اباي مەن شاكارىم ولەڭدەرى قولجازباسىنىڭ كوشىرمە نۇسقالارى ءبىزدىڭ ۇيدە بولعان ەدى. شەشىپ ايتايىن: ءبىزدىڭ ءۇي دەپ وتىرعانىم – اكەم رازداننىڭ ءۇيى، كەرەيدىڭ جادىك رۋىنان، بۋىرشىن وزەنىنىڭ بويىن مەكەندەگەن، اكەم يمام بولعان ادام ەدى. 1896 جىلى تۋعان، 1948 جىلى قايتىس بولدى. ءوز زامانىنىڭ وقىعان، كورەگەن ادامى قاتارىنا جاتادى. قىزمەت، جيىن بابىمەن سارسۇمبە جانە ءۇرىمجى قالالارىندا بولعان. كوپ ادامدارمەن تانىسىپ، ءبىلىم اۋىسقان. ارابشا سوزدەردى قازاقشاعا اۋدارا بەرەتىن.
سەيىتقازى مۇعالىممەن دە تانىس. ءۇش ايماق ۇكىمەتى تۇسىندا ايماقتىق سوت مەكەمەسىندە باستىق بولعان. سول كىسى كىمنەن العانى بىزگە بەيمالىم، ايتەۋ «اباي قۇنانباەۆتىڭ ولەڭدەر جيناعى» دەگەن كىتاپتىڭ كوشىرمەسىن اكەلىپ، وقىپ جۇرەدى. بۇل كىتاپ 1909 جىلى كاكىتاي ىسقاقۇلى سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىندا باسىلعان نۇسقاسىنان كوشىرىلىپتى. كىتاپقا قاتتى قىزىعىپ قالعان اعام، اقىن ماعاز رازدانۇلى ونى 1945 جىلدىڭ جازىندا ءبىر ايداي ۋاقىت شىعارىپ، بۋىرشىننىڭ «ءۇشتاس» جايلاۋىندا كوشىرىپ شىققان.
ماعاز كوشىرىپ العان كىتاپتا: «كوشىرگەن – عابيدەن جىگىتباەۆ» دەگەن ءسوز بار ەدى. ول مۇعالىم ەكەن. ابايدىڭ سول ولەڭدەر جيناعىندا كاكىتاي ىسقاقۇلى جازعان «اباي قۇنانباەۆتىڭ ءومىر تاريحى» دەگەن تاماشا ماقالا بار. وندا قۇنانبايدى جامانداپ دۇرسە قويا بەرەتىن جاساندى سوزدەر ەمەس، قايتا شىندىق ىستەر ءوز قالپىندا باياندالعان. ماعاز كوشىرگەن سول نۇسقا قازىر دە ماعازدىڭ شاڭىراعىندا ساقتاۋلى تۇر. يكەمدى، قاتتى مۇقابالى قارا داپتەرگە حيميالىق كۇلگىن ءتۇستى سيامەن جازىلىپتى. عاجاپتانارلىق تاعى ءبىر ءجاي، وسى كىتاپ كوشىرىلىپ بولعان سوڭ، ءبىزدىڭ ۇيدە كوپ تۇرماي جوعالىپ كەتىپ ەدى.
تۋرا 40 جىل وتكەن سوڭ، 1985 جىلى قيىرداعى شىڭگىل اۋدانىنان مۇقامەتبەك زاتەلبايۇلى ونى ۇلكەن ادامگەرشىلىك تانىتىپ ماعازدىڭ وزىنە تابىس ەتتى. كىتاپ شىڭگىل جاققا قاشان، كىم ارقىلى بارعانىن مۇقامەتبەك تە، ماعاز دا بىلمەيدى. قايران قالاسىڭ، بالا اكەدەن، انا بالادان ايىرىلىپ قالىپ جاتقان سان رەتكى سوعىس ءورتى شارپىعان، نەبىر قيىن-قىستاۋ كۇندەردى باستان وتكىزگەن، ءور التايدىڭ ورىندە حالىقتىڭ اباي ولەڭدەرىن جانىنداي جاقسى كورىپ، جوعالتپاي ساقتاۋىن قاراڭىزشى! بۇل دا ابايدىڭ ۇلىلىعىن ايگىلەيتىن شىعار.
مەن ويلايمىن، ماعاز اعامىزدىڭ كەيىن جۇرتقا تانىمال اقىن بولۋى – ونىڭ جاس كەزىندە اباي ولەڭدەرىن قىزىقتاپ جاتتاپ وسكەندىگىنەن بولار. بۇل دا ءبىر ۇلكەن مەكتەپ ەمەس پە، قاسيەتىڭنەن اينالايىن اباي، تالاي قازاقتىڭ كوزىن دە، كوڭىلىن دە اشتىڭ عوي!
شاكارىمنىڭ «ءۇش انىق» دەگەن كىتابىن 1942 جىلدىڭ الدىندا اكەم ءبىر جاقتان كوشىرىپ الىپتى. سارسۇمبەدەن نەمەسە ءتىپتى ۇرىمجىدەن اكەلگەن بولۋى دا مۇمكىن. وتە-موتە زيات شاكارىمۇلى اكەلگەن قولجازبادان كوشىرىلگەن بولۋ مۇمكىندىگى زور. كىتاپتىڭ سىرتىنا «ءۇش انىق» دەگەن ءسوز جازىلعانىمەن، ىشىندە تاعى كوپ ولەڭدەر بار بولاتىن. وسى شىعارمانى اكەمنىڭ قولجازباسىنان تالاي ادام كوشىرىپ الدى. ماسەلەن، جيەن اعام – ۋاقيت ورازوۆ، ناعاشى اعامىز – ءماساۋ نامازباەۆ جانە مۇعالىمىمىز ءسالىمجان كاكىجانۇلى، تاعى باسقالار. سۇراستىرسام، بارلىعى ساياسي ناۋقاندار تۇسىندا قورقىپ ، كىتاپتىڭ كوزىن جويعان. بۇدان 50-60 جىل بۇرىن سول كىتاپتى وقۋ، كوشىرۋ بارىسىندا جاتتالعان جولداردىڭ ءبىرازىن بىزدىڭ ۋاقيت اعامىز قازىر دە جاتقا ايتادى ەكەن، ەسىنە كەلتىرە العاندارىن ماعان جازىپ بەردى. ۋاقيت ءابدىراحمانۇلى ورازوۆ 1921 جىلى تۋعان، ارعىن رۋىنان، ورتا ماعلۇماتتى، جاسىنان ادەبيەتكە اۋەس ادام، ءوزى دە ولەڭ جازادى. 1934 جىلى زيات شاكارىمۇلىنان وقىعان. ۋاقيتتىڭ شەشەسى ءلاتيپا ءبىزدىڭ اكەمىزدىڭ جالعىز قارىنداسى بولادى. ول كىسىنىڭ ءوزى، باۋىرلارى ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ بالالارىمەن جاستاي ءبىر اۋىلدا بولىپ، اعايىندى ادامداردىڭ بالالارىنشا بىرگە وسكەن، بىرگە تاربيە كورگەن. ۋاقاڭنىڭ اكەسى ءابدىراحمان اباي ولەڭدەرىنىڭ كوبىن جاتقا بىلەتىن وتە زەردەلى كىسى ەدى. اتاسى وراز سارىارقانىڭ (قاراعاندى ءوڭىرىنىڭ) ادامى ەكەن. پاتشا وكىمەتى كەزىندە جەر اۋدارىلۋعا جىبەرىلگەن جەرىنەن التاي كەرەيلەرىنىڭ ورتاسىنا قاشىپ كەلىپ، مەكەندەپ قالعان.
«سارىارقا مەكەن-جايىم ەسىل، نۇرا،
بىلمەسەڭ جەر ءمانىسىن مەنەن سۇرا،
تاي قۇلىنداپ، تايلاعى بوتالايتىن،
قىزىعى كەتپەيدى ەستەن ءتىپتى، ءسىرا.»، - دەپ باستالاتىن ولەڭى بار ەدى. وراز جول كورگەن ساۋاتتى ادام بولعاندىعى ءۇشىن 1905 جىلدىڭ سوڭىندا، ياعني، شاكەرىمنىڭ قاجىعا باراتىن جىلى ءبىزدىڭ ەلدەن ءومىرتاي بي، ءبىزدىڭ اتامىز قامشىباي يمامداردى باستاپ، مەككەگە قاجىعا بارعان. ەندىگى ءسوزدى ۋاقيت اعايعا بەرەيىن:
– سول ء"ۇش انىق" دەگەن كىتاپتىڭ ىشىندە جۇرگەن ولەڭدەردەن قازىر مەنىڭ ەسىمدە قالعاندارى مىناۋ", - دەيدى ۋاقاڭ:
- شىققانىم شىڭعىستاعى ءبىر بيىك تاۋ،
جاقسى ەكەن تاۋعا شىعىپ، تاعدىر سىناۋ،
«قايىرلى ءتۇن بولسىن !» دەپ ءۇنسىز ايتىپ،
كۇن كەتكەن سوڭ، ءتۇن كەلدى قاراڭعىلاۋ.
اسپاندا اي، جۇلدىزدىڭ ءبارى اينالدى،
سوندا دا تەمىرقازىق تاپجىلمايدى-اۋ.
اي تۋىپ، كۇننىڭ باتىپ، ءتۇن بولۋى،
شىنىندا دوڭگەلەنگەن جەر ءجۇرىسى-اۋ.
...
كوز، قۇلاق، قول، مۇرىن، ءتىل – ءبارى الدايدى،
تەتىگى تازا اقىلمەن ولشەپ ۇناپ.
«جازۋشى» باسپاسى 1988 جىلى باسىپ شىعارعان «شاكەرى شىعارمالارىن» مەن كەيىن كورىپ، ۋاقيت اعا جازىپ بەرگەن ۇزىندىلەردى باسىلعان نۇسقالارمەن سالىستىرىپ كورسەم، ءىشىنارا سوزدەرىندە پارىق بار ەكەن. شاماسى ونى دا كورسەتە كەتەيىن، كەيدە ۋاقيت اعانىڭ ايتىپ وتىرعانى دۇرىس سياقتى سەزىلەدى. زەرتتەۋشىلەرىمىزدىڭ بۇعان كوڭىل ءبولۋىن وتىنەر ەدىم. الگى ولەڭ شاكارىمنىڭ «تاۋ باسىنداعى وي» دەگەن ولەڭىنەن ءۇزىندى ەكەن: بۇندا «سىناۋ» دەپ باسىلعان ءسوزدىڭ ورنىنا ۋاقاڭ ايتقان «ۇناۋ» دەگەن ءسوزدى مالدانعان ءجون سياقتى. «ۇناۋ» بۇل جەردە «كەلىسىۋ»، «ماقۇل بولۋ» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى عوي. («شاكارىم شىعارمالارى» 199-بەت).
- جان دەگەن نە؟
مۇلدە ولە مە،
شىن جوعالىپ سونە مە؟
دەنە جوندەپ،
جوعارى ورلەپ،
قايتا مەن دەپ كەلە مە؟
كەتتى، كەلدى،
تولدى، سولدى،
وزگەلەندى بۇل عالام.
تۋدى، ءولدى،
جاندى، ءسوندى،
ءورشىپ ءوندى قايتادان.
دوڭگەلەنگەن،
دوڭگەلەتكەن،
تۇك ءبىلىمسىز كۇش پە ەكەن؟!
ءتىپتى ءمىنسىز،
كەمشىلىكسىز،
ەستى قىلعان ىسپە ەكەن؟!
«شىعارمالاردىڭ» 234 –بەتىندە الدىڭعى شۋماق ەڭ سوڭىنا بەرىلگەن. «قايتا» دەگەنى «تاعى»، «سولدى» دەگەنى «سەمدى» جانە «دوڭگەلەنگەن» دەگەنى «دوڭگەلەتكەن» دەپ الىنعان. قايسى دۇرىس؟
- جىلىم – قوي، جۇلدىزىم – يۋل،
جاسىم – جەتى ءجۇز ون جەتى اي.
...
ءومىر قانشا، ءولىم قانشا؟
ەمەس ول ءبىز بىلەرلىك جاي.
...
اراب، پارسى، ورىسشادان
ءتىلىم جوق جەتىلىپ العان.
كىتاپ وقىپ، تۇرىك جازعان
ۇعىندىم وسىنى ازعانتاي.
بولىپ تۇر كۇن قاران ھاي – ھاي،
ماقسۇتىم سول – مەككە بارماق،
ءاربىر تىلدە سلوۆار الماق،
ءبىلىپ ناعىزىنا بارماق،
سىرىم، ويىم، جايىم سولاي.
...
ون ءۇش كۇن تۇرىپ ستامبۋلدا،
كەرەك كىتاپ تابىلعان-اي.
«شىعارمالاردىڭ» 194-بەتىندە بۇل ولەڭنىڭ تولىعى بار ەكەن بارلىعى ون جەتى شۋماق.
- كەلەم دەسەڭ ءولىم ماعان،
دوسىمسىڭ، جاۋ ەمەن ساعان.
ەسىكتى اش جولدى بايلاعان،
جونەلسىن ۇناعان كوڭىل.
بۇل شاكارىمنىڭ «كوڭىل» دەگەن ون جەتى شۋماق ولەڭىنىڭ ەڭ سوڭعى جولدارى ەكەن. دەمەك بۇل ولەڭ دە ءور التايعا كەلگەن بولدى. «شىعارمالاردىڭ» 197-198- بەتىندە.
- ءپانشى دەيدى: «قايدا ءتاڭىرى؟»
ءدىنشى دەيدى: «مىنە تۇر».
ەكەۋىدە سوزگە ناندى،
ساۋ اقىلدان جوق سۇراق.
ءپانشى ناندى بەس سەزىمگە،
ءدىنشى اداستى جولىنان.
سال اقىلعا، دۇرىس نە؟
وسىنى تاپ وي قۇراپ.
بۇل «شاكارىم شىعارمالاردىڭ» 203-, 204-, 205- بەتتەرىندە باسىلعان.
«تۋرا جولدا قايعى تۇرماس،
شات بولايىن بەر شاراپ،
قايعى، راقات – ءبارى ءبىر باس،
ەشبىرىندە جوق سۇراق» دەپ باستالاتىن 32 شۋماق ۇزاق ولەڭنىڭ ۋاقيت اعانىڭ ەسىندە قالعانى وسى بولدى.
- ەي، جاستار، نە دەيسىڭدەر بۇل دۇنيە؟
مۇنى ءبۇيتىپ جاراتقان قانداي يە؟
...
تەتىگى تاڭ قالارلىق زور ماشينە.
«شىعارمالاردىڭ» 201-بەتىندە باسىلعان بەس شۋماق ولەڭنىڭ باسى وسى. باسپدا «نە دەيسىڭدەر» دەگەنى «قالاي دەيسىڭ»، «يە» دەگەنى «نارسە» دەلىنىپتى.
- قاي جەردەن بىلايعىسى جۋان دەر ەڭ،
باس قانتتاي اعاش جونسام تىم ۇشكىرلەپ.
...
مۇقيتقا توزاڭ قۇرلى تۇز سەبەيىن،
تاتىڭىز ەرىگەن سوڭ ءبىر شاسىن(؟) جەپ.
تابيعات جۇمباعىنىڭ ءىسى ولشەۋسىز،
ءبىلدىم دەگەن بىلمەدىم دەگەنگە ەسەپ.
بۇل «قاراڭعى مەن جارىقتى ءجۇرمىز ولشەپ» دەپ باستالاتىن بەس شۋماق ولەڭنىڭ ءۇزىندىسى ەكەن. «شىعارمالاردىڭ» 200- بەتىندە بەرىلگەن. پارىقتى جولدار بار كورىنەدى.
مىنەكي، ءبىر ادامنىڭ كوكىرەگىنەن الپىس جىل وتكەننەن كەيىن وسىنداي جولدار تابىلىپ وتىر.
ۋاقيتتىڭ ءىنىسى ۋاقاپ ورازوۆ: اكەم تاعى شاكارىمنىڭ
«اۋەلى سوپىنى سويدى،
جۇرەگىن الدىما قويدى.
كورىپ ەم تالاي تويدى،
دەدىم مەن استاپراللا» دەپ كەلەتىن جولدارى بار ولەڭىن ايتىپ وتىراتىن ەدى دەيدى. بۇل «قىرىق جىلدان ءوتىپ جاسىم» دەپ باستالاتىن 32 شۋماق ولەڭ ەكەن («شىعارمالاردىڭ» 256-بەت). بۇنى شىعارمالارىندا باسىلعان تولىق نۇسقاسىمەن ەسەپتەسەك، اسىلىندە 120 شۋماق ولەڭ ەكەن. ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ وزىنە عانا شاكەرىمنىڭ وسىنشالىق ولەڭدەرى كەلگەنى انىق بولدى. شىنىندا بۇل الدە قايدا كوپ بولۋى كەرەك. ۇمىتىلىپ قالىپ وتىر عوي. بۇل ولەڭدەر شاكەرىمنىڭ «ءۇش انىق» دەگەن كىتاپىنا (قولجازبا) قوسىلىپ جۇرگەندىكتەن ونى «ءۇش انىقتىڭ» قۇرامداس بولەگى ياكي، ءۇزىندىسى دەپ ۇعىنىپ كەلگەن، ولاي ەمەس. «ءۇش انىق» قارا سوزبەن جازىلعان فيلوسوفيالىق اڭگىمە، جاراتىلىسى دۇنيەنىڭ سىرى جونىندە شاكارىمنىڭ ءوز ويى. بۇل كىتاپتى مەن 9 -10 جاس شاماسىندا كوردىم، بىراق، ەشنارسە ۇعا المايتىن ەدىم. شاكارىمنىڭ:
«تالاپ دەگەن ءبىر جۇيرىك تۇلپار سىندى،
بابىن تاپپاي مىنگەندى قىلار جىندى.
تاۋعا ۇرا ما، باسىڭدى تاسقا ۇرا ما،
ال، ەندى وعان كىسى قايتىپ ءمىندى؟» دەگەن ولەڭىن ءور التايدا كوپ ادام بىلەدى. بۇل اقىننىڭ «تالاپ پەن اقىل» دەگەن ون ءۇش شۋماق ولەڭنىڭ ءبىرىنشى شۋماعى ەكەنىن كەيىن بىلدىك («شىعارمانىڭ» 128 –بەتىندە) بۇنى جوعارىداعى 120 شۋماققا قوسساق، سوندا شاكەرىمنىڭ 133 شۋماق ولەڭى بۋىرشىننىڭ دۋلايتى دەگەن جەرىندەگى ءبىزدىڭ اۋلدارعا جەتكەن بولىپ شىعادى. شاكارىمنىڭ «ءۇش انىعى» الگى ولەڭدەرمەن كوسا التايدىڭ قابا، سارسۇمبە، كوكتوعاي، شىڭگىل، اۋداندارىنىڭ بارىنە تاراپتى.
قابادان شىبارايعىر ەلىنىڭ ءتايجىسى كوكەناي 1940 جىلى ۇرىمجىگە تۇرمەگە الىنعاندا اقىن تاڭجارىق جولدىۇلىمەن ءبىر كامەرادا بولىپتى. سول كەزدە ولاردىڭ قولىنا شاكارىمنىڭ «ءۇش انىعى» مەن ءبىر توپ ولەڭدەرى تۇسكەن. كوكەناي ءتايجى وسى كىتاپتى تاڭجارىق جولدىۇلىنا كوشىرتىپ الىپ، 1945 جىلى ەلگە قايتقاندا الا كەلگەن. تاڭجارىق تايجىگە كوشىرىپ بەرگەن كىتاپتىڭ سوڭىنا ءوز قولىمەن مىناداي ولەڭ جازىپ قويعان:
«ءتايجىنىڭ ءتامام ءبىتتى كىناعاسى(كنيگا دەگەن ورىس سوزىنە قاراتىلعان),
جازىلىپ داپتەرىنە سىباعاسى.
ءتايجى اعاي ىنىڭىزگە عايىپ ەتپە،
قازاقتىڭ قاتارداعى ءبىر اعاسى.
...
... عۇلاماسى.
قۇداي ءبىر، جان جوعالماسى، قيامەت شىن،
دەپ جازعان ءۇش ءتۇرلى ىستەن قۇراماسى.» – «ءۇش انىقتى» ەرتەدە سەيىتقازى مۇعالىمنەن، ونان كەيىن قاسىمبەك اقتانوۆتىڭ قوىنان الىپ، مەن دە وقىپ كورگەن ەدىم، - دەيتىن قارت پەداگوگ مۇراتبەك مانكەيۇل.
قاسىمبەك 50 جىلداردىڭ ىشىندە بۋىرشىن اۋدانىنا باستىق بولىپ مىندەت وتەگەن. كەين قازاقستانعا كەتتى. شىعىس قازاقستاندا ساركەن، تاعى باسقا ۇلدارى تۇراتىن بولۋى كەرەك.
«ءۇش انىقتى» ءبىزدىڭ اكەمىز كوشىرگەن نۇسقاسىن ەرتەرەكتە راشات ومىرتاەۆ العان ەكەن. ول كىسى كەيىن قىزىمەت بابىمەن قۇلجاعا كوشىپ بارىپ، سول جەردە قايتىس بولدى. كىتاپتى قايدا جىبەرگەنىن ەشكىم سۇراستىرعان جوق.
شىڭگىلدە رۋى قۇلمولقى قايىمعازى دەگەن كىسىدە شاكارىمنىڭ «ءۇش انىعى» بولعان دەپ ەستيمىز. ول كىسى 1956 جىلى ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىستىق ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى (دەپۋدات) بولعان، ۇرپاقتارى بىلەر مە ەكەن؟ كوكتوعايدا وتكەن ايگىلى اقىن اقىت ءۇلىمجىۇلىنىڭ قولىندا شاكارىمنىڭ ولەڭدەرى مەن «ءۇش انىق» قولجازبا كۇيىندە بولىپتى. «سودان ەسىمدە قالعاندارى» دەپ اقىتۇلى قازەز مىنانى جاتقا ايتىپ بەردى:
ادامنىڭ مەن بىلەمىن ونەرلىسىن،
ەرىنبەي ەڭبەك قىلعان كوپ جۇمىسىن.
ءىش جارىپ، ىشەك جالعاپ، سۇيەك قيىپ،
جامايدى ەرىن، مۇرىن، تۇسكەن ءتىسىن.
ايروپلان، تەلەفون، گراموفون،
ەلەكتر، راديو مەن ماگنيت ءىسىن.
وسىنشا ونەر تاۋىپ اسقان ادام،
الەمنىڭ قيىن سىرىن اشقان ادام.
ول تۇگىل ولىگە دە ايلا قىلار،
ءبىر تالاي ولمەي جەتەر جاسقا دا ادام.
ءوز باسىن بىراق ادام تانىمايدى.
بىلەدى ءبىر وزىنەن باسقانى ادام.
جوعالعىش تىرشىلىك جوق جان سيپاتتى،
بولادى جانىم جوق دەپ ماسقارا ادام.
بارلىعىن باستان جاننىڭ بايقاماپتى،
عىلىمىن پيسيحولوگ شاشقان ادام.
جان جولدان قوسىلدى دەپ ءپان دە، ءدىن دە،
اقىلدى بايلاپ قويعان سوعان مۇلدە.
ەڭ باستى زات جانى بار، اقىلى زات،
مۇنى ويلاعان ادام جوق وسى كۇندە.
ءار نارسەگە وزگەرەدى، جوعالمايدى،
جان جوعالماس دەپ ويلا سونى بىلدە.
كۇناسىز جاس نارەستە كۇن مەن ايىم،
قول تيسە ەتەگىنەن اداسپايىم.
جاراتقاننىڭ قۇدىرەتى تولىقتىعان،
سەنىڭ ءمىنسىز نۇرىڭنان پايىمدايمىن.
ءجۇز پايعامبار مۇعجيزا كورسەتسە دە،
سەنى كورمەي مۇسىلمان بولا المايمىن.
سۋىر نەگە قازادى تاۋدىڭ سايىن،
جاز جيىپ، قىسقى ازىقتى قىلار دايىن.
قىس بولسا شالا ولەرىن قايدان ءبىلدى،
دەدى مە ازىق جاستاپ ءبىر ۇيقتايىن.
تاۋىق نەگە شاقىرار ساعات سايىن،
دەي مە ۋاقىت وتكەنىن ۇقتىرايىن.
تاڭ بزارسا اسپاندا قۇيقىلجىتىپ،
ءاندى نەگە سالادى بوز تورعايىڭ.
اقىلىم مۇنىڭ سىرىن تاۋىپ وتىر،
دەسە دە ويىم جەتپەس مەن قۋمايىن.
سالامىن ساسقانىمنان وي جوتاعا،
ەتە الماي حايۋان ءتىلىن ءتىپتى پايىم». وسى ولەڭنىڭ «كۇناسىز جاس نارەستە» دەگەن جولىنان تومەنگى 18 جول شاكارىم شىعارمالارىنىڭ 1988 جىلعى باسىلىمىندا جوق. «شىعارمالاردىڭ» 138-, 139- بەتىندە باسىلعان باسقى ون نەشە جولى عازەزدىڭ ەسىندە جوق. ەگەر ەكەۋىن بىرىكتىرسەك، بۇل ولەڭ 60 جولعا جەتكەلى تۇر.
“The Qazaq Times”
مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى جاسارال قۋانىشالين ومىردەن وزدى
جازۋشىلار وداعى جاڭا توراعا سايلادى. ول «جازۋشىلار وپپوزيتسيا بولماسىن!» دەدى
استانادا قالعان جاڭاوزەندىك جۇمىسسىزدار "قازمۇنايگاز" كەلىسسوزدى توقتاتىپ تاستادى دەيدى
باقىتجول كاكەش. التايدا قالعان اقيىق
فبر پەنتاگوننىڭ قۇپيا قۇجاتتارىنىڭ جاريالانۋىنا قاتىسى بار كۇدىكتىنى قامادى
مەشىن جىلدىڭ قارا ولەڭى