Qırğızstanğan berilgen reseylik tehnikalar. Foto: OFFICIAL/BBC.

Qırğızstan köp jıldan beri äskeri tehnikaların jañarta almay, zamanaui äskeri qosın qwruğa därmensiz bolıp kele jatqanı belgili. Keñes odağınan qalğan äskeri tehnikalar derliktey eskirip, jaramsız bolıp qalğan bolatın. 2010 jılı mausımdağı dürbeleñnen keyin bilik äskeri tehnikanı jañartuğa nazar audara bastadı. Resey, Qazaqstan sındı bir qatar elder bwl bağıtta kömek qoldarın sozğan.

Qırğız eli Euraziya Ekonomikalıq odağına kirerden bwrın Reseydiñ äskeri tehnikamen järdemdesu turalı uädesin alğan edi. Bwl «uädelestik» prezident Atambaev zamanında, naqtıraq aytsaq 2015 jılı jasalğan bolatın. Soğan say, Reseyden 120-dan astam äskeri-injenerlik tehnikalar Qırğızstanğa jetkizilgen. Qırğız biligi bwl tehnikalardıñ basım köbin şekara qızmetine bergen.

Qırğız Respublikası Şekara qızmetiniñ törağası Wlarbek Şarşeev jasağan mälimdemde aytıluınşa, alğaşqı basqış boyınşa şekara zastavalarına tolıq komplekstegi 9 ob'ekt qwrılğan. Qazirgi kezde atalğan ob'ektilerge tehnikalar jetkizilude. Qazirge deyin 209 mln som (şamamen 1 mlrd 100 mln teñge) qwnğa ie 125 tehnika jetkizilgen. Bwlardıñ arasında äskeri jeñil avtokölikter, jük kölikteri, krandar men injenerlik tehnikalar da bar. Bwl turalı qırğız tilindegi aqparat qwraldar habarlağan da bolatın.

Qazirgi kezde Qırğızstannıñ äskeri quatı bwrınğıdan jaqsardı deuge boladı. Biraq, soğıs quatına ie armiyası joq. Mäskeu öz uädesine oray Qırğızstanğa äskeri tehnikalar berip kele jatqanı ras. Degenmen, Reseydiñ bwl jaqtağı qadamı tım aqırın. Sonday-aq, Alataudıñ arğı betine jetip jatqan orıs qaruları soñğı ülgidegi jaraqtar emes, Reseyde biraz jıl paydalanılğan, Resey üşin asa bir qajeti şamalı qwrılğılar. Äytkenmen, sonıñ özi de Bişkek biligi üşin kerek bolıp otır. Biraq, Qırğızstannıñ soñğı ülgidegi äskeri tehnikalardı tolıqtıruğa mümkindigi de bolmay keledi.

«Jau joq deme, jar astında...»

Qazaqstan men Özbekstan qazirgi kezde Orta Aziya elderi arasında belgili quattı äskeri bar el bolıp sanaladı. Twraqtı äsker sanı men keybir soğıs qwrılğıları jağınan özbek ağayın alda twrğanımen, jaña soğıs qwraldarı, äue qorğanıs qwrılğıları, jaña tehnika jağınan Qazaqstannıñ äleueti artıqıraq. Jerden köteriletin zımıran bitkendi qağıp alatın S-400 nemese «Saad» sındı qwrılğılarımız bolmasa da, orıstan alğan S-300-di özimiz baptap, qajetimizge jaratıp otırmız. Ärine, qolında «temiri» bolğanmen jüyeli jattığudan ötpegen, şeberligi şıñdalğan jauıngersiz «tehnikam bar edi» degen söz eşkimdi qorğamaydı.

Ärine, bügingi künde qanı jaqın ağayınmen körşi otırğan qırğız ağayındı eşkim basıp alğalı jatqan joq. Biraq, barlıq Orta Aziya elderiniñ qauipsizdigin alañadatatın qorqınıştar joq emes. Ol bolsa keşegi küni Süriya men Irakta soyqan salıp, bügin auğannıñ tau-tasına tasalap kirip jatqan ekstremizmmen elirip, terrorizmmen tebingen qarulı toptar. Qay elde bwlğaq, qay elde bülk etken bülik bolsa sol elge kirip qojalığın körsetudi közdeydi. Bwl rette Ortalıq Aziya elderi öz işinde de ekonomikalıq, strategiyalıq qorğanıs qauipsizdikterin sırtqı küşterdi aralastırmay şeşuge ikemdi bolğanı abzal-dı.

“The Qazaq Times”