ناتو بايانداماسىنداعى رەسەي مەن قىتاي ساياساتى

رەسەي، قىتاي ساياساتى جانە كليماتتىڭ وزگەرۋى – ناتو ءۇشىن باستى قاتەر. سولتۇستىك اتلانتيكالىق اليانستىڭ باس حاتشىسى يەنس ستولتەنبەرگ ۇيىمنىڭ 2020 جىلعى جۇمىسى تۋرالى بايانداماسىندا وسىلاي دەپ مالىمدەدى.

«رەسەيدىڭ تۇراقسىزداندىرۋشى ساياساتى، تەرروريزم، كيبەرشابۋىلدار، قىتايدىڭ دامۋى نەگىزگى قاتەرلەر. بىردە-ءبىر ەل مۇنى جالعىز جەڭە المايدى. سوندىقتان ءبىز ستراتەگيالىق جاعىنان ىنتىماقتاستىق ورناتۋىمىز ءتيىس. ناتو اۆتوريتارلىق قىتاي مەن اگرەسسيۆتى ساياسات ۇستاناتىن رەسەيدىڭ سىن-قاتەرلەرىنە توتەپ بەرە الۋى كەرەك»، – دەدى ول. باس حاتشى بيىلعى اليانس سامميتىندە ۇسىنىلاتىن ناتو-2030 ستراتەگياسىندا رەسەيدەن تونەتىن قاۋىپ-قاتەرگە قارسى جوسپارلاردىڭ دايىندالعانىن ايتتى.

ستولتەنبەرگتىڭ ايتۋىنشا، قازىر قىتاي مەن رەسەي ساياساتى ورتاق. اسىرەسە، تاراپتار بىرگە ناتو قاۋىپسىزدىگىنە نۇقسان كەلتىرەتىن اسكەري جاتتىعۋلار وتكىزىپ جاتىر.

بىلتىر سولتۇستىك اتلانتيكالىق وداق ەلدەرىنىڭ اسكەري شىعىندارى 3,9%--عا وسكەن.

بىرنەشە جىل بۇرىن Time باسىلىمى «قىتاي مەن رەسەي باتىستىق سەرىكتەستەرىنە وراسان قاۋىپ تۋعىزادى» اتتى ساراپتاما جاريالاعان بولاتىن. ساراپتاما ءليدى «قىتاي مەن رەسەي تاندەمى وراسان زور قاۋىپ تۋعىزادى» دەپ باستالادى. بۇعان سەبەپ كوپ. ماسەلەن، وسى اپتادا اقش بارلاۋ قىزمەتى اتالعان ەكى الپاۋىت اليانس 1950-ءشى جىلداردىڭ ورتاسىندا ياعني قىرعي-قاباق سوعىس كەزىندە امەريكاعا جانە ونىڭ وداقتاستارىنا ۇلكەن قاۋىپ توندىرگەن، ءالى دە سولاي دەگەن قورىتىندىعا كەلدى. رەسەي مەن قىتاي تەڭ قۇقىلى سەرىكتەستەر، بىراق ەكى ەلدىڭ ەكونوميكالىق جاعدايىنداعى ايىرماشىلىق (رەسەي ءجىو 2016 جىلى – 1,268 تريلليون دوللار، قىتاي - 10,73 تريلليون) جانە ەكونوميكالىق ءوسۋ سەرپىنى (2016 جىلى – قىتايدا 6,7%، رەسەيدە 0,6%) مۇنداي ارىپتەستىكتى قانشالىقتى تەڭ قۇقىلى دەپ ساناۋعا بولاتىنىن ويلاۋعا ماجبۇرلەيدى دەيدى اۆتور.

بىرىنشىدەن، ەكى ەل دە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق تۇرعىسىندا جالعان مالىمدەمە جاساپ، باتىس ەلدەرىنىڭ قاتارىنا ەنۋگە تىرىسادى. ەۋروپا ەلدەرى يرانمەن يادرولىق كەلىسىمدى ساقتاپ قالۋعا تىرىسقاندا، اقش-تىڭ ۇيىمنان شىققانىنا قاراماستان، بەيجىڭ مەن ماسكەۋ بۇرىنعى پوزيتسياسىن ساقتاپ قالدى. وسى ارقىلى قوس مەملەكەت حالىقارالىق شارتتى ساقتاعىسى كەلەتىندىگىن ايتىپ جالتاردى. اتالعان ماقالادا: «شىنتۋايتىنا كەلگەندە، پۋتين دە، شي جينپيڭ دە اق ءۇي باسشىسىنىڭ بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرىپ، باتىس ەلدەرىن امەريكاعا قارسى قويعىسى كەلەدى»، – دەلىنگەن.

ەكىنشىدەن، ەكى ەل كيبەرشابۋىل جانە كيبەرقىلمىس ىسىندە ەلەۋلى «جەتىستىكتەرگە» جەتتى. سولتۇستىك امەريكا مەن ەۋروپادا ساياسي جانە كوممەرتسيالىق ماقساتتاردا حاكەرلىك شابۋىلدار ۇيىمداستىردى. وسى سالادا ولاردىڭ قابىلەتتىلىك اۋقىمى سونشالىقتى جوعارى، كيبەرقىلمىستا تاجىريبەسى مول. قازىرگى ۋاقىتتا بىردە-ءبىر دەموكراتيالىق ەل رەسەيلىك حاكەرلەردىڭ سايلاۋعا ارالاسپاعانىن سەنىممەن ايتا المايدى جانە شەتەلدىك كومپانيالار قىتايدان كەلگەن حاكەرلەردىڭ قۇربانى بولعانىن جاسىرمايدى.

"The Qazaq Times"