قوستاناي وبلىسى رەسەيدىڭ سىناق الاڭىنا اينالماق

رەسەي زىمىراندارى «قازاق جەرىنە قۇلاۋعا» كەزەكتى مارتە رۇقسات الدى. رەسەيلىك زىمىرانداردى سىناقتان وتكىزۋ ءۇشىن قوستاناي وبلىسى جانگەلدين اۋدانىندا التى مىڭ گەكتار جەر بولىنەدى. جاقىندا قازاقستان ۇكىمەتى وسى ماقساتتاعى كەلىسىمنىڭ جوباسىن ماقۇلدادى.

23 مامىردا ۇكىمەت قاۋلىسىمەن ماقۇلدانعان كەلىسىمدە قازاقستاننىڭ نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەرىنىڭ اقپاراتتىق-قۇقىقتىق جۇيەسىندە ورنالاستىرىلعان. كەلىسىم جوباسىندا: «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنان سولتۇستىك باعىتتاعى جاڭا تراسسامەن «سويۋز-2» ءتيپتى زىمىران تاسىعىشتاردى ۇشىرۋ، وسى سىندى عارىش اپپاراتتارىن پوليار ماڭىنداعى وربيتالارعا ۇشىرۋدى جۇزەگە اسىرۋ جونىندەگى ىنتىماقتاستىق شەڭبەرىندە تاراپتار مەن قۇقىق قاتىناستارىنا باسقا دا قاتىسۋشىلار اراسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىل ءتارتىبىن رەتتەۋ ءۇشىن ۇيىمداستىرۋ، قۇقىقتىق نەگىزدى بەلگىلەۋ – وسى كەلىسىمنىڭ ءمانى بولىپ سانالادى»، – دەلىنگەن.

قۇجات جوباسىنا سايكەس، قازاقستان رەسەيگە قوستاناي وبلىسىنىڭ جانگەلدين اۋدانىندا ەلليپس نىساندى، اۋدانى 5,8 مىڭ گا بولاتىن (N120ا) جەر تەلىمىن بولەدى. بۇل رەتتە ايماقتى ءۇش رەت پايدالانعانى ءۇشىن جىلىنا $460 مىڭ تولەم جانگەلدين اۋدانىنىڭ اكىمدىگىنە جىبەرىلەتىن بولادى. قوسىمشا ىسكە قوسۋ جۇزەگە اسىرىلعان جاعدايدا تولەم ارقايسىسى ءۇشىن $50 مىڭ مولشەرىندە كەلىسىلگەن.

مالىمەتتەر بويىنشا، بولىنگەن ايماقتى پايدالاناتىن ۇيىم مەن («بايتەرەك» قازاقستان – رەسەي بىرلەسكەن كاسىپورنى» اق) ىسكە قوسۋدى جۇرگىزەتىن ۇيىمنىڭ («جەرۇستى عارىش ينفراقۇرىلىمى وبەكتىلەرىن پايدالانۋ ورتالىعى» فمبك) قاراجاتى ەسەبىنەن حالىقتىڭ جانە اۋماقتاردىڭ قاۋىپسىزدىگى قامتاماسىز ەتىلەتىن بولادى. اتاپ ايتقاندا، دالا ءورتىنىڭ الدىن الۋ; زىمىران-تاسىعىش بولىكتەرىنىڭ فراگمەنتتەرىنەن ۋاقتىلى تازارتۋ; لاستانعان جەر تەلىمدەرىن دەتوكسيكاتسيالاۋ; بولىنگەن جەر مەن شەكتەس اۋماقتارداعى فلورا، فاۋنا جاعدايىنىڭ جىل سايىنعى مونيتورينگى جانە ت.ب.

2014 جىلعى جەلتوقساندا قازاقستان مەن رەسەي «سولتۇستىك تراەكتوريا» دەپ اتالاتىن «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنان ۇشىرۋ كەزىندە تاسىمالداعىش زىمىران بولىكتەرىنىڭ قۇلاۋ اۋدانى رەتىندە جەر ۋچاسكەسىن بەرۋ جانە پايدالانۋ شارتتارى تۋرالى ۇكىمەتارالىق كەلىسىمگە قول قويعان. قۇجاتقا سايكەس قازاقستان رەسەيگە جالپى اۋدانى 63,2 مىڭ گا بولاتىن N120 اۋدانىن ءبولدى (ونىڭ ىشىندە 22,52 مىڭ گا اقتوبە وبلىسىندا جانە 40,68 مىڭ گا قوستاناي وبلىسىندا). اتالعان اۋدانداردى پايدالانعانى ءۇشىن تولەم جىلىنا $460 مىڭ مولشەرىندە. «سويۋز» ۇلگىسىندەگى تاسىمالداعىش زىمىراندار سانىنا بايلانىستى اقتوبە مەن قوستاناي وبلىستارى اراسىنداعى تولەم تيىسىنشە $103 مىڭ جانە $357 مىڭ مولشەرىندە. «سولتۇستىك» تراەكتورياسى بويىنشا بەلگىلەنگەن قاجەتتى اۋدان 1994 جىلعى 10 جەلتوقسانداعى «بايقوڭىر» كەشەنىن جالعا الۋ شارتىندا كوزدەلمەگەن. سوندىقتان دا قازاقستان ارنايى تارتىپپەن جىل سايىن بىرنەشە وسىنداي سىناقتاردىڭ جۇرگىزىلۋىنە رۇقسات بەرگەن.

ساۋىردە تسيفرلىق دامۋ، قورعانىس جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگى «قازاقستان تاراپى «بايقوڭىر» كەشەنىن جالعا بەرۋ بويىنشا رەسەي فەدەراتسياسىمەن جاسالعان حالىقارالىق كەلىسىمدەردى ساقتايتىنىن مالىمدەگەن بولاتىن. ۆەدومستۆو 2004 جىلدىڭ 9 قاڭتارىندا جۇزەگە اسقان «بايقوڭىر» كەشەنىن ءتيىمدى پايدالانۋ تۋرالى مەملەكەتارالىق كەلىسىمگە كەشەندى رەسەيگە جالعا بەرۋ مەرزىمى 2050 جىلعا دەيىن ۇزارتىلعانىن ەسكەرتتى. سونىمەن قاتار مينيسترلىك سەناتورلار كوتەرگەن بايقوڭىر قالاسىن دامىتۋ ماسەلەسى قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى ۇكىمەتارالىق كوميسسيا وتىرىسىندا قارالاتىنىن اتاپ ءوتتى.

ايتا كەتەر ءبىر جايت، رەسەيدىڭ بايقوڭىردان ۇشىرىلاتىن «پروتون م» زىمىرانى كەڭەستەر وداعى كەزىن ەسەپتەمەگەندە قازاقستان اۋماعىنا 1999 جىلدان بەرى قۇلاپ كەلەدى. سوڭعى رەت «پروتون م» زىمىرانى ەل اۋماعىنا 2015 جىلى 16 مامىر كۇنى قۇلاعان بولاتىن. ال 2018 جىلى 11 قازاندا ساعات 14:40-تا بايقوڭىر عارىش ايلاعىنان بورتىندا «سويۋز مس-10» كەمەسى بار «سويۋز فگ» زىمىرانى ۇشىرىلعان بولاتىن. بىراق زىمىران اۋەگە كوتەرىلگەن بەتتە اپاتقا ۇشىراپ، ەكيپاج مۇشەلەرى جەرگە قونۋعا ءماجبۇر بولعان. رەسەي تاراپى قازاقستان حالقىنىڭ قارسىلىعىنا قاراماستان اپاتقا ءجيى ۇشىرايتىن «پروتون» زىمىراندارىن ۇشىرۋدى توقتاتقان جوق.

"The Qazaq Times"