Su astındağı örkeniet izderi Foto: Pinterest

Adamzat ötken tarihınıñ izderi tek qana jer betinde qalıp qoyğan joq. Jer planetasınıñ kölderi men teñizderiniñ tübinde de adamzat izderi saqtalıp jatır. Suastı zertteuleriniñ damuına oray mwnday qwndı derekter köptep tabıluda. Qazirge deyin belgili bolğan törit ülken "suastı örkeniet" bar. Zertteu boyınşa olar öte ertede bolğan qattı jer silkinisi nemese basqada tabiği apattardan suğa batqan delinedi.

Köne Mısır. Aleksandriya suastı qalası.

Suastındağı Alkesandriya. Foto: Pinterest

Egipet suastı qalası – Kleopatra patşalığınıñ qirağan ordası. Mölşermen, osıdan 1500 jıl ilgeri bolğan bir retki küşti jer silkinisiniñ sebebinen su astında qalğan. Onda jıl sanaudan bwrınğı köne qwraldar, müsinder jäne köne Mısır däuirine jatatın qwrlıstarı tabıldı. Bwl bügingi tañda Aleksandriya qalası mañındağı tamaşa suastı turistik ortalığına aynalğan.

Ündistannıñ Sambay şığanağındağı «Altın saray»

Sambay şığanağındağı "Altın saray" Foto: Ranker

Birneşe jıl bwrın ğalımdar Ündi teñizinen osıdan 9500 jıl bwrınğı suastı qala qorğanın tapqan. Bwl suastı jwmbaq qala qorğanınan bir ülken qalanıñ tolıq qwrlısı jäne köptegen adam süyekteri men zattar tabılğan. Naqtıraq aytqanda Ündistan Sambay şığanağı aumağına jasalğan barlıq ğılımi zertteu nätijesi bwl suastı qalasınıñ 5000 jıl bwrın suğa batqanın jäne odan 4500 jılday ilgeri salınğan qwrlıs ekenin anıqtadı. Osıdan keyin ğalımdar adamzat tarihınıñ bastaluın bes mıñ jıldan qayıratın teoriyalardıñ jaramsızdığına sendi.Zertteuşiler bwl suastı qalasın «Duarka» nemese «Altın saray» dep ataudı jön kördi.

Japon. Yonaguni aralı mañındağı suastı peramidası

Japoniya suastı peramidası. Foto: Kanal3.bg

20 jıl bwrın adamdar Japoniyanıñ Yonaguni aralı mañınan ğajayıp suastı qalasın bayqadı. Ğalımdar zerttey kele bwl ejelgi japon örkenietine jatpaytının, japon örkenieti qalıptasudan köp bwrın payda bolıp, iz-tozsız ketken bwrınğı örkeniet izi degen qortındı şığarğan. Bwl suastı peramidaları äli de tolıq zerttelip bolğan joq. Zertteuşiler onıñ jasalu tehnikasın äli künge tap basıp taba almay otır.

 

Kuba. Gavana tas qirandıları

Kuba Gavana. Foto: Ancient Code

Bir retki şağın ğılımi zertteu gruppası Kubanıñ YUkatan bwğazı tübine ğılımi zertteu jasap jürgende belgisiz tas qirandılarına kez boladı. Olar bwl tas qirandılarınıñ alıstan qarağanda alıp qala qwrlısına wqsaytının bayqağan. Bwl suastı qalası teñiz tübinde birneşe ağılşın mil' aumaqtı alıp jatır. Suastı qalasına zertteu alıp barğan köptegen ğalımdar, bwl qirandı Latın Amerikasındağı bizge mälim bolmağan örkeniettiki boluı mümkin deydi. Olardıñ aytuınşa bwl beymälim örkeniet qwrlıs tehnikasın biik deñgeyde damıtqan.

Eñ ğajabı osı suastı örkeniet izderiniñ köbi bizge tarihtan belgili örkeniet oşaqtarınıki emes. Biz biletin Köne Mısır, Grek, Rim, Qıtay köne örkenietterdiñ özi bwl suastı qalalarınan älde qayda jas bolıp sanalmaq. Suastı örkeniet izderin zertteu adamdar sanasındağı tarihtıñ auanın keñeytti. Bizdiñ este joq, eski zamandarda qap ketken tarihımızdan sır jasırıp, su astında ünsiz jatır.

Estay Bojan

"The Qazaq Times"