Toqaevtıñ «sın-şeşim» türindegi ekinşi joldauı – Tezister

1 qırküyek astana uaqıtımen sağat 11:04-te Qazaqstan Parlamentiniñ VI sessiyası bastaldı. Tömengi-joğarı palatalardıñ birikken jiınında prezident Toqaev ekinşi joldauın jariyaladı.

Ekinşi joldauın jariyalağan ekinşi prezidenttiñ mälimdeuinşe, uaqıtşa tabıssız qalğan 4,5 mln qazaqstandıqqa 42,5 mıñ teñgeden jalpı kölemi 400 mlrd teñge qarjı jwmsalğan.

Negizgi tezister:

• Ükimet jiberilgen qatelikterden sabaq alıp, jwmıstı jolğa jedel qoya bildi. Eñ bastısı, biz azamattardan eşnärseni jasırmay, indetten qaytıs bolğandar turalı aqparattıñ barlığın aşıq jariyaladıq. Qanşalıqtı aşı bolsa da şındıqtı aytıp otırmız. Bwl keybir memleketterge qarağanda Qazaqstannıñ wtımdı twsı.

Degenmen Ükimet koronavirus pandemiyasınıñ statistikasın köptegen kemşiliktermen wzaq uaqıt boyı jolğa qoya almağanı belgili. Nauqastardı simptomdı-simptomsız dep bölip, keyin odan bas tarttı. Pandemiyağa qarsı küreske jauaptı moderator-vedomstvonıñ eki birdey ministri kezinde kürt ösken 256 mıñ pnevmoniya esebi eskerusiz qaldı. Mausım-şilde qırğını ayaqtalğan soñ ğana jalpı statistika tamız ayınan bastap qolğa alındı. Sonımen qosa, DenMin  virustıñ janama äserinen qaytıs bolğandardıñ esebi men «U07.2» kodı arqılı belgilenetin kovidtik pnevmoniyanıñ aymaqtarda taralu körsetkişin twraqtı türde jariyalauğa uäde etkenimen, äli künge deyin ay asqan swraqtarğa jauap bermey keledi.

• DDSW-nıñ aytuınşa pandemiyanı jeñuge keminde eki jıl qajet.
• Pandemiyağa qarsı küres jöninde keşendi bağdarlama dayındaladı. Bwğan memleket tarapınan äleumettik jäne ekonomikalıq salasına Wlttıq qordan 2023 jılğa deyin 1 trln teñge qarjı bölinedi.
• Memqızmetkerlerdiñ sanı biıl 10%-ğa, kelesi jılı 15%-ğa qısqaradı.
• 2021 jılı Jer mäselesi turalı moratoriy ayaqtaladı. Jer şeteldikterge satılmaydı. Ükimet auıl şaruaşılığı maqsatındağı jerlerdi tolıqqandı ekonomikalıq aynalımğa engizudiñ özge ädis-täsilderin äzirleui tiis.
• Qazaqstanda prezidentke bağınatın Bäsekelestikti damıtu jäne qorğau agenttigi qwrıladı.
• Aldağı uaqıtta Reforma jäne strategiya josparlau agenttigi qwrılıp, ol ortalıq organ retinde prezidentke tikeley bağınatın boladı.
• Memlekettik apparattı qısqartu kerek! Biıl 10%-ğa, endigi jılı 15%-ğa. Qalğan qızmetkerlerdiñ jalaqısın ösiru kerek.
• 2021 jıldıñ şildesinen bastap şeneunikter wpaylar men faktorlar boyınşa bağalanadı.
• Bwdan bılay ministrlikterde jauaptı hatşılar bolmaydı.
• Kvazimemlekettik sektordı tübegeyli reformalau kün tärtibine qoyıluı qajet.
• Mwnay supercikli ayaqtaldı. Köpbağıttı ekonomikağa jwmıstanğan jön.
• Wlttıq kompaniyalardıñ satıp alu operaciyaları aşıq emes. Sondıqtan zañ küşin jäne satıp aludıñ bir terezesin jüyeleu kerek.
• Memlekettik qızmetşiniñ nemese kvazimemlekettik mekeme basşısınıñ qos azamattığı anıqtalğan jağdayda olar qızmetinen bosatıladı.
• Ükimet pen biznes jaña agroönerkäsiptik keşen jobasın jasaydı.
• El aumağındağı 24 mıñ şaqırım jol qayta jöndeuden ötedi.
• Pandemiya kezinde köp şığınğa wşırağan ŞOB ökilderine qoldau körsetiledi.  Qoldanıstağı nesielerin memleket 6% mölşerinde subsidiyalaytın boladı. İndet kesirinen 700 mıñnan astam käsipker zardap şekti. Subsidiya 12 aydı qamtidı. Bwğan 200 mlrd teñge bölinbek. Sonday-aq, memlekettik organdarğa tiesili jıljımaytın mülik ob'ektilerine salınatın salıqtı jıl soñına deyin toqtatu tapsırıladı.
• Är oblısta jäne iri audan ortalıqtarında balalardıñ energiyasın dwrıs bağıttau üşin arnayı sport ortalıqtarın aşu qajet.
• Käsipkerlerdiñ qızmetine kez kelgen zañsız aralasu äreketi memleketke qarsı eñ auır qılmıs bolıp sanaladı.
• Wlttıq banktiñ janınan eldiñ jön-josıqsız qarızdanuın toqtatuğa arnalğan Aqşalay nesie sayasatı turalı komitet qwrıladı.
• Salıq kodeks qayta qaralıp, alım-tölemder azaytıladı.
• Aymaqtar ärtürli qabiletimen erekşeleneri anıq. Oñtüstik jäne oñtüstik-şığıs öñirleriniñ öndiristik äleuetin aşu kerek.
• Eñbek adamınıñ jiğan zeynetaqı jinağın dwrıs maqsatta paydalanuına mümkindik beriledi. 2021 jıldan bastap 700 mıñnan astam salımşı twrğın üyge, bilim aluğa ne emdeluge aqşasın jwmsay aladı.
• Balalardıñ barlığı, 100% mektepke deyingi bilim beru mümkindigimen qamtıluı qajet.
• Tek darındı oquşılar ğana emes, meyilinşe oquşınıñ bärine qoldau körsetilui kerek.
• Käsipke beyimdeu-baulu pänderi mektep jäne universitet qabırğalarında oqıtıladı.
• Wrpaq örbitudi qalaytın, biraq densaulığında kinäratı bar erli-zayıptılarğa arnalğan EKO bağdarlamasınıñ kvotası 2021 jılı 7 esege wlğaytılıp, «Añsağan säbi» memlekettik jobasın jüzege asıru qajet.
• Jıl soñına deyin medicinalıq qızmetkerlerge qosımşa järdemaqı tağayındaladı. Jäne aldağı jıldarı jalaqı kölemi ösetin boladı.
• Otanımızdıñ tabiğatın barınşa körkeytu üşin, wlttıq qorıqtar men sayabaqtardı qorğau maqsatında jıl ayaqtalğanğa deyin Ekologiya kodeksi qabıldanuı tiis. 2025 jılğa deyin 2 mlrd-tan astam ağaş otırğızıladı.
• Tötenşe jağday jönindegi ministrlik qayta qwrıladı. Bwğan deyin bwl İİM qwramında TJK retinde bolğan.
• Parlament saylauı qarsañında 2021 jıldan bastap mwğalimderdiñ jalaqısı 25%-ğa artadı.
• Kelesi jıldan bastap äkimderdi saylau arqılı bekitu mehanizmi iske qosıluı mümkin.
• «Bäyterek» pen «QazAgro» holdingteri biriktiriledi.
• Qauipsizdik jäne küştik qwrılımdarı jaña tehnologiyalarğa süyenui kerek.
• Üş qırlı model' iske asuı tiis: policiya däleldemeler jinau arqılı qılmıstardı aşadı, prokuror täuelsiz bağa berse, al sot soñğı ädil ükim şığaradı. Policiya qızmet modeli negizinde damuı kerek. Policiya mekemeleri men abaqtılar ärdayım beynebaqılauda boluı qajet.
• Sot jüyesi jabıq korporaciya bola almaydı, sol sebepti sud'yalardı tañdau BAQ betterinde körinui kerek.
• IT narığın damıtudı jaqsılap qolğa alu kerek.
• Mäslihattardı nığaytu jolında olardıñ otırıstarın onlayn rejimde beru qajet.

(aqparat tolıqtırıldı)

"The Qazaq Times"