مارات ءتاجيننىڭ مينيستر كەزىندەگى ءبىر ەرلىگى

ديپلومات، قوعام قايراتكەرى، قازاق ءتىلىنىڭ ۇلكەن جاناشىرى سايلاۋ باتىرشا-ۇلىنىڭ مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، قازىر قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنت اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى مارات ءتاجين تۋرالى ەستەلىك اڭگىمەسى.

س.باتىرشا-ۇلى: م.ءتاجين ديپلوماتيا سالاسىنا كەلمەي تۇرىپ، جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەر اتقارعانىن بىلەسىزدەر. ءتۇرلى جيىن بارىسىندا ونىڭ رەسمي تىلدە كوپ سويلەيتىنىن كورۋشى ەدىم. سودان سىرتقى ىستەر ءمينسيترى بولىپ تاعايىندالدى دەگەندى ەستىگەندە «مينيسترلىكتەگى قازاق ءتىلى تاعى كەرى كەتەمە ەكەن» دەپ قاۋىپتەندىم. بىراق، جاڭا مينيستر مەنىڭ بۇل مازاسىزدىعىمدى ءوز ىسىمەن ايىقتىرا باستادى. ول جينالىستاردا تازا قازاقشا سويلەپ، باياندامالارىنىڭ دەنىن قازاق تىلىندە جاساي باستادى.

وسىعان وراي مەن مينيسترگە وزگە ەلدەر ءۇشىن جازىلاتىن نوتالاردى قازاق تىلىندە جازساق دەگەن ۇسىنىسىمدى ءبىلدىردىم. ويتكەنى، باسقا مەملەكەتتەردىڭ دەنى سولاي ءوز مەملەكەتتىك تىلدەرىن قولدانادى. م.ءتاجين بۇل ويىمدى قولدادى. بىراق مينيسترلىكتىڭ شەشىمىنە رەسەيدىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى ميحايل بوچارنيكوۆ قارسى بولدى. ديپلوماتيالىق كورپۋستىڭ سول كەزدەگى دۋايەنى (ەلشىلىكتەردىڭ ىشىندەگى كەلگەن ۋاقىتى مەن ستاجى ەڭ كوبى، باسقا ەلشىلىكتەردىڭ اراسىنداعى باستى وكىلدىگى بولىپ تاڭدالادى) تۇركمەنستان ەلشىلىگى ارقىلى ءبىزدىڭ مينيسترلىككە نارازىلىق نوتاسى كەلىپتى. وندا وزدەرىنىڭ قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ بۇل شەشىمىمەن كەلىسپەيتىندىگىن، ويتكەنى كوپتەگەن ەلشىلىكتەردە قازاق ءتىلىن وقي المايتىنىن، سوعان بايلانىستى الداعى ۋاقىتتا نوتالاردى ورىس تىلىندە جازىپ جىبەرۋى كەرەكتىگىن ايتىپتى.

بۇنى كورگەن سوڭ مەنىڭ كوڭىلىم سۋ سەپكەندەي باسىلدى. سەبەبى، ماسكەۋ نە ايتسا سونى ءۇنسىز اتقارىپ ۇيرەنگەن باسشىلىق بۇنداي نارازىلىق نوتاسىن كورگەندە جالت بۇرىلىپ، قۇجاتتاردى ورىس تىلىندە قالدىراتىن شىعار دەپ ويلادىم. الايدا، م.تاجينگە حابارلاسىپ ەدىم ول قازاق تىلىندە قالدىرامىز دەگەن جاۋاپ ايتتى. جانە دۋايەنگە قازاق تىلىندە جاۋاپ حات جازدى. وندا «بارلىق الەم ەلدەرىندە قابىلداعان حالىقارالىق تاجىريبەگە ساي ءىس-قاعاز سول ەلدىڭ مەملەكەتتىك تىلىندە جۇرەدى، كونستيتۋتسيا بويىنشا قازاقستان مەملەكەتىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى قازاق ءتىلى. ال، كىمدە-كىم قازاق ءتىلىن وقۋعا مۇمكىندىگى كەلمەسە ءتارتىپ بويىنشا اۋدارماشى جالداسىن» دەپ جازىلعان. ءسويتىپ، ءبىز ارتقا شەگىنگەن جوقپىز. مينيستر م.ءتاجين دە ءوز ۇستانىمىندا بەرىك تۇردى.

كەيىن مەن تۇركىمەنستان ەلشىسىمەن كەزىككەن ۋاقىتتا نوتا جايىن سۇرادىم. سونىڭ الدىندا ازەربايجان جانە باسقا دا ەلشىلىكتەردەن نوتاعا نارازىلىق بىلدىرگەن-بىلدىرمەگەندەرى تۋرالى سۇراعان ەدىم. ولار نارازىلىق نوتاسىنا قول قويماعانىن، حالىقارالىق ءتارتىپ بويىنشا اۋدارماشى الىپ جۇمىس ىستەپ جاتقانىن ايتتى. سودان مەن تۇركىمەنستان ەلشىسىنە «ءبىزدى قولداعاننىڭ ورنىنا بۇل قالاي ىستەگەندەرىڭ دەپ» سۇراعان ەدىم ول «قايدان بىلەيىك، رەسەيدىڭ ەلشىسى كەلىپ، باسقا ەلشىلىكتەرمەن دە كەلىستىك، ورىس تىلىندە جازسىن دەپ تالاپ قويايىق دەگەن سوڭ سولاي نوتا جىبەردىك» دەيدى. بىراق، رەسەي ەلشىسىنىڭ بۇل ايلاسى مەن قارسىلىعى ءبارىبىر ىسكە اسقان جوق، م.ءتاجين ازاماتتىق كورسەتىپ، ولاردىڭ ويلاعانىن ورىنداتپادى.

مىنە، مارات مۇحامبەتقازىۇلى وسىلاي سىرتقى ىستەر سالاسىندا ەلەۋلى ىستەر اتقارىپ، ءوز قولتاڭباسىن قالدىرعان باسشىلاردىڭ قاتارىنا ەنگەن بولاتىن.

“The Qazaq Times”
«تاۋەلسىزدىك جولىنداعى ديپلوماتيا» ەسسە-ديالوگ كىتابىنان ءۇزىندى. اۆتورى مۇرات الماسبەكۇلى

ۇقساس جازبالار