اقش-تىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى ۋيليام موزەر ۋاشينگتوننىڭ قازاقستان بيلىگىن ادام قۇقىعىن جاقسارتۋعا قاجەتتى شارالار جۇرگىزۋگە تاباندى تۇردە شاقىراتىنىن مالىمدەدى.
وتكەن اپتادا اقش ەلشىسى ازاتتىققا بەرگەن سۇقباتىندا «ءبىز سياقتى جاس ەلگە امەريكالىق قالپاقتى كيۋگە كەلمەيدى» دەگەن نازارباەۆتىڭ پرەزيدەنتتىگى مەن پوستپرەزيدەنتتىك كەزەڭدەرىندەگى قازاقستاندى ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ كەپىلدىگىنىڭ ۇدەسىنەن شىعا الماي كەلە جاتقانىن سىنعا الدى.
تاۋەلسىزدىك جىلدارى قازاقستاندا دەموكراتيالىق قۇندىلىقتار ءالى دە تولىق اياقتانىپ ۇلگەرمەگەندىكتەن، بيلىك پەن بۇقارا اراسىندا وركەنيەتتى-گۋماندى سيپاتتاعى ءونىمدى ديالوگ ورناي قويعان جوق. «داعدارىس كەزەڭىندە جۇيەنى شايقالتپاي، قايتا نىعايتۋ ۇشىن بىزگە قوعامدى دامىتاتىن، جۇرتتىڭ ايتقانىنا قۇلاق تۇرەتىن مىقتى كوشباسشىلار مەن مىقتى پارتيا كەرەك... بىرەۋلەر كەلىپ، بىرەۋلەر كەتىپ جاتسا نە بولاتىن اينالامىزدان، پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتەن كورىپ وتىرمىز» دەپ الاڭدايتىن ەكس-پرەزيدەنت نازارباەۆ جۇيەگە نارازىلىق كۇشەيگەن تۇستا 30 جىل باسشىلىقتاعى رەسمي قىزمەتىن ءتامامداپ، 19 ناۋرىز «ۇمىتىلماس مالىمدەمە» جاساعان بولاتىن.
ايتسە دە ول، ساراپشىلاردىڭ سوزىنشە، اۋزى دۋالى «قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ توراعاسى» بولۋ ارقىلى بەيرەسمي تۇردە باسشىلىق ەتۋدە. «كەيبىرەۋلەر ايعايلاپ ايتىپ جۇرگەن ەۋروپاداعى دەموكراتياعا كەلۋ ءۇشىن ۋاقىت كەرەك. الدىمەن – ەكونوميكا». ەل استاناسى ءوز اتىمەن اتالاتىن نازارباەۆتىڭ بۇل ءسوزى ۇزاق جىلدار بويى ەل ساياساتىنىڭ باستى كۋرسى بولعانى بەلگىلى.
تاۋەلسىز ساراپشىلار بيىلعى ساياسي-الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە قاتىستى بۇرىن-سوڭدى تىركەلمەگەن قارقىندى ىرعاقتاعى تولقۋلار مەن شەرۋلەر بيلىكتى تىعىرىققا تىرەپ، ليبەرالدىق قادامدارعا ماجبۇرلەگەنىن ايتادى. ساياسي ۇدەرىستەرگە بەلسەنە ارالاسقان جاستاردىڭ كرەاتيۆتىلىگىن توقاەۆ تا ەرەكشە اتاپ وتكەن بولاتىن.
ەل استاناسىندا اقش-تىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى ۋيليام موزەر سۇقبات بەردى. 11 قازان 2019 جىل. فوتو: ەرجان ءامىرحان / ازاتتىق
امەريكالىق ديپلومات، تمد ەلدەرىنىڭ جاي-جاپسارىنا قانىق، ءبىراز جىلدار مولدوۆا، ۋكراينا، وڭتۇستىك ازيا ەلدەرىندە ەڭبەك ەتكەن، 2019 جىلى 2 قاڭتاردان بەرى اقش-تىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى پوليگلوت ۋيليام موزەر ەل بيلىگىن حالىقارالىق ادام قۇقىقتارى كەلىسىمدەرى مەن كونستيتۋتسيادا كورسەتىلگەندەي تۇلعاعا گۋماندى پرينتسيپتەرمەن قاراۋعا شاقىرادى.
– ءبىز ادام قۇقىعى تۋرالى ۇكىمەتپەن [قازاقستاننىڭ] ۇزدىكسىز سويلەسىپ كەلەمىز. بۇل – ەكى جاقتىڭ كۇن تارتىبىندە تۇرعان ەڭ ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. الگىندە ايتقانىمداي، پرەزيدەنت توقاەۆ ۇكىمەتىمەن جۇمىس ىستەيمىز جانە قازاقستاندى ادام قۇقىعى جايىن جاقسارتۋعا قاجەتتى رەفورمالار جۇرگىزۋگە تاباندى تۇردە شاقىرا بەرەمىز، – دەدى موزەر.
باتىس باقىلاۋشىلارى «توقاەۆ بيىل ماۋسىمداعى كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىنا قاتىسىپ، رەسمي مالىمەت بويىنشا 70 پايىز داۋىس العان كەزدەگى قارسىلىق اكتسيالارى جاپپاي ۇستاۋعا ۇلاستى» دەپ سىنايدى. سونداي-اق، قىركۇيەكتىڭ 9-ى جەنەۆاداعى بۇۇ ادام قۇقىقتارى جونىندەگى كەڭەسىنىڭ 42-سەسسيانىڭ اشىلۋىندا ۇيىمنىڭ ادام قۇقىقتارى جونىندەگى جوعارعى كوميسسارى ميشەل باچەلەت «قازاقستانداعى ادام قۇقىعى جاعدايى» تۋرالى بايانداماسىندا بيىل ناۋرىزىنان بەرى وتىپ جاتقان «نارازىلىق اكتسيالارى كەزىندە 4 مىڭنان استام ادام ۇستالعانىن» مالىمدەگەن بولاتىن. كۇز باسىندا ەل ىشىندەگى «قىتاي ەكسپانسياسىنا» قارسى وتكەن نارازىلىقتاردا كوزگە تۇسكەن 20 شاقتى بەلسەندى ەكى اپتادان سوڭ، 16-18 قىركۇيەك ارالىعىندا جاپپاي ۇستالىپ، كوبى 15 تاۋلىككە دەيىن سوتتالىپ ەدى.
شەرزاتتىڭ ءولىمى ىسىنە قاتىستى قۇپيا ۆيدەونى جاريالاۋ كىمگە كەرەك بولدى؟ – ساراپشىلار مەديا سىنى
24 قازان – كىتاپحاناشىلار مەرەكەسى قۇتتى بولسىن!
«ۋچاسكەدەن ارۋاققا كوك حات»: الماتىدا مارقۇمعا كەلگەن شاقىرتۋ
كوميسسيا مەن باقىلاۋشى ەسەبىندەگى ايىرماشىلىق: الماتىدا رەفەرەندۋم قالاي ءوتىپ جاتىر؟
ء"ادىل قازاقستان، ەستيتىن مەملەكەت" ەندى ادۆوكاتتارعا قىسىم جاساي باستادى ما؟
«پسەۆدو-بايقاۋشى» الدە كاسىبي باقىلاۋشى: رەفەرەندۋمدى كىم باقىلايدى؟