توقاەۆتىڭ «سىن-شەشىم» تۇرىندەگى ەكىنشى جولداۋى – تەزيستەر

1 قىركۇيەك استانا ۋاقىتىمەن ساعات 11:04-تە قازاقستان پارلامەنتىنىڭ VI سەسسياسى باستالدى. تومەنگى-جوعارى پالاتالاردىڭ بىرىككەن جيىنىندا پرەزيدەنت توقاەۆ ەكىنشى جولداۋىن جاريالادى.

ەكىنشى جولداۋىن جاريالاعان ەكىنشى پرەزيدەنتتىڭ مالىمدەۋىنشە, ۋاقىتشا تابىسسىز قالعان 4,5 ملن قازاقستاندىققا 42,5 مىڭ تەڭگەدەن جالپى كولەمى 400 ملرد تەڭگە قارجى جۇمسالعان.

نەگىزگى تەزيستەر:

• ۇكىمەت جىبەرىلگەن قاتەلىكتەردەن ساباق الىپ، جۇمىستى جولعا جەدەل قويا ءبىلدى. ەڭ باستىسى، ءبىز ازاماتتاردان ەشنارسەنى جاسىرماي، ىندەتتەن قايتىس بولعاندار تۋرالى اقپاراتتىڭ بارلىعىن اشىق جاريالادىق. قانشالىقتى اششى بولسا دا شىندىقتى ايتىپ وتىرمىز. بۇل كەيبىر مەملەكەتتەرگە قاراعاندا قازاقستاننىڭ ۇتىمدى تۇسى.

دەگەنمەن ۇكىمەت كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنىڭ ستاتيستيكاسىن كوپتەگەن كەمشىلىكتەرمەن ۇزاق ۋاقىت بويى جولعا قويا الماعانى بەلگىلى. ناۋقاستاردى سيمپتومدى-سيمپتومسىز دەپ ءبولىپ، كەيىن ودان باس تارتتى. پاندەمياعا قارسى كۇرەسكە جاۋاپتى مودەراتور-ۆەدومستۆونىڭ ەكى بىردەي ءمينيسترى كەزىندە كۇرت وسكەن 256 مىڭ پنەۆمونيا ەسەبى ەسكەرۋسىز قالدى. ماۋسىم-شىلدە قىرعىنى اياقتالعان سوڭ عانا جالپى ستاتيستيكا تامىز ايىنان باستاپ قولعا الىندى. سونىمەن قوسا، دەنمين  ۆيرۋستىڭ جاناما اسەرىنەن قايتىس بولعانداردىڭ ەسەبى مەن «U07.2» كودى ارقىلى بەلگىلەنەتىن كوۆيدتىك پنەۆمونيانىڭ ايماقتاردا تارالۋ كورسەتكىشىن تۇراقتى تۇردە جاريالاۋعا ۋادە ەتكەنىمەن، ءالى كۇنگە دەيىن اي اسقان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرمەي كەلەدى.

• ددسۇ-نىڭ ايتۋىنشا پاندەميانى جەڭۋگە كەمىندە ەكى جىل قاجەت.
• پاندەمياعا قارسى كۇرەس جونىندە كەشەندى باعدارلاما دايىندالادى. بۇعان مەملەكەت تاراپىنان الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق سالاسىنا ۇلتتىق قوردان 2023 جىلعا دەيىن 1 ترلن تەڭگە قارجى بولىنەدى.
• مەمقىزمەتكەرلەردىڭ سانى بيىل 10%-عا، كەلەسى جىلى 15%-عا قىسقارادى.
• 2021 جىلى جەر ماسەلەسى تۋرالى موراتوري اياقتالادى. جەر شەتەلدىكتەرگە ساتىلمايدى. ۇكىمەت اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەرلەردى تولىققاندى ەكونوميكالىق اينالىمعا ەنگىزۋدىڭ وزگە ءادىس-تاسىلدەرىن ازىرلەۋى ءتيىس.
• قازاقستاندا پرەزيدەنتكە باعىناتىن باسەكەلەستىكتى دامىتۋ جانە قورعاۋ اگەنتتىگى قۇرىلادى.
• الداعى ۋاقىتتا رەفورما جانە ستراتەگيا جوسپارلاۋ اگەنتتىگى قۇرىلىپ، ول ورتالىق ورگان رەتىندە پرەزيدەنتكە تىكەلەي باعىناتىن بولادى.
• مەملەكەتتىك اپپاراتتى قىسقارتۋ كەرەك! بيىل 10%-عا، ەندىگى جىلى 15%-عا. قالعان قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن ءوسىرۋ كەرەك.
• 2021 جىلدىڭ شىلدەسىنەن باستاپ شەنەۋنىكتەر ۇپايلار مەن فاكتورلار بويىنشا باعالانادى.
• بۇدان بىلاي مينيسترلىكتەردە جاۋاپتى حاتشىلار بولمايدى.
• كۆازيمەملەكەتتىك سەكتوردى تۇبەگەيلى رەفورمالاۋ كۇن تارتىبىنە قويىلۋى قاجەت.
• مۇناي سۋپەرتسيكلى اياقتالدى. كوپباعىتتى ەكونوميكاعا جۇمىستانعان ءجون.
• ۇلتتىق كومپانيالاردىڭ ساتىپ الۋ وپەراتسيالارى اشىق ەمەس. سوندىقتان زاڭ كۇشىن جانە ساتىپ الۋدىڭ ءبىر تەرەزەسىن جۇيەلەۋ كەرەك.
• مەملەكەتتىك قىزمەتشىنىڭ نەمەسە كۆازيمەملەكەتتىك مەكەمە باسشىسىنىڭ قوس ازاماتتىعى انىقتالعان جاعدايدا ولار قىزمەتىنەن بوساتىلادى.
• ۇكىمەت پەن بيزنەس جاڭا اگروونەركاسىپتىك كەشەن جوباسىن جاسايدى.
• ەل اۋماعىنداعى 24 مىڭ شاقىرىم جول قايتا جوندەۋدەن وتەدى.
• پاندەميا كەزىندە كوپ شىعىنعا ۇشىراعان شوب وكىلدەرىنە قولداۋ كورسەتىلەدى.  قولدانىستاعى نەسيەلەرىن مەملەكەت 6% مولشەرىندە سۋبسيديالايتىن بولادى. ىندەت كەسىرىنەن 700 مىڭنان استام كاسىپكەر زارداپ شەكتى. سۋبسيديا 12 ايدى قامتيدى. بۇعان 200 ملرد تەڭگە بولىنبەك. سونداي-اق، مەملەكەتتىك ورگاندارعا تيەسىلى جىلجىمايتىن مۇلىك وبەكتىلەرىنە سالىناتىن سالىقتى جىل سوڭىنا دەيىن توقتاتۋ تاپسىرىلادى.
• ءار وبلىستا جانە ءىرى اۋدان ورتالىقتارىندا بالالاردىڭ ەنەرگياسىن دۇرىس باعىتتاۋ ءۇشىن ارنايى سپورت ورتالىقتارىن اشۋ قاجەت.
• كاسىپكەرلەردىڭ قىزمەتىنە كەز كەلگەن زاڭسىز ارالاسۋ ارەكەتى مەملەكەتكە قارسى ەڭ اۋىر قىلمىس بولىپ سانالادى.
• ۇلتتىق بانكتىڭ جانىنان ەلدىڭ ءجون-جوسىقسىز قارىزدانۋىن توقتاتۋعا ارنالعان اقشالاي نەسيە ساياساتى تۋرالى كوميتەت قۇرىلادى.
• سالىق كودەكس قايتا قارالىپ، الىم-تولەمدەر ازايتىلادى.
• ايماقتار ءارتۇرلى قابىلەتىمەن ەرەكشەلەنەرى انىق. وڭتۇستىك جانە وڭتۇستىك-شىعىس وڭىرلەرىنىڭ وندىرىستىك الەۋەتىن اشۋ كەرەك.
• ەڭبەك ادامىنىڭ جيعان زەينەتاقى جيناعىن دۇرىس ماقساتتا پايدالانۋىنا مۇمكىندىك بەرىلەدى. 2021 جىلدان باستاپ 700 مىڭنان استام سالىمشى تۇرعىن ۇيگە، ءبىلىم الۋعا نە ەمدەلۋگە اقشاسىن جۇمساي الادى.
• بالالاردىڭ بارلىعى، 100% مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ مۇمكىندىگىمەن قامتىلۋى قاجەت.
• تەك دارىندى وقۋشىلار عانا ەمەس، مەيىلىنشە وقۋشىنىڭ بارىنە قولداۋ كورسەتىلۋى كەرەك.
• كاسىپكە بەيىمدەۋ-باۋلۋ پاندەرى مەكتەپ جانە ۋنيۆەرسيتەت قابىرعالارىندا وقىتىلادى.
• ۇرپاق ءوربىتۋدى قالايتىن، بىراق دەنساۋلىعىندا كىناراتى بار ەرلى-زايىپتىلارعا ارنالعان ەكو باعدارلاماسىنىڭ كۆوتاسى 2021 جىلى 7 ەسەگە ۇلعايتىلىپ، «اڭساعان ءسابي» مەملەكەتتىك جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ قاجەت.
• جىل سوڭىنا دەيىن مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەرگە قوسىمشا جاردەماقى تاعايىندالادى. جانە الداعى جىلدارى جالاقى كولەمى وسەتىن بولادى.
• وتانىمىزدىڭ تابيعاتىن بارىنشا كوركەيتۋ ءۇشىن، ۇلتتىق قورىقتار مەن ساياباقتاردى قورعاۋ ماقساتىندا جىل اياقتالعانعا دەيىن ەكولوگيا كودەكسى قابىلدانۋى ءتيىس. 2025 جىلعا دەيىن 2 ملرد-تان استام اعاش وتىرعىزىلادى.
• توتەنشە جاعداي جونىندەگى مينيسترلىك قايتا قۇرىلادى. بۇعان دەيىن بۇل ءىىم قۇرامىندا تجك رەتىندە بولعان.
• پارلامەنت سايلاۋى قارساڭىندا 2021 جىلدان باستاپ مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسى 25%-عا ارتادى.
• كەلەسى جىلدان باستاپ اكىمدەردى سايلاۋ ارقىلى بەكىتۋ مەحانيزمى ىسكە قوسىلۋى مۇمكىن.
• «بايتەرەك» پەن «قازاگرو» حولدينگتەرى بىرىكتىرىلەدى.
• قاۋىپسىزدىك جانە كۇشتىك قۇرىلىمدارى جاڭا تەحنولوگيالارعا سۇيەنۋى كەرەك.
• ءۇش قىرلى مودەل ىسكە اسۋى ءتيىس: پوليتسيا دالەلدەمەلەر جيناۋ ارقىلى قىلمىستاردى اشادى، پروكۋرور تاۋەلسىز باعا بەرسە، ال سوت سوڭعى ءادىل ۇكىم شىعارادى. پوليتسيا قىزمەت مودەلى نەگىزىندە دامۋى كەرەك. پوليتسيا مەكەمەلەرى مەن اباقتىلار ءاردايىم بەينەباقىلاۋدا بولۋى قاجەت.
• سوت جۇيەسى جابىق كورپوراتسيا بولا المايدى، سول سەبەپتى سۋديالاردى تاڭداۋ باق بەتتەرىندە كورىنۋى كەرەك.
• IT نارىعىن دامىتۋدى جاقسىلاپ قولعا الۋ كەرەك.
• ءماسليحاتتاردى نىعايتۋ جولىندا ولاردىڭ وتىرىستارىن ونلاين رەجيمدە بەرۋ قاجەت.

(اقپارات تولىقتىرىلدى)

"The Qazaq Times"