Foto: rosbalt.ru

Oral federaldı universitetiniñ (UrFU)  klimat jäne qorşağan orta fizikalıq Laborotoriyanıñ ğalımdarı RAN, Franciya, Germaniya jäne Japoniyanıñ ğalımdarımen birlese zerttey otırıp, aldağı 50 jılda Reseydiñ 8 aymağı tügelimen su astında qaladı dep qorıtındılağan. Bwl turalı Rosbalt agenttigi habarlaydı.

Klimatologtardıñ aytuınşa,  qauipti aymaqtardıñ qatarında – Qiır Soltüstiktegi aymaqtar:  Arhangel'sk pen Murmansk, YAmaldıq-Nenectik, Krasnoyarsk, YAkutiya men Komi Respublikası.

«Ärtürli halıqaralıq stanciyalardıñ monitoring derekteri boyınşa, Arktikadağı temperatura soñğı 50 jılda aytarlıqtay özgergen. Mısalı, bwrınıraqta  -10 gradus, 2015 jılı -5 gradus tömen bolğan. Eger osılay köterile berip, +1 gradusqa jeter bolsa mwzdıqtar erip, 50 jıldan keyin  barlığı qwrıp ketui mümkin», – deydi UrFU-dıñ klimat jäne qorşağan orta fizikalıq Laborotoriyasınıñ ğalımı Vyaçeslav Zaharov.  Ğalımnıñ aytuınşa, Soltüstik Sibirdegi mwzdıqtar älsiz äri enderi öte jiñişke. «YAmaldıñ barlıq qalaları su astında qaladı: Salehard, Novıy Urengoy, Labıtnangi. Säykesinşe, mwnay-gaz öndiretin infrastruktura qwridı», – dep sözin jalğastırdı ğalım.

Mwzdıqtar erise, Jer betinde kömirqışqıl gazınıñ koncentraciyası köbeyedi. Ol älemdegi mwhittarğa barıp qosılatın boladı – onda Jerdiñ atmosferasına qarağanda, gazdar 100 ese köp saqtalınadı. Onıñ üstine gaz ğalamdıq jılınu saldarınan qwrıp bara jatqan batpaqtardıñ qayta qalpına keltiriluine kömektesedi.

Qazir ğalımdar Reseydiñ arktikalıq aymağındağı klimattı boljaytın arnayı model'der jasap şığarudı qolğa alğan. Onı 2020 jılğa qaray jasap bitetindikteri belgili boldı.

Osınıñ aldında zertteuşiler, şamamen, 10 jıldan keyin ğalamdıq suınu boladı degen boljam jasağan edi. Onı Künniñ belsendiliginiñ tömendeuimen baylanıstırıp otır. Oğan qosa bükil adamzat pandemiya, yadrolıq soğıs, asteroidtiñ qwlauı jäne quatı küşti janartaudıñ atqılauınan da joyılıp ketui mümkin degen boljamdar köptep kezdesedi.

«The Qazaq Times»