فوتو: rosbalt.ru

ورال فەدەرالدى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (ۋرفۋ)  كليمات جانە قورشاعان ورتا فيزيكالىق لابوروتوريانىڭ عالىمدارى ران، فرانتسيا، گەرمانيا جانە جاپونيانىڭ عالىمدارىمەن بىرلەسە زەرتتەي وتىرىپ، الداعى 50 جىلدا رەسەيدىڭ 8 ايماعى تۇگەلىمەن سۋ استىندا قالادى دەپ قورىتىندىلاعان. بۇل تۋرالى Rosbalt اگەنتتىگى حابارلايدى.

كليماتولوگتاردىڭ ايتۋىنشا،  قاۋىپتى ايماقتاردىڭ قاتارىندا – قيىر سولتۇستىكتەگى ايماقتار:  ارحانگەلسك پەن مۋرمانسك، يامالدىق-نەنەتستىك، كراسنويارسك، ياكۋتيا مەن كومي رەسپۋبليكاسى.

«ءارتۇرلى حالىقارالىق ستانتسيالاردىڭ مونيتورينگ دەرەكتەرى بويىنشا، اركتيكاداعى تەمپەراتۋرا سوڭعى 50 جىلدا ايتارلىقتاي وزگەرگەن. مىسالى، بۇرىنىراقتا  -10 گرادۋس، 2015 جىلى -5 گرادۋس تومەن بولعان. ەگەر وسىلاي كوتەرىلە بەرىپ، +1 گرادۋسقا جەتەر بولسا مۇزدىقتار ەرىپ، 50 جىلدان كەيىن  بارلىعى قۇرىپ كەتۋى مۇمكىن»، – دەيدى ۋرفۋ-دىڭ كليمات جانە قورشاعان ورتا فيزيكالىق لابوروتورياسىنىڭ عالىمى ۆياچەسلاۆ زاحاروۆ.  عالىمنىڭ ايتۋىنشا، سولتۇستىك سىبىردەگى مۇزدىقتار ءالسىز ءارى ەندەرى وتە جىڭىشكە. «يامالدىڭ بارلىق قالالارى سۋ استىندا قالادى: سالەحارد، نوۆىي ۋرەنگوي، لابىتنانگي. سايكەسىنشە، مۇناي-گاز وندىرەتىن ينفراسترۋكتۋرا قۇريدى»، – دەپ ءسوزىن جالعاستىردى عالىم.

مۇزدىقتار ەرىسە، جەر بەتىندە كومىرقىشقىل گازىنىڭ كونتسەنتراتسياسى كوبەيەدى. ول الەمدەگى مۇحيتتارعا بارىپ قوسىلاتىن بولادى – وندا جەردىڭ اتموسفەراسىنا قاراعاندا، گازدار 100 ەسە كوپ ساقتالىنادى. ونىڭ ۇستىنە گاز عالامدىق جىلىنۋ سالدارىنان قۇرىپ بارا جاتقان باتپاقتاردىڭ قايتا قالپىنا كەلتىرىلۋىنە كومەكتەسەدى.

قازىر عالىمدار رەسەيدىڭ اركتيكالىق ايماعىنداعى كليماتتى بولجايتىن ارنايى مودەلدەر جاساپ شىعارۋدى قولعا العان. ونى 2020 جىلعا قاراي جاساپ بىتەتىندىكتەرى بەلگىلى بولدى.

وسىنىڭ الدىندا زەرتتەۋشىلەر، شامامەن، 10 جىلدان كەيىن عالامدىق سۋىنۋ بولادى دەگەن بولجام جاساعان ەدى. ونى كۇننىڭ بەلسەندىلىگىنىڭ تومەندەۋىمەن بايلانىستىرىپ وتىر. وعان قوسا بۇكىل ادامزات پاندەميا، يادرولىق سوعىس، استەرويدتىڭ قۇلاۋى جانە قۋاتى كۇشتى جانارتاۋدىڭ اتقىلاۋىنان دا جويىلىپ كەتۋى مۇمكىن دەگەن بولجامدار كوپتەپ كەزدەسەدى.

«The Qazaq Times»