بۇگىنگى جاڭا تەحنولوگيالار داۋىرىندەگى تۋعان بالالار ءارىپ تاني سالا سمارتفونداردى پايدالانا باستايدى. بىراق ادامزاتتىڭ بۇل جەتىستىگىنە دەيىن قانداي باسقىشتاردى باسىپ وتكەنى تۋرالى ويلاناتىندار از. ايتالىق جازۋ ماشينكالارى. بۇل قۇرىلعىنى ورتا جاستاعى نەمەسە ودان جوعارى ادامدار جاقسى بىلەدى. ءتىپتى ول ءبىر ءداۋىر ۇرپاقتارىنا بۇگىنگى كومپيۋتەردىڭ قىزمەتىن اتقاردى. ال بۇگىن ونىڭ ورنى تەك مۇراجايلار مەن قويمالاردا. BBC-ءدىڭ ونلاين قىزمەتى جازۋ ماشينكاسىنىڭ 145 جىلدىعىن ەسكە الدى.
بۇل تۋرالى زەرتتەۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا، جازۋ ماشينكاسى 52 رەت جاڭارتۋدان وتكەن. جازۋ ماشينكاسىنىڭ ءبىرىنشى ۇرپاعىنىڭ بيىكتىگى 2,5 مەتر بولعان ەكەن. ال ەكىنشىسى تولىقتاي اعاشتان جاسالىپتى. بۇل قۇرىلعىنىڭ ەڭ العاشقى پاتەنت قۇقىعى 1714 جىلى انگليالىق گەنري ميللگە بۇيىرعان ەكەن. بىراق تولىق قۇرىلعىنى 1808 جىلى يتاليالىق تۋرري پەللەگرينو جاساپ شىعارعان. دەگەنمەن، ولار جاساعان جازۋ قۇرىلعىسىنىڭ ۇلگىلەرى ءبىزدىڭ زامانىمىزعا دەيىن ساقتالىپ قالمادى، تەك وسى قۇرىلعىلاردا باسىلعان جازۋلار عانا جەتتى.
بولاشاق «رەمينگتون» دەپ اتالاتىن قۇرىلعىنىڭ ءۇشىنشى نۇسقاسىن 1868 جىلى كريستوفەر شۋليز دەگەن ادام جاساپ شىعارىپ، ۇكىمەتتەر مەن زيالى قاۋىمدى قىزىقتىرعان. كەيىن، 1973 جىلى 1 ناۋرىزدا امەريكالىق «رەمينگتون» قۇرال-جاراق فيرماسى باسپا ماشينكاسىنىڭ سەرياسىن جاساپ شىعارا باستاعان. شۋليز بولسا، پەرنەتاقتانى ورنالاستىرۋ قاعيداسى –QWERTY-ءدى ويلاپ تاپتى. بۇل بۇگىنگى كومپتەرلەر دە قولدانىلىپ كەلەدى.
جازۋشى، پۋبليتسيست مارك تۆەن. فوتو: Wikipedia.
جازۋ ماشينكاسىن العاش رەت پايدالانعان جازۋشى – مارك تۆەن اتتى امەريكالىق تانىمال جازۋشى.
ءبىر قىزىعى، «رەمينگتون» فيرماسى بۇل جازۋ ماشينكالارىن ايەلدەر قولدانادى دەپ بولجاعان، ءارى ونىڭ سىرتىن ايەلدەردىڭ كوزىن جاۋلاپ الاتىنداي ادەمى ەتىپ بەزەندىرگەن ەكەن. 1910 جىلعا كەلگەندە جازۋ ماشينكاسىن ىستەتەتىندەردىڭ 19 پايىزى ەرلەر بولعان. بۇل شاما بىرتىندەپ كوبەيە بەرگەن.
باربارا بلەكبەرن. فوتو: Deutsche Welle.
باسپا ماشينكاسى گيننەس كىتابىنا جاڭا ەسىمدەردى ەنگىزدى. سونىڭ ءبىرى، تەكستى ەڭ تەز تەرۋمەن رەكوردتار تىزىمىنە ەنگەن باربارا بلەكبەرن. ول ءبىر مينۋتتا 750 بەلگىنى تەرە العان.
ادامزات قوعامىنا عاسىردان استام قىزمەت ەتكەن باسپا ماشينكاسىن وتكەن عاسىردىڭ سوڭىندا پايدا بولعان جاڭا تەحنولوگيالار الماستىردى.
استانادا قالعان جاڭاوزەندىك جۇمىسسىزدار "قازمۇنايگاز" كەلىسسوزدى توقتاتىپ تاستادى دەيدى
فبر پەنتاگوننىڭ قۇپيا قۇجاتتارىنىڭ جاريالانۋىنا قاتىسى بار كۇدىكتىنى قامادى
نازارباەۆ "قۇرمەتتى سەناتور" اتاعىنان ايىرىلدى
موڭعوليا استاناسىندا جاپپاي نارازىلىق شەرۋلەرى ءوتتى
ەكىباستۇزدا جىلۋ جەلىسىندەگى اقاۋعا "ستانتسيا قىزمەتكەرىنىڭ قاتەلىگى" سەبەپ بولعانى ايتىلدى
وزبەكستان پرەزيدەنتى جەلتوقساندا قىرعىزستانعا بارادى