قازاقستان جازۋشىلار وداعى مەن "قازاق ادەبيەتىنىڭ" 85 جىلدىق مەرەيتويىنداعى پىكىر قايشىلىعى

الماتىدا ۇلت رۋحانياتىنىڭ ايناسى ءام ەل تاعدىرىنىڭ كەلبەتى بولىپ كەلە جاتقان قازاقستان جازۋشىلار وداعى مەن «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ 85 جىلدىعى كەڭ كولەمدە تويلاندى.

اباي اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترىندا وتكەن مەرەكەلىك پلەنۋم وتىرىسىنا الىس-جاقىن شەتەلدەردەن قوناقتار، ەل زيالىلارى مەن جوعارى لاۋازىمدى شەندىلەر قاتىستى. قازاقتىڭ «ءۇش بايتەرەگى» اتانعان ءىلياس جانسۇگىروۆ، ساكەن سەيفۋللين، ءسابيت مۇقانوۆ سىندى ءىرى تۇلعالار باسقارعان وردا باسىنان سان قيلى كەزەڭدى وتكەرگەنى بەلگىلى.

جازۋشىلار وداعىنىڭ ىرگەتاسى 1934 جىلى قالانعان. قۇرىلتاي كەزىندە ءىلياس جانسۇگىروۆ توراعا بولىپ سايلانعان بولاتىن. سونداي-اق ساكەن سەيفۋللين، ماعجان جۇماباەۆ، احمەت بايتۇرسىنوۆ، مىرجاقىپ دۋلاتوۆ سياقتى ۇلت قايراتكەرلەرىنىڭ ەرەن ەڭبەگى ونىڭ وداق بولىپ قالىپتاسۋىنا ۇلكەن سەپتىگىن تيگىزدى.

مەرەكەلىك پلەنۋم باستالار كەز. 9 جەلتوقسان 2019 جىل. الماتى. فوتو: قجو

مەرەيتويعا 8 مەملەكەتتەن كەلگەن جازۋشىلار وداعىنىڭ باسشىلارى مەن مۇشەلەرى قاتىستى. سونىمەن قوسا قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى قىرىمبەك كوشەرباەۆ پەن قالا اكىمى باقىتجان ساعىنتاەۆ بايانداما جاسادى. بۇدان كەيىن ۇيىمنىڭ وسى جىلدار ارالىعىندا جەتكەن جەتىستىگى مەن اتقارىلعان اۋقىمدى جۇمىستارى تۋرالى ايتىلدى. ءسوز مىنبەسىنە شىققان ۇلتتىق اكادەميا باسشىسى، عالىم مۇرات جۇرىنوۆ وداق ۇجىمىن، ەل حالقىن قۇتتىقتاپ، اكادەميا مەن وداقتىڭ تاعدىرلاس ەكەنىن ءسوز قىلىپ، اتالعان ماڭىزى زور ۇيىمداردىڭ قوعامدىق بىرلەستىك دەڭگەيىنە ءتۇسىپ كەتكەنىنە قىنجىلىسىن ءبىلدىردى. سونىمەن قاتار قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى ءاسانالى ءاشىموۆ، بەلگىلى اقىن ولجاس سۇلەيمەنوۆ اقجارما تىلەكتەرىن جاۋدىرىپ، جىلى لەبىزىن جولدادى.

بەلگىلى اقىن، قوعام قايراتكەرى ولجاس سۇلەيمەنوۆ. 9 جەلتوقسان 2019 جىل. الماتى. فوتو: قجو

جازۋشىلار وداعى بۇگىندە 800-دەن استام قالامگەردىڭ باسىن بىرىكتىرىپ وتىر. ال قازىر ونىڭ قۇرامىنا كوپتەگەن جاس قالامگەر قوسىلعان. سوندىقتان كەز كەلگەن جازۋشىعا ەرەكشە قۇرمەتپەن قارايتىن كوپشىلىك بۇل ۇيىمنان ارقاشان مەدەۋ بولار مىنەز بەن دەمەۋ بولار ءسوز كۇتەتىنى راس. قازاق قارا ءسوزىنىڭ قاراشاڭىراعىنىڭ قۇرىلعانىنا 85 جىل تولۋىنا وراي، پلەنۋم قارساڭىندا وداق توراعاسى اقىن ۇلىقبەك ەسداۋلەتۇلى بەرگەن سۇقباتىندا بيىلعى وڭ ۇدەرىستەر جايىنا توقتالىپ:

وداق باسشىسى، اقىن ۇلىقبەك ەسداۋلەتۇلى ارنايى بايانداما وقىدى. 9 جەلتوقسان 2019 جىل. الماتى. فوتو: قجو

– بيىلدىڭ وزىندە جازۋشىلار وداعى مۇشەلىگىنە 400-گە جۋىق ءوتىنىش ءتۇستى. جالپى قازاقستان بويىنشا 800-گە جۋىق مۇشە بار. ولاردىڭ 600-گە جۋىعى زەينەت جاسىنداعى ادامدار. مەنىڭ ويىمشا، قازىر ءبىز جاس ۇرپاقتى كوتەرىپ، شىعارماشىلىعىنا قولداۋ بەرۋىمىز كەرەك. ادەبيەتىمىزدىڭ كۇشى جاستاردا، ادەبيەتتىڭ كەلەشەگى دە جاستاردا. ءبىز جاستاردى مۇشەلىككە الىپ، قامقور بولىپ، جاعداي جاساۋىمىز كەرەك، – دەگەن ەدى.

سالتاناتتى جيىن سوڭىندا قالامگەرلىك قىرىمەن تانىلىپ، اعا بۋىن مەن ادەبيەتسۇيەر قاۋىمنىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەنىپ جۇرگەن، ءسوز دوداسىندا قارا ءۇزىپ ۇلگەرگەن ءبىر توپ جاس وداقتىڭ مۇشەلىگىنە قابىلداندى. قىرىمبەك كوشەرباەۆ ءوز كەزەگىندە «جازۋشىلار وداعىنىڭ تاريحىندا جۇزدەگەن تومعا جۇك بولاتىن تاعدىرلار شەجىرەسى جاتىر» دەپ تامسانسا، قالا باسشىسى باقىتجان ساعىنتاەۆ:

رۋحانيات قاراشاڭىراعىنا قۇتتىقتاي كەلگەن قالا اكىمى باقىتجان ساعىنتاەۆ. 9 جەلتوقسان 2019 جىل. الماتى. فوتو: قجو

– سۇيىكتى قالامىز تۋرالى قالام تەربەمەگەن جازۋشى، تولعانباعان اقىن جوق دەسە بولادى. قازىر الماتىدا جازۋشىلار وداعىنىڭ 360 مۇشەسى تۇرادى. سول قالامگەرلەرمەن كەڭ كولەمدە دە، جەكە دە بىرنەشە مارتە جۇزدەسىپ پىكىر الماستىق»، – دەدى.

قازىرگى تاڭدا قالامگەرلەردىڭ جاسىل ۇيىندە قىزۋ جوندەۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر. بيىل شىلدەدە شاھار باستىعى ساعىنتاەۆ وداق عيماراتىنىڭ توزعانىن ەسكەرىپ، جالعا بەرىلگەن مەكەمەنىڭ جەرىن قايتارۋعا ۋادە بەرگەن ەدى. عيماراتتىڭ جوندەۋ جۇمىستارىنا بيۋدجەتتەن 250 ميلليون تەڭگە بولىنگەن.

رەسەي، تاجىكستان جانە تۇركى تىلدەس ەلدەردەن كەلگەن ادەبي دەلەگاتسيا وكىلدەرى ء"ۇش بايتەرەك" كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرىنە قاتىستى. 9 جەلتوقسان 2019 جىل. الماتى. فوتو: قجو

كەش بارىسىندا مەملەكەتتىك حاتشى ءوز سوزىندە وداقتى مەملەكەت بيۋدجەتىنەن قارجىلاندىرۋ باستاماسى قارالىپ جاتقانىن حابارلادى. جوعارى ينستانتسيانىڭ ادەبيەت وشاعىن قولداۋىنا قاتىستى الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارى ءارتۇرلى پىكىر ءبىلدىرىپ جاتىر. سونىڭ ءبىرى، بەلگىلى جۋرناليست بولات ءمۇرسالىم قوعامدىق ۇيىمداردى قارجىلاندىرۋدىڭ ءتۇبى دەكوممۋنيزاتسياعا كولەڭكەسىن تۇسىرەتىنىن ايتادى. ول «ەگەر بيۋدجەتتەن وداققا اقشا تىكەلەي بەرىلەتىن بولسا، وندا ول زاڭعا قيعاش سىقىلدى. وداقتى قارجىلاندىرسا، سۋرەتشىلەر، كينەماتوگرافتار وداعىن دا، ءدىني باسقارمانى دا قارجىلاندىرۋى كەرەك. ءتىپتى، ماركا جيناۋشىلار مەن كاكتۋس وسىرۋشىلەر بىرلەستىكتەرىن دە قولداۋ كەرەك. قوعامدىق ۇيىمدى ءبۇيتىپ تۇگەل قارجىلاندىرسا، ءبىز سوۆەتتىك جۇيەگە قايتا ورالامىز. ول بىزگە كەرەك ەمەس»، – دەيدى ءوزىنىڭ facebook  پاراعىندا.

بەلگىلى جۋرناليست بولات ءمۇرسالىم. فوتو: اشىق دەرەككوز

"The Qazaq Times"