بۇگىن، 2 قازان، الماتىدا قىتاي سوتى ءومىر بويى باس بوستاندىعىن شەكتەۋگە ۇكىم ەتكەن وسپان باتىر ۇرپاقتارىنىڭ قازاقستانداعى تۋىستارى ەل بيلىگىنەن، حالىقارالىق ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ ۇيىمدارىنان اراشا سۇراپ ءباسپاسوز جيىنىن وتكىزدى.

الماتىداعى ادام قۇقىقتارى مەن زاڭدىلىقتى ساقتاۋ حالىقارالىق بيۋروسىنىڭ ءباسپاسوز زالىندا وتكەن شاراعا قوعام قايراتكەرلەرى مەن بەلسەندىلەرى، زيالى قاۋىم وكىلدەرى جانە باق وكىلدەرى قاتىستى.

قىتايدا اۋىر ايىپتار تاعىلعان نۇرلان ءنابيۇلى، ناعىز مۇحاممەدۇلى جانە تولقىن سوعىسايۇلى قاتارلى ازاماتتارعا ارا سۇراۋ ماقساتىنداعى ءباسپاسوز جيىنىن اتالعان ازاماتتاردىڭ قازاقستانداعى تىكەلەي تۋىستارى (وتباسى مۇشەلەرى مەن جاقىن تۋىستارى) وتكىزىپ وتىر. ولاردىڭ ايتۋىنشا قىتايدىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى تۋىستارىن نەگىزسسىز ايىپتاعان جانە سوتتا دا ايىپتاردىڭ دالەلسىزدىگىنە قاراماستان ۇكىم شىعارىلعان. سونداي-اق، ولار سوتتا كۋالىك ەتۋشىلەردى ونداعى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى زورلىقپەن جالعان كۋالىك بەرگىزگەن دەپ سانايدى.

قىتايدا ايىپتالعان ازاماتتاردىڭ ءبىرى تولقىن سوعىسايۇلىنىڭ تۋىسى احات ءاشۋدىڭ ايتۋىنشا اتالعان ازاماتتارعا اۋىر قيناۋ كورسەتكەن.  «18 اقپاننان باستاپ اياق-قولىنا توك بايلاپ 72 كۇن ساباعان. سىنباعان سۇيەگى، ەزىلمەگەن ەتى قالماعان. ءتىپتى ولاردى سوت وتىرىسىنا الىپ شىعۋعا دا دەنساۋلىقتارى جاراماي قالعان. باستارىن بۇركەپ ەمحاناعا اپارىپ، كەيىن جانە قيناپ سۇراققا تارتقان»، – دەيدى احات ءاشۋ. ولارعا تاعىلعان ايىپتار تۋرالى احات ءاشۋ: «جوسپارلى تۋعا قارسى شىققان»، «قوس ءتىلدى وقىتۋعا قارسى شىققان»، «قازاقستاننىڭ تاۋەلىزدىك كۇنىن قۇتتىقتاعان»، «رۋلاسى، اتاسى بولعان ءۇشىن باندى اتالعان وسپاندى دارىپتەگەن، سول ارقىلى ۇيىم قۇرىپ، مەملەكەتتى بولشەكتەۋگە ۇرىنعان» دەگەن سەكىلدى جالالاردى جاپقان»، – دەپ كورسەتەدى.

ايىپتالۋشىلاردىڭ ءبىرى ناعىز مۇحاممەتۇلىنىڭ اناسى نازىكەن بىكەيقىزى سوزىندە: «ۇلىم ناعىز مۇحاممەدۇلى 30 جىلداي ۇكىمەت قىزمەتىندە ىستەگەن. 2017 جىلى قىزمەت ۇستىندە جوعارى قان قىسىمنان قۇلاپ، جۇرەك وپەراتسياسىن جاساتقان ەدى.  قازىر جازىقسىز سوتتالىپ وتىر. مەن قازاقستان ۇكىمەتىنەن، حالىقارالىق ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ ۇيىمدارىنان بالاما اراشا بولۋىن سۇرايمىن»، – دەدى.

نۇرلان ءنابيۇلىنىڭ ءىنىسى وركەن وسپاننىڭ ايتۋىنشا، اتالعان ازاماتتاردىڭ ىسىنە بايلانىستى قر پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە جانە قر ءسىم تارابىنا بىرنەشە رەت اراشا سۇراپ حات جولداعان. الايدا، بارىنە بىردەي «ءبىر ەلدىڭ ىشكى ءىسى، ءبىز ارالاسا المايمىز» دەگەن جاۋاپ كەلگەن. بۇدان تىس ادام قۇقىعىن قورعاۋشى حالىقارالىق ۇيىمدار مەن ەلىمىزدەگى قوعامدىق ۇيىمدارعا دا ارىز، تالاپ حاتتار جولداعان. «سوڭعى رەت 2019 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆقا دا بىرقاتار زيالى قاۋىم وكىلدەرى مەن ساياساتكەرلەردىڭ قولىن قويىپ وسى ماسەلە بويىنشا حات جولداعان ەدىك. الايدا، قازىرگە دەيىن ناقتى جاۋاپ كەلگەن جوق»، – دەيدى وركەن وسپان. ول جانە: «قىتايداعى بۇل ناۋقان باستالعانىنا 3-4 جىل بولعانىمەن، ءبىزدىڭ اۋلەتىمىزگە جاسالىپ جاتقان قىسىمدار وسپان باتىر اتىلعاننان كەيىنگى 70 جىل بويى جالعاسىپ كەلە جاتىر. وسپان بابامىز، بىلەسىزدەر 1951 جىلى ساۋىردە ءۇرىمجى قالاسىندا اتىلدى، ال بالاسى شەرديمان ءبىر جارىم جىلدان كەيىن 1952 جىلى قىركۇيەكتە قارۋىن تاپسىرىپ باعىندى. وسى كەزدە جاسالعان 11 تارماقتى كەلىسىم بار. ول كەلىسىمدە وسپان باتىردىڭ سۇيەگىن قايتارىپ بەرۋدەن تارتىپ، ونىڭ ۇرپاقتارىنىڭ قۋدالانبايتىنى، بۇرىنعى ىستەردىڭ قۋزاستىرىلمايتىنى دا جازىلعان ەدى. سول كەلىسىم نەگىزىندە باتىردىڭ ۇرپاقتارى سول ەلدە ءومىر ءسۇرىپ كەلدى. اتالعان ءۇش ازاماتتاردا قكپ ءوزى تاربيلەگەن مەملەكەت قىزمەتكەلەرى بولدى. ءبارى دە ۇكىمەتتە، وقۋ اعارتۋ جانە مادەنيەت سالاسىندا ۇزاق جىل قىزمەت ەتتى. ال، ولارعا تاعىلعان ايىپتاردىڭ ءبارى نەگىزسىز»، – دەدى.

جيىنعا قاتىسقان مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، ساياساتكەر بالتاش تۇرسىمباەۆ سوزىندە «وسپان باتىر بابامىز قازاقتىڭ كەلەشەگى ءۇشىن ءوز ءومىرىن قيعان ادام. سوندىقتان ونىڭ ۇرپاعىنا اراشا ءتۇسۋ، ۇلتتى قورعاۋ بيلىكتىڭ بورىشى»، – دەگەن پىكىرىن ءبىلدىردى.

ءباسپاسوز جيىنىن ۇيىمداستىرعان وسپان باتىردىڭ قازاقستانداعى ۇرپاقتارى جانە ايىپتالعان ازاماتتاردىڭ وزگە تۋىستارى قازاقستان بيلىگىنەن تىس شەتەلدىك جانە حالىقارالىق ادام قۇقىعىن قورعاۋ ۇيىمدارىنان تۋىستارىنا اراشا سۇرايتىنىن جەتكىزدى.

“The Qazaq Times”