Foto: zonakz.net

Resey, Qıtay sayasatı jäne klimattıñ özgerui – NATO üşin bastı qater. Soltüstik Atlantikalıq al'yanstıñ bas hatşısı Yens Stoltenberg wyımnıñ 2020 jılğı jwmısı turalı bayandamasında osılay dep mälimdedi.

«Reseydiñ twraqsızdandıruşı sayasatı, terrorizm, kiberşabuıldar, Qıtaydıñ damuı negizgi qaterler. Birde-bir el mwnı jalğız jeñe almaydı. Sondıqtan biz strategiyalıq jağınan ıntımaqtastıq ornatuımız tiis. NATO avtoritarlıq Qıtay men agressivti sayasat wstanatın Reseydiñ sın-qaterlerine tötep bere aluı kerek», – dedi ol. Bas hatşı biılğı Al'yans sammitinde wsınılatın NATO-2030 strategiyasında Reseyden tönetin qauip-qaterge qarsı josparlardıñ dayındalğanın ayttı.

Stoltenbergtiñ aytuınşa, qazir Qıtay men Resey sayasatı ortaq. Äsirese, taraptar birge NATO qauipsizdigine nwqsan keltiretin äskeri jattığular ötkizip jatır.

Bıltır Soltüstik Atlantikalıq odaq elderiniñ äskeri şığındarı 3,9%--ğa ösken.

Birneşe jıl bwrın Time basılımı «Qıtay men Resey batıstıq seriktesterine orasan qauip tuğızadı» attı saraptama jariyalağan bolatın. Saraptama lidi «Qıtay men Resey tandemi orasan zor qauip tuğızadı» dep bastaladı. Bwğan sebep köp. Mäselen, osı aptada AQŞ barlau qızmeti atalğan eki alpauıt al'yans 1950-şi jıldardıñ ortasında yağni qırği-qabaq soğıs kezinde Amerikağa jäne onıñ odaqtastarına ülken qauip töndirgen, äli de solay degen qorıtındığa keldi. Resey men Qıtay teñ qwqılı seriktester, biraq eki eldiñ ekonomikalıq jağdayındağı ayırmaşılıq (Resey JİÖ 2016 jılı – 1,268 trillion dollar, Qıtay - 10,73 trillion) jäne ekonomikalıq ösu serpini (2016 jılı – Qıtayda 6,7%, Reseyde 0,6%) mwnday äriptestikti qanşalıqtı teñ qwqılı dep sanauğa bolatının oylauğa mäjbürleydi deydi avtor.

Birinşiden, eki el de halıqaralıq ıntımaqtastıq twrğısında jalğan mälimdeme jasap, Batıs elderiniñ qatarına enuge tırısadı. Europa elderi Iranmen yadrolıq kelisimdi saqtap qaluğa tırısqanda, AQŞ-tıñ wyımnan şıqqanına qaramastan, Beyjiñ men Mäskeu bwrınğı poziciyasın saqtap qaldı. Osı arqılı qos memleket halıqaralıq şarttı saqtağısı keletindigin aytıp jaltardı. Atalğan maqalada: «şıntuaytına kelgende, Putin de, Şi Jinpiñ de Aq üy basşısınıñ bedeline nwqsan keltirip, batıs elderin Amerikağa qarsı qoyğısı keledi», – delingen.

Ekinşiden, eki el kiberşabuıl jäne kiberqılmıs isinde eleuli «jetistikterge» jetti. Soltüstik Amerika men Europada sayasi jäne kommerciyalıq maqsattarda hakerlik şabuıldar wyımdastırdı. Osı salada olardıñ qabilettilik auqımı sonşalıqtı joğarı, kiberqılmısta täjiribesi mol. Qazirgi uaqıtta birde-bir demokratiyalıq el reseylik hakerlerdiñ saylauğa aralaspağanın senimmen ayta almaydı jäne şeteldik kompaniyalar Qıtaydan kelgen hakerlerdiñ qwrbanı bolğanın jasırmaydı.

"The Qazaq Times"