– جۇرت ىشىندە، اسىرەسە، جاستار تاراپىنان «ايتىس كورمەيتىن بولدىم، ايتىسقا بارىپ جۇرگەن جوقپىن» دەيتىن پىكىرلەر كوبىرەك ايتىلىپ ءجۇر. ولاردىڭ ايتىستان سۋىنۋىنا نە سەبەپ؟
– بۇل ماسەلەنى ەكى جاقتى قاراۋعا بولادى. كورەرمەندەردىڭ تاراپىنان ايتىلىپ جاتقان اڭگىمەلەرگە كەلسەك، 1997-1998 جىلدارى ءوزىمىز ايتىسىپ جۇرگەن كەزدەگى كورەرمەندەر وسى كۇنى ءبىراز جاسقا كەلدى. سول كەزدەگى بالعىنبەك يماشەۆ، ءورازالى دوسبوسىنوۆ، امانجول التاەۆ باستاعان اقىنداردى تىڭداپ وسكەن كورەرمەننىڭ، كەيىنگى جاستاردى قابىلداۋى قيىنعا ءتۇستى. قازىرگى ايتىسكەرلەردى بايقاپ وتىرساق، باسقاشا ەكەنىن اڭدايسىز. جاقىندا وتكەن «التىن دومبىرا» ايتىسىنا قازىلىق جاساپ وتىرىپ تاڭ قالدىق. جاستار ايتىس ساحناسىندا ەش مۇدىرمەيدى، ويلانىپ-تولعانۋ، تاپىراقتاۋ جوق. سىناپتاي سىرعيدى. "ايتىس وسىنشالىق ءوسىپ كەتتى مە" دەپ تاڭقالدىق. بىراق، ەكىنشى كۇنى ءبارى بەلگىلى بولدى. اياق استىنان جۇپتاپ ساحناعا شىعارا قويعاندا، ءبىرىنشى كۇنى جەلدەي ەسىپ وتىرعان اقىندار بوگەلىپ، تىزگىن تارتا قالدى.
وسى تۇرعىدان الىپ قاراعاندا، «قازىر ايتىستىڭ تابيعيلىعىن جوعالتىپ الدىق پا» دەپ ويلايمىن. سۋىرىپ سالمادان گورى دايىندالۋ كوبىرەك. ءوزىمىز دە سول ساحنادا تالاي تاپىراقتاعانبىز. اۋزىمىزعا ءسوز تۇسپەي، ويلانىپ وتىرعان ءتۇيىنىڭدى ۇمىتىپ، ماڭدايىمىز تەرلەپ، جون ارقامىزدان شانشۋ قادالعانداي كەزدەر بولعان. بۇل جەردە جالپى حالىق ايتىستان سۋىندى دەۋگە كەلمەيدى. كورەرمەننىڭ ىشىندەگى تالعامى جوعارى ايتىس جاناشىرلارى ايتۋى مۇمكىن. بۇل ماسەلەنى مەن، ەڭ الدىمەن كورەرمەندەردىڭ جاس شاماسىمەن بايلانىستىرسام، ەكىنشى جاس ايتىسكەرلەردىڭ تابيعيلىقتان الشاقتاۋى سەبەپ دەپ ويلايمىن. رينات زايتوۆ باۋىرىم ايتىپ ەدى «قازىرگى اقىندارمەن ايتىسۋ قيىن، قارسىلاستاردىڭ ءبىر-بىرىمەن كەلىسىپ الۋى باسىم» دەپ. مەن ءوزىم ايتىس ساحناسىندا ون جىلداي ءجۇردىم. سونىڭ بىردە-بىرىندە قارسىلاسىممەن كەلىسىپ كورمەپپىن. وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن بالعىنبەك ەكەۋمىز ايتىساتىن بولىپ، استانادان الماتىعا ۇشاقپەن بىرگە كەلدىك، ءبىر قوناق ۇيگە جايعاستىق. ەرتەڭگى قارسىلاسىم بالعىنبەك. سوندا، ءبىر اۋىز ءسوزدى دە جۇپتاپ الماپپىز. ەكەۋمىزدە دە تولقۋ بار، ەرتەسى كەرەمەت ايتىس شىقپاي قالدى. كورەرمەندى سىيلادىق. ارىمىز جىبەرمەدى.
– بۇل ەكى سەبەپتەن باسقا، بۇرىن ايتىسقا جەكە ادامدار دەمەۋشىلىك ەتەتىن، جاقىنعى جىلداردان بەرى ايتىستى «نۇر-وتان» پارتياسى ءوز قاراماعىنا الىپ وتىر. دەمەۋشىنىڭ وزگەرۋى ايتىس تابيعاتىنا اسەر ەتكەن جوق پا؟
– جوق، ايتىس دەگەن ەركىن پىكىر الاڭى عوي. ءاۋ باستا، ايتىسقا 2009 جىلدان باستاپ ءۇش جىل ەركىن موراتوري جاريالاندى. بۇل موراتوريعا بايلانىستى الماتىدان ءجۇرسىن ەرمان، امانگەلدى ەرمەگياەۆ، ومىرزاق سارسەنوۆ ۇشەۋى مينيستر مۇحتار قۇل-مۇحاممەدكە كەلدى. سۇراق: «نەگە ايتىسقا موراتوري جاريالاندى؟». سول كەزدە مۇحتار قۇل-مۇحاممەد ۇكىمەت باسشىسى كارىم ءماسىموۆتىڭ بۇيرىعىن كورسەتتى. «بىرنەشە جىل ىشىندە ايتىس وتكىزۋگە رۇقسات جوق» دەگەن. باسىندا ايتقانىمداي، ءبىزدىڭ كەزىمىزدە ايتىس ەركىن پىكىر الاڭى بولدى. ال، «التىن دومبىراعا» دەيىن التى وبلىستا اكىمدەردىڭ دەمەۋشىلىك جاساۋىمەن جىل سايىن ايتىس ءوتتى. كەشەگى «التىن دومبىرا» ايتىسىنىڭ الدىندا الماتى قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ارمان قىرىقباەۆ اقىندارمەن كەزدەسۋ جاسادى. نەگە؟ قازىر حالىقتىڭ اراسىندا نەشە ءتۇرلى تولقۋلار بار عوي. سونىڭ ىشىندە، ءدىني راديكاليزمگە بايلانىستى ايتىپ وتىرمىن. ونىڭ ۇستىنە جەلتوقسان ايى ءبىزدىڭ ەتەك-جەڭىمىزدى جينايتىن ۋاقىتىمىز. قوعامداعى بوتەن پيعىلدى توپتار حالىق جينالعان ورايدى پايدالانىپ كەتپەسىن دەگەن ويمەن، «نۇر-وتان» تاراپىنان اقىندارمەن ساياسي دۇنيەلەرگە بايلانىستى اڭگىمە بولدى. ول جاسىرىن ەمەس. اقىنداردىڭ بارلىعى بىلەدى. بىراق، «تەك قانا ۇكىمەتتى ماقتا، بولماسا قازاقتىڭ جاعدايى كەرەمەت جاقسى دەپ ايت" دەگەن سوزدەر بولعان جوق. تەك ساياسي جاعدايلارعا بايلانىستى اباي بولۋ تۋرالى ءسوز بولدى.
ايتىس جۇلدەسىنىڭ بەرىلۋىنە دە ۇكىمەتتىڭ، اكىمدەردىڭ ەشقانداي ىقپالى بولعان ەمەس. جۇكەڭنىڭ دە وزىندىك ۇستانىمى بار. «قارجىڭدى بەردىڭ بە، شىنايى ونەرگە قۇرمەت جاسادىڭ با، باسقاسىنا ارلاسۋىڭ قيانات بولادى» دەيدى. وتكەندەگى «التىن دومبىرا» ايتىسىنىڭ وزىندە قازىلاردىڭ پىكىرى ەكىگە جارىلدى. ونى جالپى حالىق بىلمەيدى. بارلىعى بىردەي مۇحتار نيازوۆقا داۋىس بەردى دەپ ويلايدى. جەتى قازىنىڭ داۋىسى ەكىگە جارىلعاندا، ءتورت تە ءۇش بولدى. بولاتبەك ورازباەۆقا ءتورت، مۇحتار نيازوۆقا ءۇش قازى داۋىس بەردى. وسىنداي ۋاقىتتا توراعانىڭ ءبىر داۋىسى ۇستەم ورىنعا شىعادى. ءسويتىپ توراعانىڭ ءبىر داۋىسى مۇحتارعا بەرىلدى. قازىلىقتىڭ شارتى بويىنشا جۇلدە توراعانىڭ ءبىر داۋىسىنا تاۋەلدى بولدى. ءسويتىپ، باس جۇلدەنى مۇحتار نيازوۆ ەنشىلەدى. ول جەرگە قالالىق اكىمشىلىكتىڭ بىردە-ءبىر ادامى كىرگەن جوق. زالداعى شەشىمگە رازى بولماعان كورەرمەندەردىڭ ايقايى اكىمدى ابدىراتىپ تاستادى عوي، بىراق، الايدا اكىم ەشتەڭەگە ارالاسقان جوق. تەك، جۇلدەگەرلەردى ماراپاتتادى.
– ءدىني راديكاليزم دەپ قالدىڭىز، قازىر ايتىسكەرلەر ەكى توپقا ءبولىنىپ كەتتى دەگەن پىكىر بار، ايتىسقا بەلگىلى ءبىر ءدىني توپتاردىڭ ىقپالى بولعان جوق پا؟
– وسىدان ءتورت جىل بۇرىن، ءبىرىنشى «التىن دومبىراعا» بەكبولات تىلەۋحانوۆ پەن مۇحامەدجان تازابەكوۆ يەلىك ەتىپ، سول ايتىستىڭ باس جۇلدەسىن مۇحتار نيازوۆ الدى. كەلەسى «التىن دومبىرا» كەزىندە دە، ايتىسقا اكىمشىلىك جاعىنان بەكبولاتتار يە بولدى دا، ءجۇرسىن ەرمان كادىمگىدەي ايتىستان شەتتەتىلدى. ايتىس جۇرگىزەتىن جۇكەڭدى قوناق رەتىندە شاقىرىپ، يىعىنا شاپان جاۋىپ قايتاردى. جۇكەڭ سول كەزدە قاتتى رەنجىدى. ايتىسكەر اقىنداردىڭ ىشىندە نامازحاندارى دا بار. بارلىعىن بەكبولات پەن مۇحامەدجان مۇرىندىق بولىپ قاجىلىققا اپارىپ كەلگەن. ولاردى قاستارىندا ۇستاپ ءجۇردى. كەيىنگى ايتىستاردا جۇكەڭنىڭ قاسىندا كوپ جۇرگەن اقىنداردىڭ ءبىرازى، ولاردىڭ ايتىستارىنا قاتىسپاي قالىپ ءجۇردى. جەر-جەردى ارالاپ وتكىزگەن ايتىستاردا ءجۇرسىن جوق. ءار ءتۇرلى جۇرگىزىۋشىلەر قاپتاپ كەتتى. بەكبولاتتار وزدەرى قازىلىقتا وتىردى. وسى كەزدە حالىق ايتىسكەرلەردىڭ ەكىگە بولىنە باستاعانىن بايقادى. «بەكبولاتتىڭ اقىندارى»، «ءجۇرسىننىڭ اقىندارى» دەپ جىكتەگەن سوزدەردى دە ەستىپ قالىپ جۇردىك. بۇل شىندىق. ەشكىمنىڭ اۋزىنا قاقپاق بولا المايسىڭ. ونى اقىنداردىڭ اراسىنداعى اڭگىمەدەن دە بايقاۋعا بولادى. مىسالى، وسى جولعى «التىن دومبىراعا» بالعىنبەك پەن جانداربەك قاتىسۋى كەرەك ەدى. وسىعان دەيىن «التىن دومبىرا» العان اقىندار مىندەتتى تۇردە ايتىسقا قاتىسۋى كەرەك. بىلتىر ەكەۋى دە باس تارتقان. بيىل دا ەكەۋى جوق. كەشە «التىن دومبىرا» ءوتىپ جاتقان كەزدە شىمكەنتتە ۇلكەن ايتىس بولعان ەكەن، جانداربەك سوندا ءبىرىنشى ورىن الدى. دەمەك، ول ايتىستى قويىپ كەتكەن جوق. ال، بالعىنبەك تالدىقورعانداعى «ءسۇيىنبايدىڭ 200 جىلدىعىندا» مەن ايتىستى قويام دەپ قوشتاسىپتى. ايتىس – حالىقتىڭ قازىناسى. «التىن دومبىرانىڭ» يەگەرلەرى بولعاندىقتان، حالىق ولاردى ىزدەيدى. ءجۇرسىن ەشكىمنىڭ ماڭدايىنان شەرتىپ «سەن قاتىسپايسىڭ» دەگەن ەمەس. جاسىراتىنى جوق، ءدىن جاعىنان اقىنداردىڭ وزدەرىندە دە جىكتەلۋ بار.
– 1980 جىلدارداعى ايتىستى تىڭداپ وتىرساق، ول كەزدە ايتىستا حالىقتىق سارىن باسىم بولدى. اقىنار قارا ولەڭنىڭ ماقامىمەن ءتورت تاعانداتىپ ءتۇسىرىپ ايتتى. ال، سىزدەردىڭ كەزدە ايتىس بەلگىلى ءبىر دەڭگەيگە كوتەرىلدى دەسەك بولادى. جىراۋلارشا تولعاپ ايتتىڭىزدار. ال، قازىرگى ايتىسقا جاستار نە اكەلە الدى؟ ايتىستى شوۋعا اينالدىرىپ جىبەرگەن جوق پا؟
– كەز-كەلگەن ونەردىڭ شارىقتاۋ شەگى بولادى، سوسىن اراسىندا توقىراۋ كەزەڭى بولادى. سەن ايتقان، 1980 جىلدارى حالىق ايتىستى، حالىقتىق سارىندى ناعىز ساعىنىپ وتىرعان كەزەڭ ەدى. سول كەزدەگى ايتىستىڭ بەينەباياندارىن كورىپ وتىرساڭ، كورەرمەن قاراپايىم ۇيقاستى ءسوزدىڭ وزىنە قول شاپالاقتاپ، تامساناتىن. قازىر حالىقتى وڭاي-وسپاق سوزبەن جەلپىندىرە المايسىڭ. ويتكەنى، تىڭدارماننىڭ دەڭگەيى ءوستى. ال، تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى ايتىستا حالىقتىڭ رۋحىن كوتەرۋ كەرەك بولدى. بۇعان مەلس قوسىمباەۆتىڭ ۇزاق-ۇزاق تولعاۋلارى، امانجول التاەۆتىڭ ساحنادا ارقانىڭ سىرباز، سال-سەرىلىگىمەن جايقالىپ وتىرىپ، حالىقتىڭ جۇرەگىندەگى ءسوزدى ايتۋى، ورازالى دوسبوسىنوۆتىڭ كونە فولكلوردان باستاۋ العان رۋحتى جىرلارى، بەكارىس شويبەكوۆتىڭ قىلىشتاي وتكىر، قىرعي ءتىلى – وسىلاردىڭ بارلىعى سول كەزدەگى حالىقتىڭ جان قالاۋى ەدى. جۇرتتىڭ ايتىسقا دەگەن ماحابباتى ەرەك بولدى. ايتىس تا ونەردىڭ ءبىر بيىك شىڭى ەكەنىن كورسەتتى. جەتپىس جىل بودان بولعان ەلدىڭ رۋحى ويانىپ، ءوزىنىڭ الەۋەتتى قاۋىم ەكەنىن سەزىنگەن كەزەڭ بولدى. ودان كەيىنگى ۋاقىتتاردا ايتىستىڭ ءتۇرى كوبەيدى. قازاقستان ۇلتتىق ارناسىندا، سوڭىنان حابار ارناسىندا تەلەۆيزيالىق ايتىستار ءوتتى. ايتىسكەر جاستار دا كوبەيدى. ولاردىڭ ەلىكتەيتىنى الدىڭعى كەزەڭدەگى اقىندار. سولاردىڭ ماقامى مەن ءسوز ساپتاۋىنا دەيىن قايتالاعىسى كەلگەن جاستار بولدى. سالعاندارى دا كەزىكتى. بىراق، ول كەزدە حالىق ۇزاق تولعاۋ ايتىستان جالىعا باستاعان-دى. سودان كەيىن اقىندار شوۋ جاساۋعا بەيىمدەلىپ، ەل اراسىندا كوپ تارالعان حالىقتىق، ەسترادالىق اندەردى وزگەرتىپ، ءازىل ولەڭ ايتۋعا ويىستى. بۇنىڭ باسىندا بالعىنبەك يماشەۆ تۇر. الايدا، بۇل بالعىنبەكتىڭ ايتىسۋ مانەرىنە، بولمىسىنا جاراساتىن ەدى. ول تابيعاتىمەن ءازىلدىڭ ادامى. سونىمەن، كەيىنگى جاستار ء"بارىمىز بالعىنبەكشە ايتساق حالىققا ءوتىمدى بولامىز" دەپ ويلادى. ءسويتىپ، قازىر بارلىعى ءان ايتاتىن بولىپ كەتتى. ول بىرەۋگە جاراسادى، بىرەۋگە جاراسپايدى.
قازىر ايتىستىڭ ءتىلى دە جەڭىلدەدى. كەشەگى «التىن دومبىراداعى» بولاتبەكتى الىپ ايتساق، جىرىندا فولكلورلىق سارىن باسىم. ونىڭ ايتقاندارىن تىڭدارماندار قولدانىستان قالىپ كەتكەن كونە ءسوز دەپ قابىلدايدى. شىندىعىندا ولاي ەمەس. ولاردىڭ ءبارى قازاق ادەبي تىلىنەن ءالى كوشپەگەن سوزدەر. قازىر ايتىستا كۇردەلىلەۋ ءبىر تىركەس ايتىپ قالساڭ ، قايدان تاۋىپ ايتىپ وتىر دەپ ويلايدى. نەگىزىندە، بۇنىڭ بارلىعى حالىقتىڭ اراسىندا ءالى بار سوزدەر. ۇلتتىڭ قانىنان وشپەگەن، سۇيەگىنە سىڭگەن سوزدەر بولعاندىقتان، جۇرت سونداي ءبىر مايەكتى دۇنيە ەستىگىسى كەلىپ تۇرادى. ال، ءبىزدىڭ جاستار شە؟ ولار قازىرگى جاھاندانۋ داۋىرىندە ايتارىن ينتەرنەت بەتىنەن ىزدەيدى. كوركەم ادەبيەتكە دەگەن ماحاببات جالپى حىلىق اراسىندا ازايعان ۋاقىت بولىپ تۇر. سوعان وراي، ايتىستا دا جەڭىل ءسوز، قاساڭ ءتىل پايدا بولدى. جاندى تىركەستەرمەن جاندىرىپ جىبەرەتىن اقىندار قاتارى از. ايتىسقا حالىق فولكلورىن، جىراۋلار ادەبيەتىن قوتارىپ الماسا دا، ءوز تىلىنە بەيىمدەپ ايتاتىن سۇبەلى ءتىل كەرەك. ايتىستا شوۋدان ارىلساق دەگەن ارمانىم بار. جاستار تايىز تىلمەن جەڭىل كەتىپ بارا جاتىر. وسى جاعداي ءسال قىنجىلتادى.
– كەز-كەلگەن دۇنيەنىڭ وتكەنى، بۇگىنى، بولاشاعى بولاتىنى سياقتى، ايتىستىڭ دا بۇگىنى، ەرتەڭى بار. وسىعان نەگىزدەلسەك، جاھاندانۋ داۋىرىندە قازاق ايتىسىنىڭ بولاشاعى قالاي داميدى؟ قازىر ايتىس اقىنى دەگەن ارنايى ماماندىق تا بەرىلىپ جاتىر. ەندى وسى ايتىستىڭ تەورياسىن زەرتتەگەن ناقتىلى ەڭبەكتەر جازىلدى ما؟
– قازىر الەۋمەتتىك جەلىلەردە «ەندى اقىندارعا فونوگرامما جازىپ الىپ ايتىسۋ عانا قالدى» دەگەن سوزدەر دە ايتىلىپ قالادى. بىراق، «سونى ايتىپ وتىرعان ادام، ءوزى ساحناعا شىعىپ كورسە» دەگىڭ كەلەدى. ايتىس دەگەن ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە بەرەتىن دۇنيە ەمەس قوي. ءبىز ءوزى بىتكەن ىسكە سىندى جاقسى ايتامىز. زامان قانشا دامىسا ، عىلىمي جەتىستىكتەردىڭ ايتىستى اسپانداتىپ جىبەرەتىنىنە مەن سەنبەيمىن. ايتىس – حالىقتىق ونەر، سينكرەتتىك ونەر. بۇگىندە ەسترادادا تەحنيكانىڭ كومەگىمەن داۋىس جاساپ، ءانشى بولىپ جۇرگەندەر بار عوي. ال، ايتىستا قولدان اقىن جاساي المايسىڭ.
ەرتەدەن كەلە جاتقان ايىستاردى جيناقتاپ، زەرتتەگەن ەڭبەكتەر بىزدە جەتەرلىك. مۇحتار اۋەزوۆتەن باستاپ، ەسماعامبەت يسمايلوۆتىڭ ەڭبەكتەرىندە، مالىك عابدۋليننىڭ زەرتتەۋلەرىندە دە ايتىس تۋراسىندا تەرەڭدەي جازىلعان. كەيىن ايتىستىڭ اينالاسىندا جۇرگەن اقىندار دا عىلىممەن اينالىستى. لەنا ابدىحالىقوۆا «سىر بويىنىڭ جازبا ايتىسى» اتتى، بالعىنبەك يماشەۆ ايتىستاعى ءازىل-قالجىڭ جاعىنان كانديناتتىق ديسسەرتاتسيا قورعادى. ايبەك قاليەۆ تورعاي اقىندارى توڭىرەگىندە ەڭبەك جازعان. مىرزاتاي جولداسبەكوۆ «قازاقتىڭ كلاسسيكالىق ونەرى» دەگەن ەڭبەك شىعاردى. سونىڭ ىشىندە جەتى توم ايتىس بار. ەندى ايتىستى عىلىمي تۇردە جۇيەلەۋ دەگەنگە كەلەيىك. «ايتىستانۋ» دەگەن جەكەلەي ماماندىق بولعانى جەتكىلىكسىز. «ايتىستانۋ» دەگەن عىلىمي ورتالىق اشۋ قاجەت. سول ورتالىق اقىنداردى اشكەرەلەپ وتىرۋ كەرەك. ءبىر جىلدا قانشا ايتىس بولسا بارلىعىن حاتقا ءتۇسىرىپ، قاي اقىن قاي جەردە ايتقانىن قايتالادى، نەمەسە ەلدەن ۇرلادى، سونىڭ ءبارىن قاداعالاپ، ەسكەرتۋ بەرىپ وتىرۋ كەرەك. اقىنداردىڭ ساۋاتتىلىعىمەن اينالىساتىن ورتالىق كەرەك. سوندا عانا ايتىس بۇگىنگى بيىگىنەن الاسارمايدى دەگەن ءۇمىتىم بار.
– ايتىس ونەرى ۇلتىمىزدىڭ وزىندىك دارا ەرەكشەلىگى. وزگە جۇرتتىڭ وسى ايتىسقا دەگەن باعاسى قانداي؟
– كەشەگى «التىن دومبىرا» ايتىسى كەزىندە جۇكەڭ جاپونيادان كەلىپ، ايتىستى زەررتەپ جۇرگەن قىزدى حالىققا تانىستىردى. ايتىستى بۇل كۇندەرى قازاق پەن قىرعىزدا عانا قالدى دەپ ايتىپ ءجۇرمىز. نەگىزىندە، ارابتىڭ باداۋيلەرىندە دە ايتىستىڭ سۇلباسى بولعان. 2000 جىلدارى مىرزاتاي جولداسبەكوۆ ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى بولىپ تۇرعان كەزىندە، حالىقارالىق ايتىس جاسادى. سوڭىندا ايتىس تۋرالى حالىقارالىق كونفەرەنتسيا ءوتتى. وعان تۇركيادان دا اقىندار شاقىرىلدى. تۇرىكتەردە ايتىس ساحنالىق ويىن رەتىندە قالىپ قويعان. ولار ەكى ەرىننىڭ ورتاسىنا ينە تىرەپ الادى ەكەن دە، ەرىندىك دىبىستاردى ايتپاي ايتىسۋعا جارىسادى ەكەن. بۇلاردىڭ ءبارى ءبىزدىڭ دەڭگەيدەگى ايتىس ەمەس. ال، قىرعىزدىڭ ايتىسىندا فولكلور ءالى باسىم. ولاردان بىزدىڭ اقىندار سياقتى جانىنان سۋىرىپ، كوركەمدەپ ايتىپ وتىرعان ادامدى كورە المايسىڭ. ەسكى جىرلاردىڭ سارىنىمەن جەتى-سەگىز جولدان ءبىر ۇيقاستىرىپ، شۇبىرتىپ ايتا بەرەدى. جالپى، قازاق ايتىسىنىڭ دەڭگەيى باسقالارمەن سالىستىرعاندا جوعارى. شەتەلدەردە ايتىستى زەرتتەپ، جيناقتاپ جۇرگەندەر جەتەرلىك. قازاق ايتىسىنىڭ تۋى ەشقاشان قۇلاماسىن دەپ تىلەيمىن!
– اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
سۇحباتتاسقان: رەتبەك ماعازۇلى
«The Qazaq Times»