سوڭعى جىلدارى قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى قارىم-قاتىناس كوزگە كورىنەرلىك جىلدامدىقپەن كۇشەيىپ كەلەدى. ەكونوميكالىق، كولىك-لوگيستيكا، ينۆەستيتسيالىق ارىپتەستىك سالاسىندا قىتاي بەلسەندى ويىنشىعا اينالسا، گەوساياسي دەڭگەيدە ونىڭ قازاقستانعا باعىتتالعان ىقپالى رەسەيدىڭ السىرەۋىنەن كەيىن ايقىن بايقالا باستادى. بۇل ۇدەرىس تەك ىنتىماقتاستىقپەن شەكتەلمەي، ەلىمىزدىڭ ەگەمەندىگى مەن ەكونوميكالىق قاۋىپسىزدىگىنە تىكەلەي اسەر ەتىپ وتىر.

 قىتاي ەكسپانتسياسىنىڭ ەكونوميكالىق اسپەكتىلەرى

شاعىن وندىرىستەردىڭ تۇنشىعۋى

قىتايدان تاسىمالداناتىن ارزان ءارى ساپاسىز تاۋارلار قازاقستانداعى جەرگىلىكتى شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىككە ۇلكەن سوققى بولىپ تيۋدە. يمپورتتىڭ ارتۋى ىشكى نارىقتاعى وتاندىق ءونىمنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن تومەندەتىپ، ءوندىرىستى كەڭەيتۋگە دەگەن ىنتانى جويىپ وتىر.

مىسالى، جەڭىل ونەركاسىپ، تۇرمىستىق تەحنيكا، قۇرىلىس ماتەريالدارى سىندى سالالاردا قىتاي ەكسپورتى ىشكى نارىقتى جاۋلاپ الدى. بۇل – "جۇمساق كۇش" ارقىلى ەل ەكونوميكاسىن باعىندىرۋدىڭ كلاسسيكالىق مىسالى.

كاسىپورىندار مەن جەر تەلىمدەرىنىڭ قىتايعا بەرىلۋى

بەيرەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، سوڭعى جىلدارى قازاقستانداعى بىرقاتار كاسىپورىندار مەن جەر تەلىمدەرى قىتايلىق كومپانيالار مەن ازاماتتاردىڭ مەنشىگىنە وتكەن. بۇل ءۇردىس اسىرەسە اۋىل شارۋاشىلىعى مەن ەنەرگەتيكا سالالارىندا كۇشەيىپ وتىر.

كەيبىر ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، بۇل كورىنىس "ەكونوميكالىق وتارلانۋدىڭ" جاڭا فورماسى بولىپ تابىلادى. قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق رەسۋرستارى بىرتىندەپ سىرتقى ويىنشىلاردىڭ باقىلاۋىنا ءوتىپ بارادى.

ۆيزاسىز رەجيم – ينۆەستيتسيا ما، الدە كولەڭكەلى كوشى-قون با؟

2024 جىلى كۇشىنە ەنگەن ۆيزاسىز رەجيم قىتاي ازاماتتارىنىڭ قازاقستانعا ەركىن كەلۋىنە مۇمكىندىك بەردى. رەسمي بيلىك بۇل شەشىمدى "تۋريزم مەن ينۆەستيتسيانى ىنتالاندىرۋ" دەپ تۇسىندىرسە، حالىق اراسىندا ۇلكەن الاڭداۋشىلىق تۋدىردى.

بەيرەسمي اقپارات كوزدەرى مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە قىتاي ازاماتتارىنىڭ قازاقستاندا جاپپاي مۇلىك ساتىپ الىپ جاتقانى، ءتۇرلى كاسىپ اشىپ جاتقاندىعى جايلى دەرەكتەر كوبەيىپ بارادى. ەڭ باستىسى – ولاردىڭ سانى مەن ءىس-ارەكەتى تۋرالى اشىق ستاتيستيكا جوق.

رەسەي السىرەپ، قىتاي بەلسەندىلىك تانىتىپ وتىر

ۋكرايناداعى سوعىستان كەيىن رەسەيدىڭ حالىقارالىق ارەناداعى السىرەۋى ورتالىق ازيادا جاڭا گەوساياسي ۆاكۋم تۋدىردى. بۇل جاعدايدى قىتاي ۇتىمدى پايدالانىپ وتىر. قازاقستان قىتاي ءۇشىن:

  • ء"بىر بەلدەۋ – ءبىر جول" جوباسىنداعى ماڭىزدى ترانزيتتىك بۋىن;
  • قىتايدىڭ باتىس ايماقتارىن شيكىزاتپەن قامتاماسىز ەتەتىن باستى بازا;
  • ورتا ازياداعى ساياسي ىقپالىن كەڭەيتەتىن گەوساياسي الاڭ.

رەسەيدىڭ بۇعان دەيىنگى قاۋىپسىزدىك "زونتيگىنەن" ايىرىلعان قازاقستان ءۇشىن قىتايدىڭ كولەڭكەسىنەن قاشۋ قيىنعا سوعۋدا.

قورىتىندى: ەكونوميكالىق سەرىكتەس پە، گەوساياسي ۇستەم كۇش پە؟

قىتايمەن ارىپتەستىك قازاقستان ءۇشىن پايدالى دا بولار. بىراق بۇل ارىپتەستىكتىڭ بالانسى بۇزىلىپ، بىرجاقتى تاۋەلدىلىككە اينالىپ بارا جاتقانى قاۋىپتى ءۇردىس. ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق، اقپاراتتىق، كوشى-قون ساياساتى قىتايدىڭ ۇزاق مەرزىمدى ستراتەگياسىمەن ەسەپتەسپەي، بەيبەرەكەت ءجۇرىپ جاتىر.

وسىعاگ وراي مىناداي ءبىر سۇراق تۋادى:
ءبىز سەرىكتەسپىز بە، الدە باعىنىشتىمىز با؟

The Qazaq Times