گەرمانياداعى «شاريتە» كلينيكاسىنىڭ رەانيماتسياسىندا جاتقان رەسەيلىك وپپوزيتسيونەر الەكسەي ناۆالنىيدىڭ «نوۆيچوك»-تان ۋلانعانى بەلگىلى بولدى. كانتسلەر انگەلا مەركەل جانە بىرقاتار باتىس باسشىلارى رەسەي بيلىگىن سىنعا الىپ، «ءپۋتيننىڭ تولقۇجاتى – قارسىلاستارىن ۋلاۋ»– دەگەن شەتەل باسىلىمدارى ناۆالنىيدىڭ ۋلانۋى سكريپال جاعدايىمەن ۇقساس ەكەنىن جازدى.
20 تامىز تومسك قالاسىنان ماسكەۋگە بەت العان وپپوزيتسيونەر ساياساتكەر الەكسەي ناۆالنىي بورتتا جاعدايى ناشارلاپ، ۇشاق دەرەۋ ومبى قالاسىنا قونۋعا تۋرا كەلگەن. كەيىن جەدەل جاردەممەن وپپوزيتسيونەردى ومبىداعى اۋرۋحاناعا جەتكىزگەن. كەيىن گەرمانيا ناۆالنىيدى بەرليندەگى اۋرۋحاناعا اكەتۋ ءۇشىن ارنايى ساناۆياتسيا جىبەرگەن. باسىندا ومبى دارىگەرلەرى ناۆالنىيدى ورنىنان قوزعاۋعا بولمايدى دەپ ونى گەرمانياعا جىبەرۋدەن باس تارتقان. كەيىن ومبىلىق دارىلەرلەر ناۆالنىيدى اۋرۋحانادان اكەتۋگە رۇقسات بەرىپ، ناۆالنىي 22 تامىزدا بەرلينگە جەتكىزىلگەن.
وسى وقيعادان كەيىن كەشكىسىن ناۆالنىيدى قولداۋ ماقساتىندا ماسكەۋ، پەتەربۋرگ، نوۆوسيبيرسك، تومەنگى نوۆگورود قالالارىندا ونداعان ادام نارازىلىق وتكىزگەن. باق وكىلدەرى تاراتقان اقپارات بويىنشا، ولاردىڭ كوبىن پوليتسيا ۇستاپ اكەتكەن.
2018 جىلى 4 ناۋرىزدا رەسەي فەدەراتسياسى بارلاۋ قىزمەتىنىڭ بۇرىنعى قىزمەتكەرى سەرگەي سكريپال مەن قىزى يۋليا سكريپال «نوۆيچوك» جۇيكە-سال اۋرۋىن تۋدىرۋشى زاتتەگى ارقىلى ۋلانعان بولاتىن. اسا قاۋىپتى حيميالىق قارۋدىڭ رەسەيدە جاسالىنعانى انىقتالىپ، اقش پەن ۇلىبريتانيا بۇل ىستە تىكەلەي رەسەيدى ايىپتادى.
Spiegel (نەمىس باسىلىمى)
ناۆالنىي بەرلينگە گەرمانيا كانتسلەرى انگەلا مەركەلدىڭ قولقا سالۋىمەن جەتكىزىلدى. ەگەر مۇنداي شەشىم قابىلدانباعاندا، وپپوزيتسيونەر بۇگىن ءتىرى بولماس ەدى.
ەندى نەمىس ۇكىمەتى اگرەسسيالىق ساياسات ۇستاناتىن مەملەكەتپەن بايلانىسىن رەتتەۋى كەرەك. ەستونيانىڭ قورعانىس ءمينيسترى يۋري لۋيك: «مەن مۇنداي بۇيرىقتى گۋبەرناتورلار نەمەسە شەنەۋنىكتەر قابىلدامايتىنىنا 100% سەنىمدىمىن. ناۆالنىيدى ۋلاۋ تۋرالى بۇيرىق جوعارى جاقتان كەلگەن. ارنايى تاپسىرىسپەن ۋلاعان. سولسبەريدە ۋلانعان سكريپال جاعدايى دا بار شىندىقتى اشكەرەلەپ وتىر»، – دەيدى.
ناۆالنىي ءىسى ەو-نىڭ رەسەيگە قارسى سانكتسيالارىن قاتايتۋعا ىقپال ەتەتىن سياقتى ەمەس، بىراق جاعداي تەز وزگەرۋى مۇمكىن.
ەگەر ناۆالنىيدىڭ ۋلانعانى جانە بۇل مەملەكەتتىڭ ماقۇلداۋىمەن نەمەسە تاپسىرىس بويىنشا جاسالعانى ناقتى انىقتالسا، ەۋروپالىق وداق رەسەيمەن قازىرگى ەكونوميكالىق قاتىناستاردى مۇقيات قايتا قاراۋى كەرەك.
New York Times (اقش)
ناۆالنىيدىڭ ۋلانۋى بەلارۋستەگى جاپپاي نارازىلىقتار مەن قيىر شىعىستاعى بىرنەشە اپتاعا جالعاسقان دەمونستراتسيالارمەن قاتار ورىن الدى. سەبەبى بەلارۋس پەن حاباروۆسكىدەگى نارازىلىقتاردان قورقاتىن كرەمل ناۆالنىيدان قۇتىلعىسى كەلدى. وسى ارقىلى ناۆالنىيدىڭ پۋتينگە قارسىلىعىن توقتاتىپ، وپپوزيتسيانىڭ 2021 جىلى وتەتىن مەملەكەتتىك دۋماعا سايلاۋ جوسپارلارىن بۇزۋدى ماقسات ەتتى.
تاعى ءبىر تەوريا – ناۆالنىيدىڭ ۋلانۋى رەپرەسسيانىڭ مەحانيزمىن ەمەس، جۇيەنىڭ السىزدىگىن كورسەتەدى. رەسەي بيلىگىنىڭ ىقتيمال قاۋىپ-قاتەرلەرگە رەاكتسياسى سونشالىقتى ناشارلادى. سوندىقتان مەملەكەت بۇدان بىلاي ءبىرتۇتاس جۇيە رەتىندە جۇمىس ىستەمەيدى، كەرىسىنشە وپپوزيتسياعا قارسى باسەكەلەس كلاندار مەن جالدامالى فريلانسەرلەر وداعى رەتىندە جۇمىس ىستەيدى.
جۇيەنىڭ ءار ەلەمەنتى ۇكىمەتتىڭ مۇددەسى ءۇشىن ەمەس، ءوز لوگيكاسىنا سايكەس ارەكەت ەتەدى. پۋتين مەن رەسەيدىڭ بيلەۋشى ەليتاسىنىڭ وكىلدەرى ناۆالنىيدان قورىقپايدى، ونى بەلگىلەنگەن ءتارتىپتى بۇزۋشى رەتىندە جەك كورەدى.
Guardian (ۇلىبريتانيا)
سوڭعى 10 جىل ىشىندە ماسكەۋ اسكەري، قاۋىپتى ۋلاردى ساتىپ العان. مۇنىڭ بارلىعى ءپۋتيننىڭ تاپسىرماسىمەن ورىندالدى.
«نوۆيچوك» – رەسەيدىڭ تولقۇجاتى ىسپەتتى. پۋتين ءوز قارسىلاستارىن ۋلاۋ ارقىلى، باسقا توپتاردى قورقىتقىسى كەلەدى.
كۇتپەگەن جەردەن وتكەن رەسەي-گەرمانيا داعدارىستارىنىڭ مۇڭدى جاڭعىرىعى وعان ءىلىندى. 1914 جانە 1941 جىلدارداعىداي، ەۋروپانىڭ ەكى ءىرى دەرجاۆاسى تۇڭعيىقتىڭ شەتىندە تەپە-تەڭدىك ورناتتى.
بۇل ماسەلەدە انگەلا مەركەل ەكى وتتىڭ ورتاسىندا قالدى: ءبىرى – رەسەي، ال ءبىرى – ەۋرووداق ەلدەرى. ۇلىبريتانياداعى رەسەي تىڭشىسى سكريپال مەن ونىڭ قىزى ۋلانعان كەزدە بريتانيا پرەمەر-ءمينيسترى ترەزا مەي بىردەن قاتاڭ شارالار قابلىداعان بولاتىن. بىرىككەن كورولدىكتەگى ديپلوماتتاردى ەلىنە قايتارىپ،ەكونوميكالىق سانتسيا ەنگىزۋ ارقىلى مەي ءوز مىقتىلىعىن كورسەتتى. ال مەركەل «ارى تارتسا – اربا سىنادى، بەرى تارتسا – وگىز ولەدى»-ءنىڭ كۇيىن كەشىپ ءجۇر.
Liberation (فرانتسيا)
قازىر فرانتسيا، ءۇلىبريتانيا، يتاليا، كانادا ت.ب ەلدەردە كرەملدى وقيعانى اشىق زەرتتەۋگە شاقىرىپ، وعان كەلىسپەسە بىرىگىپ شارا قابىلدايمىز دەپ ەسكەرتۋ جاسادى. ەۋروپالىق ديپلومات جوزەپ بوررەل ناۆالنىيعا قاستاندىق جاسالعانىنا بايلانىستى پىكىر ءبىلدىرىپ، كەز كەلگەن ادامعا حيميالىق قارۋ قولدانۋ حالىقارالىق زاڭعا قايشى قىلمىس دەدى. اقش تارابى دا ساياساتكەرگە ۋ بەرۋگە بايلانىستى كرەملدى ايىپتادى جانە كونگرەسس ترامپ اكىمشىلىگىن رەسەيدى سانكتسيالاۋعا شاقىردى.
رەسەي بيلىگىنىڭ اگرەسسيالىق ساياساتى جالعاسىن تابا بەرەدى. بىراق بۇل جاعداي ەسكەرۋسىز قالماۋى ءتيىس. رەسەي جاۋاپ بەرۋى ءتيىس.
El Pais (يسپانيا)
پۋتين 20 جىلدان بەر ءوز قارسىلاستارىن سوتسىز جانە تەرگەۋسىز جويىپ كەلەدى. وسىعان دەيىن ورىن العان قايعىلى جاعدايلاردىڭ باسىم بولىگى – ۋلاۋ. بوريس نەمتسوۆ بەس جىل بۇرىن كرەملدە سەرۋەندەۋ كەزىندە اتىلسا، ناۆالنىيدىڭ ءوزى 2017 جىلى دەزينفەكتسيالىق شاشىراتقاننان كەيىن كوزىنە زارداپ كەلگەن. تىڭشى سكريپال دا امكەري «نوۆيچوك»-تان ۋلاندى.
ديسسيدەنتتەرگە، قاشقىندارعا، قارسىلاستار مەن تىڭشىلارعا وق اتىلدى، پىشاق جاراقاتىن الدى. قازىر ولاردى ءولتىرۋ ءۇشىن حيميالىق قارۋ قولدانىلادى. بۇل – پاتشالىق رەسەي، سودان كەيىن ءپۋتيننىڭ داستۇرگە اينالعان قالىپتى ارەكەتى.
استانادا قالعان جاڭاوزەندىك جۇمىسسىزدار "قازمۇنايگاز" كەلىسسوزدى توقتاتىپ تاستادى دەيدى
فبر پەنتاگوننىڭ قۇپيا قۇجاتتارىنىڭ جاريالانۋىنا قاتىسى بار كۇدىكتىنى قامادى
نازارباەۆ "قۇرمەتتى سەناتور" اتاعىنان ايىرىلدى
موڭعوليا استاناسىندا جاپپاي نارازىلىق شەرۋلەرى ءوتتى
ەكىباستۇزدا جىلۋ جەلىسىندەگى اقاۋعا "ستانتسيا قىزمەتكەرىنىڭ قاتەلىگى" سەبەپ بولعانى ايتىلدى
وزبەكستان پرەزيدەنتى جەلتوقساندا قىرعىزستانعا بارادى