق ۆيزاسىز رەجيم جانە ميگرانتتاردى قابىلداۋ تۋرالى كەلىسسوزدەردەن باس تارتتى.
ناتيجەسىندە، تۇركيا اۋماعىندا قازىر 3 ميلليوننان استام بوسقىن بار. ەۋرووداق ءوز ۋادەسىن تولىقتاي ورىنداماعاندىقتان، تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعان كەز-كەلگەن ۋاقىتتا «بوسقىندار ءۇشىن ەۋروپا شەكاراسىن اشاتىنىن» ەسكەرتكەن.
استانادا قالعان جاڭاوزەندىك جۇمىسسىزدار "قازمۇنايگاز" كەلىسسوزدى توقتاتىپ تاستادى دەيدى
فبر پەنتاگوننىڭ قۇپيا قۇجاتتارىنىڭ جاريالانۋىنا قاتىسى بار كۇدىكتىنى قامادى
بىشكەكتە كاسىپكەرلەر جاڭا سالىق ەرەجەلەرىنە قارسى اكتسيا وتكىزدى
موڭعوليا استاناسىندا جاپپاي نارازىلىق شەرۋلەرى ءوتتى
ەكىباستۇزدا جىلۋ جەلىسىندەگى اقاۋعا "ستانتسيا قىزمەتكەرىنىڭ قاتەلىگى" سەبەپ بولعانى ايتىلدى