ورتالىق ازياداعى ەلدەرى. فوتو: Central Asia Analytical Network.

وتكەن عاسىردىڭ 70-ءشى جىلدارىنداعى سىناقتاردا تارالعان ۋران قالدىقتارى ەسكەرۋسىز قالىپ، قورقىنىشتى اپاتتاردىڭ قاۋپىمەن ءوڭىردى الاڭداتۋدا. حالىقارالىق ۇيىم ۋران قالدىقتارىن زالالسىزداندىرۋعا قاراجات توپتاۋدا. «ەۋروپا رەكونسترۋكتسيا جانە دامىتۋ بانكى» لوندون قالاسىندا ورتالىق ازياداعى ۋران قالدىقتارىنىڭ زارداپتارىن جويۋدى تاقىرىپ ەتكەن ارنايى كونفەرەنتسيا ۇيىمداستىردى.

وسىعان دەيىن، ياعني 2015 جىلى، اتالمىش بانكپەن ەۋروكوميسسيا اراسىندا ورتالىق ازياداعى ۋران قالدىقتارىن جويۋ، زالالسىزداندىرۋ بويىنشا ارنايى فوند  قۇرىلىپ، ەسەپ اشىلعان ەدى. جوبا ورتالىق ازيانى (قىرعىزستان، وزبەكستان جانە تاجىكستان ەلدەرىندە) قامتيدى جانە 85 ملن ەۋرو جۇمسالادى دەپ بولجانعان. بۇعان ەو 16,5 ملن، نورۆەگيا 600 مىڭ ەۋرو قاراجات اۋداردى. الايدا، كونفەرەنتسيا كەزىندە جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قوسىمشا 70 ملن ەۋرو قارجى كەرەك دەلىنگەن.

بيىل مامىر ايىندا، ەۋروپا پارلامەنتىنىڭ وكىلدەرى وسى ماسەلە بويىنشا، قىرعىزستاننىڭ ۋران قالدىقتارى ساقتالعان ايماقتارىنا باردى. وسى ساپاردان كەيىن ولار ەڭ الدىمەن ىستەلەتىن جۇمىس، ۋران قالدىقتارى ساقتالعان ايماقتا جاسايتىن ادامداردى مالىمەتتەرمەن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك دەپ شەشكەن. بۇل ماسەلە بويىنشا قىرعىز بيلىگى دە تۇراقتى جۇمىستار الىپ بارىپ جاتقانىن ايتادى. ەلدەگى ۋران قالدىقتارىن زالالسىزداندىرۋدا قىرعىزستان شەتەلدىك قاراجاتقا كوبىرەك سۇيەنەدى.

ونىڭ ۇستىنە قىرعىزستاننىڭ مايلى-سۋ جەرى ورتالىق ازيا ەلدەرى اراسىندا ۋران قالدىعى ەڭ كوپ تارالعان ايماق بولىپ سانالادى. «قىرعي-قاباق سوعىس جىلدارىندا» ەكى بىردەي گيدرومەتاللۋرگيالىق زاۆود 22 جىل بويى ۋران وندىرگەن. سۋعا جاقىن توپىراق قاباتىنا كومىلگەن ۋران فەرعانا وبلىسىنا ۇرەي تۋدىرىپ كەلەدى. مۇنداعى تۋىلۋى مۇمكىن اپاتتىڭ شارپيتىن اۋماعى دا وراسان زور. بۇعان دەيىن حالىقارالىق ۇيىم وسى ماڭدا ەڭ قاۋىپتى دەگەن ورىنداردا زالالسىزداندىرۋ جۇمىستارىن دا جۇرگىزگەن.

“The Qazaq Times”