الەمدى وزىنە تارتۋ ءۇشىن وزبەك جۇرتى نە ىستەپ جاتىر؟

وسىدان ەكى جىل بۇرىن بيلىككە كەلگەن شاۆكات ميرزيەەۆ وزبەكستاندى الەمگە اشىق مەملەكەتكە اينالدىرۋعا تىرىسۋدا. بۇل تۋرالى ول رەسمي مالىمدەمەلەر ارقىلى دا بىلدىرگەن ەدى. ارينە، وزبەك باسشىسىنىڭ ويلاعانىنا ساي، وزبەكستاندا ءتۋريزمدى دامىتۋدىڭ وزىندىك پوتەنتسيالى دا بار.  وزبەكستانداعى وزگەرىس الىس شەتەلدەردىڭ دە نازارىن اۋدارىپ وتىر. شەتەلدىك تانىمال اقپارات قۇرالدارىنىڭ اۋزىنا دا كوبىرەك ىلىنە باستادى. سوڭعى ون جىلدا BBC ارناسى وزبەكستانعا قاراعاندا سولتۇستىك كورەيادا كوبىرەك رەپورتاج جاساعان. الايدا، جاقىندا اتالعان ارنانىڭ رەپورتەرلەرى بەن تاۆەنەردىڭ باستاۋىمەن وزبەك جۇرتىندا بولىپ، سول ەلدىڭ تۋريزم پوتەنتسيالى تۋرالى زەرتتەپ، زەردەلەپ قايتتى.

رەسمي ستاتيستيكالاردى العا تارتار بولسا، بىلتىر وزبەكستانعا 2,5 ملن شەتەلدىك تۋريست كەلگەن. بۇل الەمگە ەندى باعىت العان ەل ءۇشىن جامان كورسەتكىش ەمەس. الايدا، بۇل ساياحاتشىلاردىڭ باسىم كوبى تمد ەلدەرىنەن بولعان. ال، بيىل قىركۇيەك ايىنا دەيىن وزبەك ەلىنە الىس امەريكا قۇرلىعىنىڭ وڭتۇستىگى مەن سولتۇستىگىنەن 10 مىڭعا جۋىق ساياحاتشى ات باسىن بۇرىپتى. بۇل سان ەل ءتۋريزمى ءۇشىن كوپ بولماعانىمەن بىلتىرعىمەن سالىستىرعاندا 50 پايىزعا كوپ.

وزبەكستان بيلىگى شەتەلدىك تۋريستەردى تارتۋ ماقساتىندا بىرقاتار شارۋالاردى دا تىندىرعان. اسىرەسە، باق وكىلدەرىنىڭ ءرولىن كوبىرەك ەسكەرگەن. ايتالىق، الەم ارالاپ ساياحات جاساعىسى كەلەتىندەرگە باعدار سىلتەيتىن Lonely Planet باسىلىمى جاساعان زەرتتەۋ بويىنشا، 2019 جىلى ساياحات جاساپ دەمالۋعا ەڭ لايىقتى ەلدەردىڭ تىزىمىندە وزبەكستان ەكىنشى بولىپ جايعاسىپتى. بۇعان قوسا تاشكەنت بيلىگى تۋريستىك جاعداي جاساۋ ءۇشىن جۇردەك پويىزداردى ىسكە قوسىپ، اۋە قاتىناسىن كەڭەيتۋدە جانە 300-گە جۋىق جاڭا قوناق ۇيلەر سالۋدا. ءتىپتى، ونداعان ەلدە ەلەكتروندى ۆيزا الۋ ءىسىن جەڭىلدەتتى. بۇل شارالار وزبەكستاندى دەمالۋعا قولايلى، قاۋىپسىز ءارى تاريحي جانە ەكزوتيكالىق ەل رەتىندە تانىتا تۇسۋدە.

تاشكەنت بولسا وزبەكستان ءتۋريزمىنىڭ نەگىزگى باعىتى. تاشكەنتتەگى يسلام مەن كەڭەستىك ارحيتەكتۋرانىڭ ارالاسۋىنىڭ ءوزى كەيبىر شەتەلدىكتەرگە تاڭسىق بولارى شىن. ودان قالسا تاشكەنت مەتروسى دا كەلۋشىلەردىڭ ءبىر كورۋىنە تاتيدى. جوعارىدا اتاعان BBC جۋرناليستەرى تاشكەنت مەتروسىن كەسكىنگە تۇسىرگەن تۇڭعىش شەتەلدىك تانىمال ارنا وكىلدەرى بولىپ تاريحتا قالعانىن دا ايتپاي كەتسە بولماس. تاشكەنتتە، سونداي-اق، كونە قۇران قولجازباسىنىڭ ساقتالۋىمەن قۇندى بولعان حاست-يمام سارايى دا بار. ال، وزبەك جۇرتىنداعى ىشكى تۋريزمى تۋرالى ايتقاندا وسىنداي ءدىني ورىندارعا باعىتتالعان زياراتتىق ءتۋريزمنىڭ باسىم ەكەنىن دە ايتقان ءجون.

وزبەك اعايىن الا شاپانى جانە پالاۋىمەن ەسكە تۇسەتىنى شىن. وزبەك پالاۋى تۋرالى وسىعان دەيىن تمد كولەمىندە ايتىلىپ جۇرسە، بۇل تاعامنىڭ اتاۋى قازىر قۇرلىق اسىپ كەتكەن. وزبەكستاننىڭ قاي قالاسىنا بارسا دا شەتەلدىكتەر وزبەك پالاۋىنان ءدام تاتپاي كەتپەيدى. ونىڭ ۇستىنە قازىر وزبەك پالاۋىن الەمگە تانىتۋ ءۇشىن بىرقاتار شارالار ۇكىمەت تارابىنان ارنايى قولعا الىنىپ وتىر. سونىڭ قاتارىندا ءۇش توننا پالاۋدى ءبىر قازاندا دايىنداۋ سەكىلدى جۇرت نازارىن اۋداراتىن ىستەر دە بار.

تاشكەنتتەن تىس، يۋنەسكو-نىڭ قورعاۋىنا الىنعان بۇحارا قالاسى دا وزبەكستان ءتۋريزمىنىڭ جارىق جۇلدىزى دەۋگە بولادى. جالپى وزبەك اعايىن جاساعان ايماق ورتا ازيادا وتىرىقشى مادەنيەتتىڭ ىزدەرى ەڭ كوبىرەك ساقتالعان ەل ەكەنى بەلگىلى. زامانىندا ءامىر-تەمىر تۇراننىڭ ۇلى دالاسىن توزدىرا شاپقانىمەن، ءوزى تۇراق ەتكەن سامارقان مەن بۇحارا اينالاسىنداعى ورتا عاسىرلىق قالالاردى دامىتقانى بەلگىلى.  

وزبەكستاننىڭ شەتەلدىك تۋريستەر ءۇشىن قولايسىز تۇستارى دا جوق ەمەس، ارينە. ساياحاتشىلاردىڭ بۇل ەلدە wi-fi تاۋىپ پايدالانۋى جانە بانك كارتاسىن پايدالانۋى قيىنعا سوعادى. 50 مىڭ بىرلىك اقشا كۋپيۋراسىن قالتاعا تولتىرىپ الىپ، وزبەكستاندى ارالاۋ شەتەلدىك جيھانگەزدەرگە ۇناي بەرمەسى انىق. ال بۇلارعا قوسا، يسلام كاريموۆ تۇسىندا ەل تۇرعىندارىن شەڭگەلدەگەن قاتتى تەگەۋرىن بوساعانىمەن، بۇتىندەي جوعالىپ كەتكەن جوق. BBC جۋرناليستەرىنىڭ ايتۋىنشا، ۇكىمەتتىك باقىلاۋدىڭ قاتاڭدىعى نەمەسە قاتاڭ بولعاندىعىن كورسەتەتىن كورىنىستەر جوق ەمەس. كورشىمىزدىڭ بۇدان دا باسقا جاسىرىپ-جابار كەمشىن تۇستارى كوپ ەكەنى دە راس. 

مەيلى قالاي بولسا دا، كورشى ءارى باۋىرلاس وزبەك جۇرتى بۇل باعىتتا اۋقىمدى جۇمىستاردى قولعا الدى. تاشكەنت تارابىنىڭ وزبەكستاندى الەمگە تانىتۋ ءۇشىن جاساعان شارالارى تابىستى بولىپ جاتسا قىزعانبايمىز. تەك، دابىرالى سامميتتەر مەن كەرەكتى-كەرەكسىز جينالىسسىز دا، حالىقارالىق جارىستار مەن جارمەڭكەلەرسىز دە الەمگە تانىلۋعا بولاتىنىن ايگىلەپ كەتە مە دەگەن الاڭ كوڭىل بار.

“The Qazaq Times”