Birneşe märte taratılıp, artınan qayta qwrılğan Aqparat jäne qoğamdıq damu ministrligi. Foto: Vaigenews.kz

Redakciya Pegasus Project dauı jöninde birqatar vedomstvolarğa, atap aytqanda Aqparat jäne Cifrlıq damu ministrligi, Ükimet basşısınıñ keñsesine, WQK-ge resmi swrau hat joldağan. «Qazaqstannıñ kiberqalqanı» jüyesiniñ qauqarı, keyingi tört jıldağı (2018-2021 jıldar aralığı) kiberşabuıldar men kibertıñşılıq jağdayı, qwzırlı organdardıñ osı mäsele jaylı qolğa alğan şaraları, atışulı zertteuge baylanıstı aldağı äreketi turalı tüsinikteme berudi swradı. Alğaşqılardıñ qatarında atı bar, zatı joq hat joldağan Aqparat ministrligi bwl swraqtardı aynalıp ötip, bar jauapkerşilikti basqa ministrlikke ısırdı.

«Cifrlıq damu, innovaciyalar jäne aeroğarış önerkäsibi ministrliginiñ mindetterine «aqparattandıru salasındağı aqparattıq qauipsizdikti qamtamasız etu, derbes derekter jäne olardı qorğau salasındağı memlekettik sayasattı iske asıru» kiretindikten, ministrlik şildeniñ 28-i jauaptı vedomstvoğa hatta körsetilgen saualdar boyınşa öz qwzıreti şeginde mälimet beru üşin hat joldanğanın habarlaydı», – dedi aqparat ministriniñ orınbasarı Kemelbek Oyşıbaev resmi jauabında.

Jauapsız qalğan tört swraqtıñ biri: «Pegasus Project mälimdemesi ras bolsa, 2 mıñ qazaqstandıq nomerdiñ añduğa alınğanına «Qazaqstan kiberqalqanı» tehnikalıq jüyesi nege tosqauıl bola almadı? Kiberqauipsizdik maqsatında oqu-jattığu ötkizip dağdılanğan Ükimet 2 mıñ abonementtiñ «mobil'di tıñşılıqqa» nısana bolğanın nege der kezinde anıqtay almadı?»

Esesine vedomstvo «aşıqtıq» principine say, Qazaqstanğa qatıstı bar aqparattı qalt jibermey baqılaytının habarladı. Aqpan ayındağı astanalıq otbasınıñ bes birdey qızı örtten qaytıs bolğannan keyin elde üdegen äleumettik narazılıqtan soñ Nazarbaev aqparat ministrligin qayta qwrğan.

«Prezidenttiñ 2019 jılğı 25 aqpandağı №848 jarlığına säykes Aqparat jäne qoğamdıq damu ministirligi qwrıldı. Vedomstvo «Qazaqstan Respublikasınıñ aumağında taratılatın bwqaralıq aqparat qwraldarına monitoring jürgizu qağidaların jäne onı esepteu ädistemesin bekitu turalı» aqparat ministriniñ 2019 jılğı 29 säuirdegi № 84 bwyrığı boyınşa memleket zañnamasınıñ talaptarın saqtau twrğısınan äleumettik medianı qosa alğanda, aqparattıq alañğa twraqtı türde  monitoring jürgizedi. Monitoringpen respublikalıq jäne öñirlik baspa BAQ, telearnalar, otandıq jäne şeteldik internet-resurstar qamtılğan» delingen resmi jauapta.

Respublikalıq byudjet esebinen türli deñgeydegi «BAQ, telearnalar, otandıq jäne şeteldik internet-resurstardı monitoringteuge 2019 jılı 1 009 743 000 teñge, 2020 jılı 1 224 739 000 teñge, 2021 jılı 1 292 882 000 teñge» somasında qarajat bölgen. Keyingi üş jılda osı maqsatta 3,5 mlrd teñge qarjı jwmsağan.

Abaev pen Balaeva twsındağı 2 jıl 10 ay üşin vedomstvo jwmısına 179 mlrd 383 mln teñge qarjı bölingen. Degenmen Qazaqstan «Şekarasız tilşiler» halıqaralıq wyımınıñ «Bükilälemdik baspasöz erkindigi indeksi» tiziminde 180 eldiñ işinde 155-orında twr. Onıñ qasında tağdırlas-qwralpılas Qırğızstan «Ortalıq Aziyadağı demokratiya aralı» retinde aymaqta jalğız tizimniñ joğarğı jağına jıljığan – 79-orın.

Däl osı bağıttar oñalmay jatqanımen, eldegi «aqparat, azamattıq qoğamnıñ özara is-qimılı, işki sayasi twraqtılıqtı qamtamasız etu, konfessiyaaralıqjäne etnosaralıq kelisim» salalarınıñ sayasatına jauaptı Aqparat jäne qoğamdıq damu ministirliginiñ şığını respublikalıq byudjetten qarjılandırıladı.

Aqparat vice-ministri Kemelbek Oyşıbaevtıñ redakciyağa bergen jauabında «ministrliktiñ 2019-2021 jıldarğa arnalğan byudjeti» tört sala boyınşa sanamalap körsetilgen.

Dayındağan: QT

Biıl 18 şildede Jemqorlıq pen wyımdasqan qılmıstı zertteu ortalığı (OCCRP) 10 şaqtı «avtoritarlı artta qalğan» elderdiñ ükimetteri izrail'dik NSO Group kompaniyasına tiesili Pegasus bağdarlamasın qoldana otırıp, jurnalister men belsendiler, sayasi elita, biznes ökilderine qarsı mobil'di tıñşılıq jasağanı jöninde daulı aqparat tarattı. Düniejüzin dür silkindirgen «qwqıqtı taptaytın qılmıs» turalı damığan elderdiñ resmi bilikteri arnayı şaralardı qolğa alıp, tüsinikteme berip, qoğam aldındağı aşıqtıq mindetin qamtamasız etuge tırısuda. OCCRP zertteuinşe, Qazaqstanda 2 mıñ nömir, onıñ işinde prezident Toqaev senat törağası kezinde, bwrınğı jäne qazirgi prem'er-ministrler, otızjıldıq jüyege janımen berilgen şeneunikter, biznes elita ökilderi, jurnalister men qwqıq qorğauşılar «mobil'di tıñşılıqqa ilikkeni» aytıldı.

Osığan deyin OCCRP Pegasus-pen tıñdalğan boluı mümkin birqatar qazaqstandıqtıñ atı-jönin atağan. Kibertıñşılıqqa wşıradı delingen adamdar qatarında Mwhtar Äblyazov, qazaqstandıq oligarh Bolat Ötemwratov, Nazarbaevtıñ ortanşı küyeubalası Timur Qwlıbaevtıñ jieni Älibek Qwlıbaev, Almatı äkimi Baqıtjan Sağıntaev, sonımen birge prezident Qasım-Jomart Toqaev, prem'er-ministr Asqar Mamin, eks äri qazirgi şeneunikter Vladimir Bojko, Sauat Mıñbaev, Äset Isekeşev te bar. Bwl jöninde resmi bilik ne Parlament jaq aşar emes.

Prezident äkimşiligi jetekşisiniñ orınbasarı Däuren Abaev eki apta bwrın zertteu derekterin «dälelsiz intriga tudıratın aqparat» dep atap, Aqordanıñ resmi közqarasınıñ şetin şığarğan.

Redakciya «Et sasısa twz seber, twz sasısa ne seberdiñ» kebin kigen aqparat ministrligi BAQ ökilderiniñ swrauın tolıq orınday almauı nemese şalajansar közboyauşılıq üşin janamalay jauap berui – memlekettik aqparat jäne kommunikaciyalıq sayasatqa sın ekenin eskertedi.

"The Qazaq Times"