تەمىردان ەڭسەبەككە شىققان ۇكىم – كۇلكىگە شىعارىلعان قارالى حابار
بۇگىن قازاقستاندا كۇلكى قىلمىسقا اينالدى. بۇگىنگى سوت وتىرىسى – ءسوز بوستاندىعىنىڭ شەكسىزدىگىنە ەمەس، شەكتەۋلى شارتتىلىعىنا بەرىلگەن ۇكىم. بۇدان بۇرىن ءوزىنىڭ Qaznews پاراقشاسىنىڭ بيلىك پەن بيلىك باسىنداعىلارعا قاراتا ساتيرالىق جازبالار جاسايتىن تەمىردان ەڭسەبەك بەس جىل شارتتى جازا الدى. بۇدان بىلاي ءار كۇلكىمىز – دالەل، ءار مىسقىلىمىز – ايىپ، ءار كاريكاتۋرامىز – قىلمىستىق ءىس.
تەمىرداننىڭ ۇكىمى – كۇلكىنىڭ ۇكىمى
“بەس جىل شارتتى جازا”. بۇل ءبىر ادامنىڭ تاعدىرى عانا ەمەس، كۇللى قوعامنىڭ ۇنسىزدىككە كەسىلگەن ۇكىمى سەكىلدى ەستىلدى. سوت زالىندا سۋديا بەينەگۇل قايسينا ۇكىمدى وقىعاندا، ول بۇل ۇكىمدى مەملەكەت اتىنان ەمەس، ۇرەي اتىنان وقىپ تۇرعانداي اسەر قالدىردى. ءدال ءبىر ديكتانت وقىپ تۇرعانداي. بىراق بۇل ديكتانتتى ءبىز بۇدان بىلاي ءومىر بويى جاتقا ايتۋىمىز كەرەك ءتارىزدى. ۇكىمنىڭ ءتۇپ ماعىناسى: “كۇلمە! كۇلدىرمە! كۇلسەڭ جانە كۇلدىرسەڭ – كورەتىنىڭ وسى.”
ءبىز ەندى قىلمىسكەر ەمەس، كۇلىسكەر بولىپ سوتتالامىز.
“پوزور! پوزور!” – ۇياتتىڭ ءۇنىن ەستىدىڭ بە، مەنىڭ جاپ-جاڭا قازاقستانىم؟ بۇل ساعان ارناپ ايتىلىپ جاتقان ودا!..
سوت زالىنا كىرە الماعان تەمىرلاننىڭ جاقتاستارى سىرتتا "پوزور! پوزور!" دەپ ايقايلادى. بىراق، بۇل پوزور – تەمىرداننىڭ ەمەس. بۇل – ءبىزدىڭ، بۇكىل ەلدىڭ ۇيالۋى كەرەك پوزورى. شىن پوزور – بيلىكتىڭ سىننان قورقۋى. شىن پوزور – مەملەكەتتىڭ كۇلكىدەن قورعانۋعا ءماجبۇر بولۋى. بۇل – تسەنزۋرا ەمەس، بۇل – تسەنزۋرانىڭ جەتپىس جەتى اتاسى.
“پوزور” ايقايىنا شىداي الماعان ۇياتتىڭ ءوزى جەرگە كىرىپ كەتتى. بىراق ءبىز كىرمەدىك. ويتكەنى بىزدە ۇياتتىتىڭ وزىگ تاپتاپ وتە شىعاتىن ۇرەي، قورقىنىش بار.
ادۆوكات جانار بالعاباەۆا: “بۇل ۇكىم – تەمىرداننىڭ اۋزىن جابۋ ءۇشىن بەرىلدى.” دەيدى. يا، راس. بىراق بۇل ۇكىم – ءبىر تەمىردانعا عانا ەمەس، كۇللى قوعامعا ارنالعان. بۇل – ەلدىڭ ەركىن ويىن، ىشكى نارازىلىعىن، ساتيراعا سىڭگەن سىنشىلدىعىن “قۇلىپقا” جابۋ ءۇشىن بەرىلگەن. بۇگىن ءبىز ءسوز بوستاندىعىن جوعالتقان جوقپىز – ءبىز ونى شارتتى تۇردە عانا ساقتاپ قالدىق. ۇستىمىزدە “سوتتالعان ءسوز بوستاندىعى” ءجۇر.
كۇلكى – ەندى قىلمىس. ۇنسىزدىك – جالعىز قورعانىس
ال ءبىز نە ىستەيمىز؟ ءبىز ەندى ىشىمىزدەن كۇلەمىز. ءار كۇلكى – قاۋىپ، ءار قالجىڭ – قىلمىستىق جورامال.
ەگەر داۋىستاپ كۇلسەك – جازا.
قارقىلداساق – “مەملەكەتتى ماسقارالاۋ” بابىمەن سوت بولۋىمىز مۇمكىن.
ەگەر جىميعانىمىز كامەراعا ءتۇسىپ قالسا – اكىمشىلىك ايىپپۇل.
قوعام ءۇنسىز. سەبەبى قازىر ۇنسىزدىك – امان قالۋدىڭ جالعىز جولى.
تەمىرلان ۇندەمەيدى. بىراق ونىڭ ۇنسىزدىگى – ايعايدان قاتتى
بۇگىننەن باستاپ تەمىرلان سويلەمەدى. ونىڭ اۋزىنا پروكۋروردىڭ دار ەتكىزىپ جىرتىپ بەرگەن تەمىر سكوتچىن سۋديا حانىم بەس جىل بويى الىنبايتىنداي ەتىپ جاپسىرىپ بەردى. ونىڭ ءۇنىن ءوشىردى. بىراق ونىڭ ۇنسىزدىگى سوت زالىن جارىپ شىقتى. بۇل ۇنسىزدىك – ساتيرانىڭ ەڭ شىنايى فورماسى. ەندى تەمىرلان ساتيراسىن تاستاي ما، جوق پا – ونى ۋاقىت كورسەتەدى. بىراق ول بۇگىن كۇلكىنى قورعاپ، ۇندەمەي تۇرىپ ايعاي سالدى. بۇل ايعاي – ءاربىر شىنشىل جۇرەككە ەستىلەدى.
قازاقتايمىستىڭ قادىرلى كورەرمەنى…
سوت زالىنان شىققان بەينە – بۇل جاي عانا ۇكىم ەمەس، بۇل – ءبىزدىڭ قوعامداعى ءسوز بوستاندىعىنىڭ ناقتى بەت-بەينەسى.
QT ارناسىنداعى بەينەبايانىمىز – بۇل تاريحي ايعاق. تاريحقا كەرەك، بولاشاققا كەرەك.
بۇگىن ءبىز كۇلە المادىق، بىراق تاريح كۇلمەسىن دەسەك – ءار كۇلكىنىڭ ءمانىن دۇرىس تۇسىنەيىك. ءبىز شاتتانىپ كۇلىپ جۇرگەمىز جوق! ءبىز جىلاپ كۇلىپ ءجۇرمىز. ءبىزدىڭ كۇلكىمىزدە قاسىرەت...
سوت ۇكىمىن تىڭداڭىز. ەستىپ تۇرىپ – ويلانىڭىز. ويلانا تۇرىپ – جۇرەگىڭىزگە جۇگىنىڭىز قادىرلى وقىرمان. سەبەبى ەرتەڭ، بالكىم، ويدىڭ ءوزى دە قىلمىس بولىپ كەتەر…
جۇرت ساتيرانى ونەر دەيدى. بولا بەرسىن. ال ول ءبىز ءۇشىن ساياساتقا اينالىپ كەتتى...