ۆلاديمير زەلەنسكي. فوتو: ۆۆس

ۋكراينادا وتكەن جەرگىلىكتى سايلاۋدا زەلەنسكيدىڭ «سلۋگا نارودا» پارتياسى جەڭىلدى. بىلتىر باسىمدىققا يە بولعان پرەزيدەنتتىڭ پارتياسى ساراپشىلار تاراپىنان «يدەولوگياسى مەن ناقتى باعىتى جوق پوپۋليستىك پارتيا» دەپ باعالانعان. بۇل – بۇكىلحالىقتىق ساۋالناما ناتيجەسىندە رەيتينگى 50%-عا تومەندەگەن زەلەنسكي ءۇشىن ۇلكەن سىن.

ءبىر جىل بۇرىن جوعارعى رادا پارلامەنتىندە زەلەنسكيدىڭ پارتياسى حالىقتىڭ قولداۋىنا يە بولىپ، 450 دەپۋتاتتىڭ 248-ءى ءدال وسى «سلۋگا نارودا» پارتياسى اتىنان سايلانعان. سول جىلى كەزەكتەن تىس پارلامەنت سايلاۋىندا اتالعان پارتيا 54%-بەن باسىم تۇسكەن. بۇل جولى زەلەنسكيدىڭ پارتياسىنا قاتتى قولداۋ كورسەتىلگەن جوق. كەرىسىنشە، قالا مەرى كليچكونىڭ ءوزى 51% داۋىس جيناپ، الدىڭعى ورىنعا شىقتى. ونىڭ «ۋدار» پارتياسى 22%، ەكس-پرەزيدەنت پوروشەنكونىڭ پارتياسى 18,30% داۋىسپەن الدىڭعى ورىندى ءبولىستى. ال ءۇشىنشى ورىندا 10% داۋىس جيناعان زەلەنسكيدىڭ «سلۋگا نارودا» پارتياسى تۇر.

سايلاۋ كەزىندە پرەزيدەنت كەڭەسى بۇكىلحالىقتىق ساۋالناما جۇرگىزگەن. ساۋالنامادا بەس سۇراق قويىلدى:

  • دونباستا ەركىن ەكونوميكالىق ايماق قۇرۋدى قولداۋ-قولداماۋ ماسەلەسى;
  • جوعارعى رادا دەپۋتاتتارىنىڭ سانىن 450-دەن 300-گە دەيىن تومەندەتۋ;
  • ءىرى كولەمدەگى پاراقورلىق ءۇشىن باس بوستاندىعىنان ءومىر بويىنا ايىرۋ ءتارتىبىن ەنگىزۋ قاجەتتىگى;
  • بۋداپەشت مەموراندۋمىمەن (ۋكراينانىڭ يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ جونىندەگى كەلىسىمگە قوسىلۋىنا بايلانىستى قاۋىپسىزدىك كەپىلدىگى جونىندەگى مەملەكەتارالىق قۇجات) انىقتالعان قاۋىپسىزدىك كەپىلدىگى ماسەلەسىن حالىقارالىق دەڭگەيگە شىعارۋ;
  • كاننابيستى (ەسىرتكى) زاڭداستىرۋ.

ناتيجەسىندە، حالىقتىڭ 70%-ى بيلىك ساياساتىنا كوڭىلى تولمايتىنىن ايتقان. قازىرگى پرەزيدەنت زەلەنسكيدىڭ دە رەيتينگى ايتارلىقتاي تومندەگەن.

جەرگىلىكتى سايلاۋدا ۋكراينانىڭ 24 وبلىسى مەن اۋىل-ايماعىندا جەرگىلىكتى ءماسليحات دەپۋتاتتارى، قالا مەن اۋىلدىڭ اكىمدەرىنە جالپىحالىقتىق داۋىس بەرىلدى. ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ مالىمەتىنشە، سايلاۋشىلاردىڭ 37%-ى عانا جەرگىلىكتى سايلاۋعا قاتىسقان.

دونباسستىڭ كيەۆ باقىلامايتىن بولىگىنەن باسقا، سايلاۋ ۋچاسكەلەرى بارلىق ايماقتا جۇمىس ىستەدى. حالىق 22 وبلىستىق كەڭەستىڭ، 381 قالالىق كەڭەستىڭ، 136 اۋداندىق كەڭەستىڭ، مىڭنان استام اۋىلدىق كەڭەستەردىڭ دەپۋتاتتارىن، سونداي-اق كوپتەگەن قالالاردىڭ اكىمدەرىن، اۋىلدار مەن كەنتتەردىڭ باسشىلارىن سايلادى.

ساحنادان ساياساتقا

بىلتىر ۋكراينادا وتكەن پرەزيدەنت سايلاۋىندا ۆلاديمير زەلەنسكي 73,22% داۋىسپەن جەڭىسكە جەتتى. ونىڭ «سلۋگا نارودا» پارتياسى دا باسىم تۇسكەن. الايدا ءبىر جىلدان كەيىن «جىل ساياساتكەرى» اتانعان زەلەنسكي مەن «سلۋگا نارودا» رەيتينگى كۇرت تومەندەدى. ەكس-پرەزيدەنت پوروشەنكومەن وتكەن دەباتتا ساياسي بىلىكتىلىگىن كورسەتىپ، «ەلىمدى رەسەيلىك اگرەسسيادان اراشالايمىن» دەپ ۋادە بەرگەن جاس ساياساتكەر باسقارۋىندا مەملەكەتتە قانداي وزگەرىستەر ورىن الدى؟ شولۋ جاساپ كورەلىك.

دونباستاعى سوعىسقا نۇكتە قويىلعان جوق، بىراق تۇتقىندار الماستىرىلدى

ۋكراينا شىعىسىنداعى سوعىستى توقتاتۋ – زەلەنسكيدىڭ ءبىر جىل بۇرىن الدىنا قويعان ەڭ نەگىزگى جوسپارى بولاتىن. ۆلاديمير زەلەنسكي پرەزيدەنتتىك ناۋقان كەزىندە «وق اتۋدى توقتاتامىز» دەسە دە، ۋكراينانىڭ شىعىسىنداعى اسكەري قاقتىعىستى اياقتاي المادى.

قازىر دونباستا اۋقىمدى اسكەري وپەراتسيالار جۇرگىزىلمەيدى، بىراق 4 ميلليون تۇرعىننىڭ تاعدىرى ءالى دە «قىل ۇستىندە». زەلەنسكي كيەۆتە ەكىۇشتى قابىلدانعان «شتاينمايەر فورمۋلاسى» تۋرالى كەلىسىمنىڭ ارقاسىندا ۇزاق ۋاقىتتىق ۇزىلىستەن كەيىن «نورماند فورماتىن» جانداندىرىپ، پاريج سامميتىندە ۆلاديمير پۋتينمەن جەكە كەزدەستى. ۋكراينا مەن رەسەي باسشىلارىنىڭ اراسىنداعى ديالوگ ناتيجەسىندە بىرنەشە تۇتقىندى الماستىرۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى.

الايدا كيەۆ پەن ماسكەۋ اراسىنداعى قارىم-قاتىناس وڭالعان جوق: ەكى ەل اراسىنداعى اۋە قاتىناسى قالپىنا كەلتىرىلمەدى، ديپلوماتيالىق بايلانىس تومەن دەڭگەيدە جانە زەلەنسكي رەسەيلىك «ۆكونتاكتە»، «ودنوكلاسسنيكي» الەۋمەتتىك جەلىلەرىنىڭ ۋكرايناداعى جۇمىسىنا تىيىم سالۋ مەرزىمىن ۇزارتتى.

ساننان ساپاعا: كونستيتۋتسياداعى وزگەرىستەر

بىلتىر قىركۇيەكتە زەلەنسكيدىڭ تارسىرماسىمەن ەل كونستيتۋتسياسىنا بىرقاتار وزگەرىستەر ەنگىزىلدى.

بىرىنشىدەن، كونستيتۋتسيادا جازىلعان «پارلامەنت دەپۋتاتىن تۇتقىنداۋعا نەمەسە رادانىڭ كەلىسىمىنسىز قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋعا بولمايدى» دەگەن ءماتىن ماڭىزىن جويدى;

ەكىنشىدەن، «ساننان ساپاعا» ۇسىنىسىنا سايكەس، رادا دەپۋتاتتارىنىڭ سانى 450-دەن 300-گە ازايدى. سونىمەن قاتار، ءار دەپۋتات مەملەكەتتىك ءتىلدى جەتىك مەڭگەرۋگە مىندەتتى;

ۇشىنشىدەن، پارلامەنتكە قوعام ءومىرىنىڭ ءتۇرلى سالالارىندا زاڭدار مەن كونستيتۋتسيانىڭ ساقتالۋىن قاداعالايتىن ۋاكىلدەردى تاعايىنداۋ قۇقىعى بەرىلدى;

تورتىنشىدەن، رادا شەندىلەرى تالاپتاردى بۇزىپ، قىزمەتىنە سەلقوس قاراعان جاعدايدا، دەپۋتاتتىق مانداتىنان ايىرىلادى;

بەسىنشىدەن، بيلىك جۇرگىزۋ كەزىندە حالىقتىڭ ءرولىن ءبىر ساتىعا جوعارىلاتۋ. التىنشىدان، پرەزيدەنت تاۋەلسىز، ەركىن ۇيىمدار قۇرىپ، ۇلتتىق انتيكوررۋپتسيا جانە مەملەكەتتىك زەرتتەۋ بيۋروسىنىڭ باسشىسىن سايلاۋ، وتستاۆكاعا جىبەرۋ قۇقىعىنا يە بولدى;

جەتىنشىدەن، كونستيتۋتسيا حالىق دەپۋتاتىنا داۋىس بەرۋ ناتيجەسى نەمەسە جوعارعى رادا مەن ونىڭ ورگاندارىندا ايتقان ءسوزى ءۇشىن زاڭ الدىندا جاۋاپقا تارتىلمايتىندىعىنا (ار-نامىسقا تيۋ نەمەسە جالا جابۋدى قوسپاعاندا) كەپىل بەرەدى.

ترامپپەن جانجالعا ىلىكتى، بىراق ناتيجە – وڭ

ۆلاديمير زەلەنسكي دونالد ترامپقا يمپيچمەنت جاريالاۋ كەزىندەگى نەگىزگى فيگۋرالاردىڭ بىرىنە اينالدى. اق ءۇي باسشىسىنا يمپيچمەنت جاريالاۋعا اسىققان دەموكراتيالىق پارتيا وكىلەدەرى «ترامپ ۋكراينانى سايلاۋدا ونىڭ ىقتيمال قارسىلاسى دجو بايدەنگە قارسى قىلمىستىق ءىس قوزعاۋعا ءماجبۇر ەتىپ، زەلەنسكيدى قورقىتتى» – دەدى.

الەم باسىلىمدارىندا كۇندەلىكتى تاقىرىپقا اينالعان ساياسي قاقتىعىستا قوس تاراپ تا «سۋدان قۇرعاق» شىقتى: زەلەنسكيدىڭ ترامپپەن بايلانىسىنا اسا نۇقسان كەلگەن جوق، ۋاشينگتون كيەۆتى سانكتسيا تىزىمىنە قوسپادى. قازىر زەلەنسكي بۇل وقيعانى قالجىڭعا اينالدىرىپ، «وسى جانجالدان كەيىن كەز-كەلگەن امەريكالىق ۋكراينانى الەمنىڭ ساياسي كارتاسىنان تابا الاتىن بولدى» – دەيدى.

"The Qazaq Times"