ءازىمباي عالي: رەسەيدىڭ قازاقستاندى وتارلاۋ جوباسى ىسكە اسپادى

1990-شى  جىلدارى قازاقستاندا الەۋمەتتىك ەكونوميكالىق رەفورمالار اۋىرتپالىعى باستاپقىدا حالىققا قاتتى باتقان، بارا كەلە نارىقتىق ەكونوميكالىق رەفورما جۇزەگە استى.

قاجىگەلدين -نازارباەۆ رەفورماسىنىڭ ءپوزيتيۆتى كاسەر پارمەنى وتە مول بولىپ، قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسى ەسەلەپ ءوستى. سونىمەن بىرگە، 1990-شى جىلدارى قازاقستاندا الەۋمەتتىك قيىنشىلىق سالدارىنان، ماسەلەن  1994 جىلى 470 مىڭ ادام قازاقستاننان كوشىپ كەتتى. كەلەسى جىلدارى قازاقستاننان ەميگراتسيا تومەندەي بەردى دە، سوڭعى جىلدارى  30-40 مىڭ ادام قازاقستاننان جىلما-جىل كوشىپ وتىردى. سونىمەن 1990-شى جىلداردان باستاپ قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق قۋاتى (ۆۆپ) وزبەكستاننان (وزبەكستان پرەزيدەنتى كاريموۆ رەفورما جاسامادى) 4-5 ەسە اسىپ ءتۇستى. بارا كەلە 2002 جىلدان باستاپ قازاقستاننان ەميگراتسيا سايابىرسىدى، بىراق توقتامادى. ەگەمەندىك جىلدارىندا قازاقستانعا ءبىر ميلليون ورالمان قازاق  اعايىن كوشىپ كەلدى. قازاقستان حالقى ءسال ازايىپ قايتادان وسە باستادى: سەبەبى جىلما-جىل قازاقتىڭ ءوسىمى 230 مىڭداي ەدى.

ميگراتسيا – نەگىنەن پوزيتيۆتىك ءۇردىس، الەۋمەتتىك ءوسۋ كورسەتكىشى. كوشكەن ورىس، ۋكراين، نەمىستىڭ كوپ بولىگى قالادا تۇراتىن. پاتشا ۇكىمەتى قازاقتى قالاعا كىرگىزبەۋگە تىرىستى، كەڭەس ۇكىمەتى  پروپيسكا جۇيەسى ارقىلى قازاقتى قالاعا كىرگىزگىسى كەلمەسە دە قالاعا ازداپ جىبەرۋگە ءماجبىر بولدى- قاراجۇمىسشىلار مەن جەرگىلىكتى قىزمەتكەرلەر كەرەك بولدى. ەگەمەندىك جىلدارىندا قازاقستاندا پروپيسكا جۇيەسى قالاعا كەلۋدى شەكتەگەندى قويدى. قازاق قالاعا لاپ بەرىپ قالا تۇرعىندارىنىڭ 60% قۇرادى. ەندى قازاقتىڭ التىن بەسىگى قالا بولدى. قازاقستاننىڭ قازاعى 28%-تەن 69% جەتتى. الحامدۋليللياحي. قازاقستانداعى قازاق سانى 12.5 ميلليونداي.

سونىمەن رەسەيگە ورىستار كەتىپ جاتىر: جىلما-جىل ميگراتسيالىق سالدو ورتا ەسەپپەن 30-40 مىڭ .سونىمەن بىرگە رەسەيگە وقۋعا كەتىپ بارا جاتقان قازاقتار دا بار. رەسەيدە وقۋ ارزان جانە ساپالى دەيدى ولار. بىراق رەسەيدە قالعان قازاقتار از. رەسەي قازاقتارى دا اتامەكەنگە ازداپ كەلىپ جاتىر. گەرمانياعا كەتكەن نەمىس وتباسىلارىنىڭ اراسىندا ۇشتەن ءبىرى ورىستار ەكەن. سول سياقتى يزرايلگە، گرەكياعا كەتكەندەردىڭ كەلىندەرى مەن كۇەۋبالالارى اراسىندا دا ورىس كوپ.

ايتايىن دەگەنىمىز، ورىس پەن نەمىستىڭ ءوز اتامەكەنىنە كەتكەنى قۇپتارلىق. سەبەبى رەسەيدىڭ قازاقستاندى وتارلاۋ جوباسى ىسكە اسپادى.تەك سولتۇستىك قازاقستان مەن قوستاناي وبلىستارىندا قازاق 35%. ەندى ورىسى جاپپاي كوشكەن سولتۇستىك جانە ورتالىق قازاقستانعا ىشكى جانە سىرتقى ميگرانتتاردى جىبەرىپ ورنالاستىرىپ جاتىر. بۇل دەكولونيزاتسيا ساياساتىنىڭ كورىنىسى.

"The Qazaq Times"