الماتى قالاسى جانە اتىراۋ ءوڭىرى. فوتو: اشىق دەرەككوز

قازاقستاندا 2 ناۋرىز كۇنى كوروناۆيرۋس جۇققان 717 ادام، ال 1-ءى كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسىنا شالدىققان 65 ادام تىركەلدى. قازىر ەلدە 19 مىڭنان اسا ادام (U07.1 نەمەسە كۆي+ بويىنشا 13 303, U07.2 نەمەسە كۆي- بويىنشا 6001) اۋىرىپ جاتىر.

#U07.1 كوروناۆيرۋس پتر تەستى ارقىلى تابىلعان جاڭا كەيستەردىڭ ەڭ كوبى – الماتى قالاسى (105), پاۆلودار (79), اقمولا (69), استانا (68), بقو (64), قوستاناي (61)  وڭىرلەرىندە. وتكەن تاۋلىكتە اۋرۋدان ايىققان 994 ادام ۇيىنە جىبەرىلگەن. بۇدان وزگە ناۋرىزدىڭ 1-ءى جيىنى 5 ادام: استانا (3) مەن الماتى (2) قالاسىندا قايتىس بولعان.

كەيىنگى ەكى اپتادا الماتى ۆيرۋس جۇققاندار سانى جاعىنان وڭىرلەر اراسىندا العاشقى قاتارلاردان كورىندى. دەگەنمەن قالاداعى ەپيدجاعداي «جاسىل دەڭگەيدە» دەپ سانايتىن باس سانيتار-دارىگەر جانداربەك بەكشين 13 اقپان كارانتين شاراسىن جەڭىلدەدەتىن جاڭا قاۋلى شىعاردى. قۇجاتقا سايكەس، قوعامدىق تاماقتانۋ ورىندارى ءتۇن جارىمعا دەيىن، بازار-ساۋدا ورىندارى اپتا بويى، ساۋنا-باسسەين جانە ساناتوريلەرگە، بيليارد، بوۋلينگ، ويىنحانالارعا، ايماقتار اراسىندا قاتىنايتىن اۆتوبۋستارعا جۇمىس ىستەۋگە رۇقسات ەتىلدى.

#U07.2  كوكتەمنىڭ العاشقى كۇنى، 1 ناۋرىز كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسىنا جاتاتىن 65 ناۋقاس جانە 2 ءولىم جاعدايى تىركەلگەن. پنەۆمونيا انىقتالعان ناۋقستاردىڭ ەڭ كوبى – ادەتتەگىدەي جامبىل (17), الماتى (10), شقو (7), اتىراۋ (6) وبلىستارى مەن الماتى (5) قالاسىنا تيەسىلى. سونىمەن قوسا، اتىراۋ جانە جامبىل وبلىستارىندا ءبىر-ءبىر ادامنان كوز جۇمعان. اقپاراتى ءبىر تاۋلىككە كەشىگىپ بەرىلەتىن پنەۆمونيادان ايىققاندار سانى 221-گە ارتتى.

#جالپى ەلدە قاڭتار ايىنىڭ ەكىنشى مەن اقپان ايىنىڭ العاشقى جارتىسىندا ناۋقاستار قاتارى كۇرت كوبەيگەن. اقپان ايىنىڭ ەكىنشى جارتىسىندا ءبىرشاما كەمىگەن ەدى، كەيىنگى كەزدە قايدا ارتا باستادى. سوندا دا كورسەتكىش قۇبىلمالى. ماسەلەن، كوروناۆيرۋس پەن وسىعان ۇقساس پنەۆمونيانى قوسا ەسەپتەگەندە وتكەن جۇما 864, سەنبى 801, جەكسەنبى 635, وسى دۇيسەنبىدە 723 ناۋقاس انىقتالعان.

دەنمين-ءنىڭ رەسمي مالىمەتىنشە, ەمدەلىپ جاتقان 19 304 ناۋقاستىڭ 4340-ى اۋرۋحانادا، 14 964-ءى امبۋلاتورلىق باقىلاۋدا. احۋالى ناشار 243 ناۋقاستىڭ جاعدايى قيىن، ونداعى 42 ادامنىڭ ءحالى وتە اۋىر. بۇدان وزگە 47 سىرقات وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتىمەن تىنىستاپ جاتىر.

جالپى وتكەن قىستا 88 مىڭعا تارتا، جاڭا جىل باستالعالى قازاقستاندا 63 مىڭنان اسا ادامنان اۋرۋ انىقتالعان. توقسان كۇنگە سوزىلعان قىس مەزگىلىندە اۋىرعانداردىڭ 81 مىڭنان استامى كوروناۆيرۋس، قالعان 6,8 مىڭى پنەۆمونيا پاتسيەنتتەرى. جەلتوقسان جانە اقپان ايلارى ارالىعىنداعى بارلىق كورسەتكىشتەردى مەزگىلگە ارنالعان قورىتىندى ماتەريالدان بىلە الاسىز.

ازىرگە ۆيرۋس تارالۋ قاتەرى جاعىنان بقو، اقمولا، اتىراۋ، پالودار، قوستاناي وبلىستارى، الماتى قالاسى مەن استانا – سارى ايماققا ەندى.

وسىعان دەيىن اقپارات مينيسترلىگىنىڭ coronavirus2020.kz سايتى مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مەديا رەسۋرستارىندا جاريالانعان دەرەكتەر بىرنەشە ايدان بەرى قاتە بەرىلىپ كەلگەنى جايلى ماتەريالدار جاريالاپ، اقپارات قۇرالدارىنا ەسكەرتكەنبىز.

(!) پاندەميا مودەراتورى – مينيسترلىك تەك سەنبى-جەكسەنبىدە عانا ەمەس، مەرەكە كۇندەرى دە ستاتيستيكانى تولىقتاي جۇرگىزۋگە قاۋقارسىز. ماسەلەن، جەلتوقسان ايىنىڭ 1, 16, 17, 18-ءى جانە 19-ىنا، 1-4, 7 قاڭتارعا تيەسىلى دەرەكتەر ەسەلەپ كەمىگەن. كۇزدىڭ ورتاسىندا سول كەزدەگى دەنمين-ءنىڭ رەسمي-ەرىكتى وكىلى باعدات قوجاحمەتوۆ ەكىنشى تولقىندا دەمالىس كۇنىنە قاراماستان ستاتيستيكانى تولىق كولەمدە جۇرگىزۋگە ۋادە بەرگەن ەدى. بىراق ءىس جۇزىندە ولاي بولماي شىقتى. 

بىلتىر قىسقا قاراي باس مەملەكەتتىك سانيتار-دارىگەر ەرلان قياسوۆ قازاقستاندا كەزەكتى تولقىنىنىڭ شارىقتاۋ كەزەڭى قاڭتار-اقپان ايلارىنا، ال مينيستر الەكسەي تسوي ناۋرىز ايىنىڭ سوڭىنا قاراي تۇسپا-تۇس كەلەتىنىن مالىمدەگەن.

13 ناۋرىزدان بەرى COVID-19 ينفەكتسياسىن جۇقتىرعاندار قاتارى 214 مىڭنان، 1 تامىزدان بەرگى كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسى 49 مىڭنان اسقان. ددسۇ دەرەكقورى مەن ۇلتتىق ستاتيستيكادا قازاقستاندا اۋىرعاندار سانى 264 مىڭعا جەتكەن. دەگەنمەن ۇكىمەت كوروناۆيرۋس پەن ونىڭ پنەۆمونياسىن ەكى بولەك ەسەپتەيدى.

پاندەميا باستالعالى جالپى ۆيرۋس جۇققانداردىڭ 4468-ءى (كۆي+ / U07.1 – 2777, كۆي- / U07.2 – 630, ىلەسپە اۋرۋلاردان – 1061) قايتىس بولعان. الايدا قازاقستان بيلىگى بويىنان كوروناۆيرۋس تابىلسا دا، باسقا اۋرۋلاردىڭ سەبەبىنەن قايتىس بولدى دەلىنگەن 1061 ادامدى جالپى ستاتيستيكاعا ەنگىزبەيدى. بۇعان قارسى ساراپشىلاردىڭ سوزىنە قاراعاندا، كوروناۆيرۋستىڭ جاناما اسەرىنەن قايتقانداردىڭ جارتىسىنان استامىنىڭ سەبەبى قان اينالىمى جۇيەسىنىڭ اۋرۋلارى بولعاندىقتان، وعان ينفەكتسيا دەرت قوزدىرۋشى فاكتور رەتىندە ولىمگە اكەپ سوقتىرعان.

قازاقستان ۆيرۋس تارالۋى بويىنشا الەمدە Worldometers دەرەكقورى، دجونس حوپكينس ۋنيۆەرسيتەتى جانە ددسۇ تىزىمىندەگى 221 ەل مەن ايماقتىڭ اراسىندا 50-ورىندا تۇر.

وتكەن قىس مەزىگىلىندە رەداكتسيا پرەزيدەنت توقاەۆ بىرنەشە رەت سىناسا دا وزگەرە قويماعان رەسمي ستاتيستيكاداعى كەمشىلىكتەردى تۇزەتۋگە مۇرىندىق بولدى. مينيسترلىك وكىلدەرى جانە ەسەپ جۇرگىزۋشى ماماندارىمەن اپتالاپ ايتىسۋعا تۋرا كەلدى.

وسى ۋاقىتقا دەيىن كۆي+ دياگنوزى بويىنشا جاڭا انىقتالعان ناۋقاستار ايماقتارداعى كورسەتكىشى كۇندەلىكتى، ال كۆي- دەرەگى تەك جيىنتىق ماندە بەرىلىپ كەلگەن.

مينيسترلىك رەداكتسيا تالابىنان كەيىن ستاتيستيكاداعى كەمشىلىكتى مويىنداپ، 26 جەلتوقساننان بەرى رەسمي حابارلامادا پنەۆمونيانىڭ ءبىر تاۋلىككە كەشىگىپ جاريالاناتىنىن راستاپ مەرزىمىن كورسەتەتىن بولدى. 2 اقپاننان كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسى انىقتالعان ناۋقاستاردىڭ ايماقتارداعى كورسەتكىشى قوسا كۇندەلىكتى بەرىلە باستادى. ال اقپاننىڭ 18-ءى كوروناۆيرۋس پەن ونىڭ پنەۆمونياسىنان قايتىس بولعانداردىڭ ەسەبىن كۇن سايىن جاريالاۋعا كوشتى. بىراق سوڭعى ستاتيستيكادا مەرزىم جاعىنان قايشىلىق بايقالدى. رەداكتسيا مۇنى دا مينيسترلىككە بىرنەشە مارتە ەسكەرتۋگە ءماجبۇر بولدى. وسىلايشا كۆي+ پەن كۆي- ديگنوزىنان كوز جۇمعانداردىڭ تىركەلگەن كۇنى ەرتەڭىنە ەمەس، ءبىر كۇننەن كەيىن جاريالانىپ كەلگەنى بەلگىلى بولدى. قاتە دەگەنىمىز – اقپارات قۇرالدارى كۇندەلىكتى ستاتيستيكانىڭ ناقتى بولماۋىنان كوروناۆيرۋستان قايتقانداردى وتكەن كۇنگە تەلىپ حابارلاۋعا ءماجبۇر بولعان. 26 اقپان وسى ۋاقىتقا دەيىن كوروناۆيرۋستىڭ راستالعان تۇرىنەن «وتكەن كۇنى» قايتىس بولدى دەلىنگەن قاتە اقپارات تۇزەتىلىپ،  «الدىڭعى تاۋلىك» رەتىندە كورسەتىلە باستادى. رەسمي مالىمەتكە سۇيەنسەك، قازاقستان ۇكىمەتى تەك پتر ارقىلى راستالعان دەرەكتەردى ۋاقىتىلى جاريالايدى، ال قالعان نەگىزگى كورسەتكىشتەر (ياعني، پنەۆمونياعا شالدىققاندار، كوروناۆيرۋس پەن پنەۆمونيادان قايتىس بولعان ادامدار سانى – QT) بىر تاۋلىككە كەشىگىپ بەرىلەدى. بۇعان دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى اقپاراتتىق جۇيەنىڭ جەتىلمەۋى سەبەپ.

"The Qazaq Times"