"Türkistan" gazetiniñ "Aldaspan" pikirsayıs alañı. Foto: Türkistan/Maqsat Qwsayınov.

Bügin, 16 naurız Almatı qalasındağı QR Wlttıq kitaphanasında «Türkistan» halıqaralıq gazetiniñ janındağı «Aldaspan» pikirsayıs alañı wyımdastırğan «Naurız meyramın jaña sipatta atap ötudiñ mäni» attı döñgelek üstel bolıp ötti. Şarağa belgili tarihşı, etnograf ğalımdar, aqın-jazuşılar men BAQ ökilderi qatıstı.

Döñgelek üsteldiñ maqsatı – bağzı zamannan jalğasın tapqan Naurız meyramınıñ kelip şığuı, onıñ män-mañızı turalı söz qozğay otırıp, bügingi künde atalğan merekeniñ tolıqqandı wlttıq, halıqtıq sipat ala almay kele jatuınıñ bastı sebepterin körsetu. Soğan qosa, Naurızdı jaña sipatta atap ötuge naqtı wsınıstar men pikirlerdi ortağa salu.

Talqığa qatısuşılar qazirgi kezde Naurız merekesin ötkizuge ükimet orındarı wyımdastıruşı bolğanımen, nauqan sipatı basımıraq bolıp, tarihi mañızı men mänin joğaltıp bara jatqanın aytadı. Tipti Naurız dese boldı halıq dalada jürip, äkim qaralar kiiz üylerde jılı-jwmsağın jep kütim körip qaytatın nauqanğa aynaldı degenge birauızdan kelisedi. Naurızdıñ merekelik şarasın wyımdastırudı ükimet öziniñ qatardağı bir nauqandıq mindetine balap otırğanın, onı şınayı türde wlttıq mereke, halıqtardı wyıstırudıñ negizi ekenine män bermey otır degen pikirler aytıldı.

Etnograf, tarihşı ğalımdar pikirlerin ortağa saldı. Foto: Türkistan/M. Qwsayınov.

Osı qatarlı pikirin ortağa salğan tarih ğılımdarınıñ kandidatı Älimğazı Däulethan sözinde: «Ükimet bwl merekeni öziniñ wlttıq merekesi retinde qabıldağanda ğana Naurız öz twğırına qonadı. Oğan qosa, memleketti wyıstırıp otırğan, eldiñ bastı qwrauşısı Qazaq halqı, onıñ tili öz märtebesine jetkende ğana Naurız merekesi de, Wlttar assambleyası da, ükimettiñ türli sayasattarı da öz közdegenine jetetin boladı», – dedi.

Döñgelek üstelde Uaqap Qıdırhanwlı, Tättigül Qartaeva, Erlan Töleutay, Nwrmwhan Janwzaqwlı, Samat Öteniyazov, Ayjamal Qwdaybergenova, Älimğazı Däulethan, Qasımhan Begmanov, Ğaliya Temirton qatarlı tarihşı, etnograf, mädeniettanuşı ğalımdar, zertteuşiler Naurızdı jaña sipatta, öz mäninde ötkizu üşin wsınıstarın ortağa saldı. Solardıñ eleulilerin aytar bolsaq: Naurız merekesi men «Jeti» sanınıñ wğımın wştastıru bwl ataulı kündi tolıq halıqtıq merekege aynaldıradı. Sondıqtan, Naurız köjesindegi jeti däminiñ Kün nwrınıñ jeti tüsine, dıbıstıñ jeti ırğağına, jıldıñ basınıñ jeti künnen twratınına, jeti qat kök pen jeti qat jer wyımdarına balanatının twtas el köleminde miftik deñgeyde jalpılastıru jäne 7 kün toylaytın mereke etip belgileu;  Naurızdıñ jıl bası ekenin, jaña tirşiliktiñ bastaluınıñ simvolı ekenin eskerip, tirşilikke ziyan jetkizbeudi, orta qorğaudı nasihattaytın kün retinde eske alu; Är audan-qalalarda «Naurız» atında sayabaqtar aşılıp, onı merekelik jäne özge de dästürli räsimder ötkizetin ortalıq etu; Naurız ayında «Naurız» poyızı oblıstardı aralap, qazaq dalasına merekelik sälem jetkizu sekildi wsınıstar ortağa salındı.

Jıldıñ bası, tirşiliktiñ bastaluı, kün men tünniñ teñelui, suıqtıñ sınıp, äzdiñ jürui, maldıñ töldeui, mine bwlar sol Naurızdıñ asa auqımdı sipatına kiredi. Osı bir aytulı kün, qazaq tarihında sonau este joq eski zamannan beri toylanıp, mereke retinde atap ötilip kele jatqanı, onıñ «Wlıstıñ wlı küni» dep atalatını aydan anıq. Tek öşkenimiz janıp, ölgenimiz tirildi deytindey bügingi künde wlttıq bolmıstıñ tamırına tartatın mwnday dästürler ükimettiñ halıqtı aldarqatatın amalına emes, şınayı wlttıq mereke retinde twğırında qonuın tilek etemiz.

“The Qazaq Times”