سوزبۇيداعا سالىنعان جەتى تومدىق: قازاقتىڭ اكادەميالىق تاريحى قاشان جارىق كورەدى؟

ىرگەلى جوبانىڭ ۋادە ەتىلگەن مەرزىمى

2021 جىلى قازاقستاندا مەملەكەتتىك تاريحي جادىنى جاڭعىرتۋعا باعىتتالعان ەرەكشە عىلىمي جوبا باستالدى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ سول جىلعى 5 قاڭتاردا جاريالانعان «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى ماقالاسى نەگىزىندە ازىرلەنگەن باستاما – «ەجەلگى داۋىردەن بۇگىنگە دەيىنگى قازاقستان تاريحى» اتتى 7 تومدىق اكادەميالىق باسىلىم — مەملەكەتتىك دەڭگەيدە اسا ماڭىزدى مىندەت رەتىندە ايقىندالدى. بۇل كوپتومدىق قازاقستاننىڭ تاريح عىلىمىنداعى تۇتاس ءبىر كەزەڭدى قامتىپ، مەملەكەتتىلىكتىڭ ارعى-بەرگى نەگىزدەرىن تەرەڭ زەرتتەۋگە باعىتتالدى.

ش.ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى جاريالاعان «ەجەلگى داۋىردەن بۇگىنگى كۇنگە دەيىنگى قازاقستان تاريحى» اكادەميالىق باسىلىمنىڭ VII تومدىق ەتىپ ازىرلەۋ» باعدارلاماسىندا «جوبانىڭ باستالاتىن جانە اياقتالاتىن بولجامدى كۇنى: 01.04.2021 ج. – 31.12.2023 ج.» دەپ كورسەتىلگەن. دەسە دە ودان بەرى قازاقستاندا قاندى قاڭتار وقيعاسى بولدى، رەسەي ۋكرايناعا باسقىنشىلىقپەن سوعىس اشتى، كرەمل رەسمي تۇردە ورتاق تاريح تۋرالى بىرنەشە مارتە مالىمدەمە جاساپ ۇلگەردى.

الايدا جوبا اياقتالۋى ءتيىس بولعان 2023 جىلدىڭ سوڭىندا، تومدار ءالى جارىق كورمەگەنى بەلگىلى بولدى. وسىعان وراي Qazaq Times اقپارات اگەنتتىگى قر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنە رەسمي سۇراۋ حات جولداپ، جوبانىڭ ناقتى جاي-جاپسارى مەن كەشىگۋ سەبەپتەرىن انىقتاۋعا تىرىستى.

ۋادەلى مەرزىمنەن نەگە كەشىكتى؟

عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ جاۋابىندا جوبانىڭ كەشىگۋىنە بىرنەشە سەبەپ كورسەتىلگەن. ەڭ باستىسى – جوبانىڭ اۋقىمدىلىعى مەن مەرزىمنىڭ تىم قىسقالىعى دەيدى.

سالىستىرمالى تۇردە العاندا، بۇعان دەيىنگى 5 تومدىق «قازاق كسر تاريحى» ەڭبەگىن ازىرلەۋگە 10 جىلدان استام ۋاقىت كەتكەن (1977-1980), ال كەيىنگى 5 تومدىق 17 جىلعا سوزىلعان (1996-2010). ال قازىرگى 7 تومدىق نەبارى 2,5 جىل ىشىندە ازىرلەنۋى ءتيىس بولدى. بۇعان قوسا، مازمۇندىق كولەمى بۇرىنعى ەڭبەكتەرمەن سالىستىرعاندا شامامەن 30%-عا ارتىق ەكەنىن اتاپ كورسەتكەن.

سونداي-اق ورىنداۋشىلار قۇرامىنداعى وزگەرىستەر دە جۇمىستىڭ باياۋلاۋىنا اسەر ەتكەن-مىس. عالىمدار قاتارىندا ومىردەن وتكەندەر، دەنساۋلىعىنا بايلانىستى جوبادان شىققاندار، ءوز ەركىمەن قاتىسۋدان باس تارتقاندار بولعان.

«ورىنداۋشىلاردىڭ (اۆتورلاردىڭ) سانى وبەكتيۆتى سەبەپتەرگە بايلانىستى وزگەردى (بىرقاتار اۆتورلار ومىردەن ءوتتى، كەيبىرى دەنساۋلىق جاعدايىنا بايلانىستى جۇمىستان باس تارتتى، ءوز ەركىمەن جوبادان شىققاندار بولدى جانە ت.ب.). مازمۇندىق بولىكتىڭ ساپاسىن كۇشەيتۋ ماقساتىندا ىشكى جانە سىرتقى رەتسەنزەنتتەردىڭ ۇسىنىستارى بويىنشا بىرقاتار اۆتورلار ەنگىزىلدى. اۆتورلاردى اۋىستىرۋ – حالىقارالىق عىلىمي تاجىريبەدە كەڭىنەن قولدانىلاتىن قالىپتى جۇمىس ۇدەرىسى»، – دەپ جازعان عىلىم كوميتەتى توراعاسى عالىمجان جانقۋاتوۆ جاندوسۇلى.

عالىمدار قۇرامى مەن ينستيتۋتتار: قانداي وزگەرىس بولدى؟

جوبا باستالعان ساتتە وعان 300-گە جۋىق وتاندىق عالىم قاتىسادى دەپ مالىمدەلگەن ەدى. الايدا 2025 جىلدىڭ قاڭتارىندا وتكەن قازاقستان تاريحشىلارى ۇلتتىق كونگرەسىندە جوبادا 250 عالىم جانە 5 عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ جۇمىس ىستەپ جاتقانى جاريالاندى.

بۇگىندە جوباعا قاتىسىپ وتىرعان مەكەمەلەر مەن زەرتتەۋشىلەر ءتىزىمى مىناداي:

كوميتەت توراعاسىنىڭ بەرگەن اقپاراتىنا قاراعاندا، جوباعا 18-دەن استام شەتەلدىك عالىم تارتىلعان. ولار جاپونيا، تۇركيا، اقش، رەسەي، بولگاريا، يتاليا، اۆستراليا سىندى ەلدەردەن كەلىپ، ءوز سالالارى بويىنشا (گەنەتيكا، تۇركىتانۋ، سوۆەتولوگيا جانە ت.ب.) جوبانىڭ مازمۇنىن بايىتۋعا اتسالىسقان.

ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنا قارايتىن ش.ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى ديرەكتورى زيابەك قابىلدينوۆ ەرمۇحانۇلى جوباعا جەتەكشىلىك ەتەدى.

«كوپتومدىق اكادەميالىق باسىلىمدى ازىرلەۋ گۋمانيتارلىق بەيىندەگى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىنىڭ عىلىمي قۇزىرەتتەرى مەن زەرتتەۋ باعىتتارىنا سايكەس بەكىتىلدى: ءا.ح. مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتى، ورىنداۋشىلار سانى – 38 ادام، ونىڭ ىشىندە 3 شەتەلدىك; ش.ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى، ورىنداۋشىلار سانى – 25 ادام، ونىڭ ىشىندە 7 شەتەلدىك; جوشى ۇلىسىن زەرتتەۋ عىلىمي ينستيتۋتى، ورىنداۋشىلار سانى – 40 ادام، ونىڭ ىشىندە 25 شەتەلدىك; ر.ب. سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى شىعىستانۋ ينستيتۋتى، ورىنداۋشىلار سانى – 25 ادام، ونىڭ ىشىندە 1 شەتەلدىك; ش.ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى، ورىنداۋشىلار سانى – 61 ادام، ونىڭ ىشىندە 6 شەتەلدىك; ش.ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى، ورىنداۋشىلار سانى – 59 ادام، ونىڭ ىشىندە 18 شەتەلدىك; مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتى، ورىنداۋشىلار سانى – 41 ادام، ونىڭ ىشىندە 2 شەتەلدىك. باعدارلامانى ساپالى ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا 2021 جىلى ورىنداۋشىلار رەتىندە جوعارىدا اتالعان 5 عىلىمي ۇيىم ايقىندالدى»، – دەلىنگەن رەسمي اقپاراتتا.

سوڭعى بەلگىلى اقپاراتقا ساي، باسىلىمنىڭ عىلىمي-رەداكتسيالىق القاسىنىڭ قۇرامىندا ءا.مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى اقان وڭعار، ش.ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باس ديرەكتورى زيابەك قابىلدينوۆ، جوشى ۇلىسىن زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى جاقسىلىق ءسابيتوۆ، ر.ب.سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى شىعىستانۋ ينستيتۋتى جانىنداعى تاريحي ماتەريالداردى زەرتتەۋ رەسپۋبليكالىق اقپاراتتىق ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى مەرۋەرت ابۋسەيىتوۆا، ش.ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى بولات كومەكوۆ، مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى بۇركىتباي اياعان، ش.ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ەرجان تورايعىروۆ جانە باسقا دا ماماندار بار.

قازىر جوبا قاي كەزەڭدە؟

مينيسترلىكتىڭ مالىمەتىنشە، قازىرگى ۋاقىتتا 7 تومدىقتىڭ جوبالىق ماكەتى تولىق ازىرلەنگەن. قولجازبالار ادەبي وڭدەۋ, بەتتەۋ جۇمىسى ءجۇرىپ جاتىر.

سونىمەن بىرگە، ءار توم كوپدەڭگەيلى رەتسەنزيالاۋ كەزەڭىنەن وتۋدە، بۇل دەگەنىمىز – ءاربىر ءماتىننىڭ ساپاسىن ىشكى جانە سىرتقى عىلىمي ساراپشىلار ءجىتى تەكسەرەدى دەگەن ءسوز.

«قازىرگى ۋاقىتتا جاڭا كوپتومدىق اكادەميالىق باسىلىمنىڭ قولجازبالارى دايىن، ولاردى مۇقيات كوپدەڭگەيلى رەتسەنزيالاۋ جۇرگىزىلۋدە»، – دەلىنگەن كوميتەت جاۋابىندا.

بۇگىنگى كۇنگە دەيىن جوبا اياسىندا 83 عىلىمي ەڭبەك جاريالانعان:

• 2 مونوگرافيا
• 20 ماقالا (Web of Science جانە Scopus بازالارىندا)
• 24 ماقالا (عجبسسقك جۋرنالدارىندا)
• 9 ماقالا (رعدي تىزىمىندەگى جۋرنالداردا)
• 16 ماقالا (حالىقارالىق كونفەرەنتسيا ماتەريالدارىندا)
• 2 كونفجيناق (كونفەرەنتسيا ماتەريالدارى جيناعى)
• باق-تا 54 ماتەريال

بۇل جوبا – تەك باسىلىم ەمەس، سونىمەن قاتار قازاقستان تاريح عىلىمىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن عىلىمي اينالىمعا ەنگىزۋگە ارنالعان كەڭ كولەمدى زەرتتەۋ الاڭى رەتىندە دە جۇمىس ىستەپ وتىر.

قانشا قارجى جۇمسالدى؟

جوبا باعدارلامالىق-نىسانالى قارجىلاندىرۋ جۇيەسى بويىنشا 2021-2023 جىلدار ارالىعىندا قارجىلاندىرىلعان. مينيسترلىك مالىمەتىنە سايكەس، قارجى كولەمى تۋرالى ناقتى دەرەكتەر ۇلتتىق مەملەكەتتىك عىلىمي-تەحنيكالىق ساراپتاما ورتالىعىنىڭ رەسمي سايتىندا اشىق جاريالانعان-مىس. بىراق سايتتا قارجى ەسەبى تۋرالى اقپاراتپەن تانىسۋ مۇمكىن ەمەس.

قارجى مىنا باعىتتار بويىنشا بولىنگەن:

• اۆتورلار مەن رەتسەنزەنتتەرگە قالاماقى
• عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارى
• عىلىمي ءىس-شارالار ۇيىمداستىرۋ
• ماتەريالدىق-تەحنيكالىق شىعىندار

كاسىبي ءارى «قوعامدىق مۇددەنى» كوزدەيتىن جۋرناليستيكا قاعيداتتارىنا ساي، بۇل مالىمەتتەر – قوعام ءۇشىن اشىق ءارى باقىلاۋعا جاتاتىن اقپارات بولۋى ءتيىس. جوباعا بولىنگەن قارجىنىڭ ءتيىمدى جۇمسالۋىن باقىلاۋ – تەك مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ەمەس، عىلىمي قاۋىمداستىق پەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ دا جاۋاپكەرشىلىگى.

جوسپارلى مەرزىم: كىتاپ قاشان جارىق كورەدى؟

مينيسترلىك مالىمەتى بويىنشا، بارلىق 7 توم 2025 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن باسپاعا جىبەرىلىپ، جارىق كورەدى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. بۇل مەرزىمگە دەيىن ماتىندەردى ادەبي وڭدەۋ، بەتتەۋ، رەتسەنزيالاۋ جانە باسپاعا دايىنداۋ جۇمىستارى تولىق اياقتالۋى ءتيىس.

«كوپتومدىق اكادەميالىق باسىلىمنىڭ قولجازبالارى كوپدەڭگەيلى رەتسەنزيالاۋدان وتكىزىلىپ، ءماتىن بويىنشا تەحنيكالىق جۇمىستار اياقتالعاننان كەيىن 2025 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن باسپاعا جىبەرۋ جوسپارلانۋدا»، – دەپ حابارلايدى ۇكىمەتتىك كوميتەت باسشىسى.

ءۇمىت پەن جاۋاپكەرشىلىك

«ەجەلگى داۋىردەن بۇگىنگە دەيىنگى قازاقستان تاريحى» – ەلىمىزدىڭ عىلىم، تاريح جانە قوعامدىق ساناسىن جۇيەلەۋگە ارنالعان اسا ماڭىزدى جوبا رەتىندە اتالىپ ءجۇر. ۋاقتىلى جارىق كورمەگەنىنە قاراماستان، جوبانىڭ كەشىگۋى تەك بيۋروكراتيالىق سەبەپتەرگە ەمەس، عىلىمي ساپاعا قويىلعان جوعارى تالاپتار مەن جۇمىس كولەمىنىڭ اۋقىمدىلىعىنا بايلانىستى دەلىنەدى. سونىمەن قوسا، ساراپشىلار مەن تاريحشىلار اقوردانىڭ كرەملگە جالتاقتاۋىنان، رەسەي-ۋكراينا سوعىسىنىڭ سوڭىن اڭداۋىنان تۋىنداعان ساياسي استارى بار شەشىم دەپ تە باعالاپ ءجۇر.

ازات كوزقاراستاعى وبەكتيۆتى-مەملەكەتشىل اكادەمباسىلىم جوباسى – تەك تاريحشىلار ءۇشىن عانا ەمەس، بۇكىل قوعام ءۇشىن ماڭىزدى. سەبەبى، ءوز تاريحىن ءدال ءارى جان-جاقتى تانۋ – ۇلت بولاشاعىنىڭ نەگىزى.

بىلتىر جەلتوقساندا وتكەن رەداكتسيالىق القا وتىرىسىندا كوپتومدىقتىڭ جارىق كورۋىنە جاۋاپتى مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان قارين اكادەميالىق باسىلىم بارلىق مەكتەپ پەن ۋنيۆەرسيتەت باعدارلامالارىنا ەنەتىنىن ايتقان. يگى باستامانىڭ امالعا اسار-اسپاسى ەندىگى ۋاقىتتىڭ ەنشىسىندە.

كرەمل كوزىندەگى «ورتاق تاريح» وبەكتيۆ بولا الا ما؟

رەسەي-قازاقستان تاريحىن ورتاق مۇددەگە ۇيىستىرۋ كونتەكسىن توقاەۆتىڭ نازارباەۆتان بيلىكتى قابىلداپ العان ساتىنەن كورۋگە بولادى. ازاتتىق راديوسىنىڭ جازۋىنا قاراعاندا، 2019 جىلعى 3 ساۋىردە پرەزيدەنتتىگىنىڭ ءۇشىنشى اپتاسىندا توقاەۆ ماسكەۋگە بارىپ، پۋتينمەن كەزدەسۋىندە ورتاق تاريحتى «قارالاۋعا» جول بەرمەۋ تۋرالى كەلىسىم جاساستى. 2022 جىلعى ساۋىردە رف سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆ قازاقستانداعى ارىپتەسى مۇرات نۇرتىلەۋمەن كەزدەسىپ، ەكى ەلدىڭ تاريحشىلارىنىڭ بىرلەسكەن جۇمىس توبىنىڭ جۇمىسىن كۇشەيتۋگە ۋاعدالاسقان. سونىڭ جەمىسى كوپ ۇزاماي كورىندى، 28 قاراشادا توقاەۆ ماسكەۋگە تاعى بارىپ، قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناستىڭ ورناعانىنا 30 جىل قۇرمەتىنە ارنالعان دەكلاراتسيانى قابىلدادى. كرەمل سايتىنا جاريالانعان قۇجاتتىڭ 37-تارماعىندا ەكى ەلدىڭ ورتاق تاريحىن بۇرمالاۋعا، قايتا جازۋعا جانە قارالاۋعا جول بەرىلمەيتىنى جانە ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ تاريحي شىندىعىن ساقتايتىنى جازىلعان.

2024 جىلى 20 قىركۇيەكتە پۋتين كەي ەلدەر تاريحتى بۇرمالاپ، رەسەيگە قارسى ساياسات جۇرگىزە باستاعانىنا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپ، دابىل قاققان. قاۋىپسىزدىك كەڭەسى شۇعىل شاقىرتىلعان تالقىدا لاۆروۆ پەن مەدينسكي بايانداما وقىعان. ارادا ءبىر اپتادا وتكەندە رەسەي عىلىم اكادەمياسىنىڭ ءبىر توپ عالىمى تمد ەلدەرى قاتارىندا قازاقستان تاريح وقۋلىقتارىندا كرەمل وتارشىل ەتىپ كورسەتىلدى دەگەن سىني قورىتىندىسىن جاريالاعان. ولار «پوستسوۆەتتىك ەلدەر تاريحىندا رەسەي وتارشىل مەملەكەت رەتىندە جاعىمسىز وبرازبەن سيپاتتالعان» دەگەن قورىتىندى شىعاردى. وسى قورىتىندىدان كەيىن بىردەن، 29 قىركۇيەكتە ءپۋتيننىڭ تاريحي-يدەولوگيالىق كومەكشىسى ۆلاديمير مەدينسكي استاناعا ۇشىپ كەلىپ، قارينمەن كەزدەسكەن.

2024 جىلعى 6 قاراشا استانادا وتكەن قازاقستان-رەسەيدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرىنىڭ رەسمي كەزدەسۋىندە سەرگەي لاۆروۆ تاريحشىلاردىڭ بىرىككەن جۇمىس توبىن قۇرۋ كەلىسىمى جاسالعانىن مالىمدەدى. كەيىننەن قازاق جاعىنان رەسمي وكىلدەر بۇل توپتىڭ بىرنەشە جىل بۇرىن قۇرىلعانىن ايتىپ تۇسىندىرۋگە تىرىستى.

بىلتىر قىس تۇسەردە رەسەي پرەزيدەنتىنىڭ قازاقستانعا ساپارى اياسىندا، دالىرەگى 26 قاراشادا استاناداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە قازاقستان مەن رەسەي تاريحشىلارىنىڭ بىرىككەن فورۋمى ءوتتى. باق نازارىنان تاسادا وتكەن جيىنعا قاتىسقاندار قاتارىندا ەكى ەلدىڭ تاريحشى عالىمدارىمەن قاتار ساياسي تۇلعالار دا بولدى. مىسالى، قازاقستاننان عىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەك پەن استانانىڭ ماسكەۋدەگى ەلشىسى داۋرەن اباەۆ، رەسەيدەن پۋتين اكىمشىلىگىندەگى مەملەكەتتىك ساياسات باسقارماسىنىڭ جەتەكشىسى ۆلاديمير بوچارنيكوۆ پەن رەسەيدىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى الەكسەي بوروداۆكين.

وتارلاۋ، اشارشىلىق، رەپرەسسيا تاقىرىبىن اينالىپ وتكەن، تەك ۇلى وتان سوعىسى مەن تىڭ يگەرۋ تاقىرىپتارى تالقىلانعان فورۋمنىڭ قازاق تاريحشىلار توبىنىڭ جەتەكشىسى، ءماجىلىس دەپۋتاتى ەركىن ءابىل ەكى ەلدىڭ ورتاق توبىن قۇرۋعا رەسەي ارحيۆتەرىنە كىرۋ مۇمكىندىگىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن قازاق جاعى باستاماشى بولعانىن ايتقان. قازاق ۇكىمەتى، مەملەكەتتىك كەڭەسشى جۇمىس توبىن «تازا عىلىمي بايلانىس» دەپ تۇسىندىرگەن. قۇرامىندا ەكى ەلدەن 14 عالىمنان بار تاريحشىلاردىڭ بىرلەسكەن جۇمىس توبىنىڭ ەندىگى كەزدەسۋى بيىل جازدا رەسەيدىڭ قازان قالاسىندا وتەدى.

رەسەي دەپۋتاتتارى مەن تاريحشىلارى، مەديا وكىلدەرى تۇرماق پۋتين ون ءبىر جىل الدىن ءبىر سوزىندە قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىلىگى جايلى دا كەرەعار پىكىر بىلدىرگەن. 2014 جىلى رەسەيلىك جاستار فورۋمىندا پۋتين قازاقستاننىڭ سول كەزدەگى پرەزيدەنتىن ماداقتاي وتىرىپ: «ول ەشقاشان مەملەكەت بولماعان اۋماقتا مەملەكەت قۇردى. قازاقتاردا ەشقاشان مەملەكەتتىلىك بولماعان» دەگەن. ارتىناشا اقوردا كەلەسى جىلى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن اتاپ ءوتتى.

كەيىنگى ون جىلداعى ريتوريكا ديناميكاسىندا كرەملدەگى ساياسي تۇلعالاردىڭ قازاقستانمەن تاريحي ارىپتەستىكتە بەلسەنە ءتۇسۋى، ەلىمىزدە وتارلىق كەزەڭ مەن اشارشىلىق سياقتى تاقىرىپتاردىڭ اشىق تالقىلانباۋى قوعامدا الاڭداۋشىلىق تۋدىرىپ، بۇل جاعداي ماسكەۋدىڭ قازاقستانداعى تاريحي نارراتيۆكە ىقپال ەتۋگە تالپىنىسى بار ما دەگەن سۇراقتى كۇن تارتىبىنە شىعارىپ وتىر.

The Qazaq Times