كانتسلەردىڭ سوڭعى ساپارى: مەركەل بايدەنمەن رەسەيدى تالقىلادى

تاياۋدا كانتسلەرلىك قىزمەتىنەن كەتكەلى جاتقان انگەلا مەركەل گەرمانيانىڭ ۇكىمەت جەتەكشىسى رەتىندە قۇراما شتاتتارعا سوڭعى رەت رەسمي ساپارمەن باردى. اق ۇيدەگى كەزدەسۋدە ول بايدەنمەن رەسەي جانە قىتاي تاقىرىپتارىندا سويلەسكەن.

رەسەيدىڭ «سولتۇستىك اعىس-2» جوباسى

بايدەن مەن مەركەل حانىم اراسىنداعى كەزدەسۋ ءبىر ساعاتقا جالعاسقان. اق ءۇيدىڭ مالىمدەمەسىندە ەكى ليدەردىڭ كەزدەسۋى دوستىق ماندە ءوتتى دەپ باعالانعان. بىراق، كەزدەسۋدەن كەيىنگى ءباسپاسوز جيىنىندا بايدەن رەسەيدىڭ «سولتۇستىك اعىم-2» گاز قۇبىرى جوباسى بويىنشا ورتاق پىكىرگە كەلە الماعاندارىن مويىندادى.

انىعىندا، ءدال وسى ماسەلە قازىرگى اقش، ەۋروپا جانە رەسەي ۇشجاقتى قاتىناسىنداعى اسا سەزىمتال ماسەلە. وسىدان بۇرىن بايدەن رەسەيدىڭ سو-2 گاز قۇبىرى جوباسىنا سانكتسيا سالۋدان باس تارتقان بولاتىن. ونىڭ سەبەبىن «جاقىن دوستارىمىز ماقۇل بولماۋى مۇمكىن» دەپ تۇسىندىرگەن. ونىڭ مەڭزەپ وتىرعانى گەرمانيا ەكەنى بەلگىلى.

ۋاشينگتون بولسا رەسەيدىڭ اتالمىش جوبانى پايدالانا وتىرىپ، ناتو-نىڭ شىعىس وداقتاستارىنا قىسىم كورسەتۋىنەن الاڭدايدى. بىراق، بەرلين تارابى ەلىنە ارزان گاز جەتكىزەتىن بۇل جوبانىڭ سانكتسيالانۋىنا ماقۇل ەمەس. كەزدەسۋدە بايدەن رەسەيدىڭ جوباسىنا قاتىستى الاڭداۋشىلىعىن اشىق ورتاعا سالدى. تاراپتار قالاي دا ورتاق مامىلەنى تابۋعا تىرىستى، ناتيجەسىندە بەرلين مەن ۋاشينگتون ماسكەۋدىڭ گاز قۇبىرى جوباسىن ساياسي قۇرالعا اينالدىرۋعا جول بەرمەيتىن بولىپ كەلىستى.

رەسەي مەن قىتاي نەمەسە دەموكراتيالىق قۇندىلىق تاقىرىبى

اق ۇيدەگى كەزدەسۋدەن كەيىن بايدەن: «ءبىز ناتو-نىڭ شىعىسىنداعى وداقتاستارىمىزدى رەسەيدىڭ اگرەسسيالىق ارەكەتتەرىنەن قورعاۋ ءۇشىن بىرىگەمىز. بۇل بويىنشا بۇدان كەيىن دە بىرلەسە ءىس الىپ باراتىن بولامىز»، – دەدى. سونداي-اق، ول ەكى وداقتاس قىتايدىڭ انتيدەموكراتيالىق ارەكەتتەرىنە دە بىرلەسە قارسى تۇراتىنىن جەتكىزدى.

«ءبىز قىتايدىڭ نەمەسە باسقا ءبىر ەلدىڭ ەكىن جانە اشىق قوعامدى بۇزۋ ءۇشىن ارەكەت ەتىپ جاتقانىن كورسەك، دەموكراتيا مەن ادام قۇقىعىن قورعايمىز»، – دەدى بايدەن مەركەل حانىممەن بىرگە وتكىزگەن ءباسپاسوز جيىنىندا.

قىتاي گەرمانيانىڭ ماڭىزدى ساۋدا سەرىكتەرىنىڭ ءبىرى. بىراق، سوعان قاراماستان ادام قۇقىعىنا قاتىستى كەيبىر ماسەلەلەردە بەرلين بەيجىڭدى اشىق سىناپ كەلەدى.

ەكەۋارا كەزدەسۋدە بەلگىلى بولعانداي، اقش تارابى پرەزيدەنتى ولتىرىلگەننەن كەيىن تۇراقسىزدىق ورناپ جاتقان گايتيگە اسكەر كىرگىزۋدى «قازىرشە قالامايدى. بۇدان تىس كۋبا تۋرالى دا بايىپتىلىقتى ساقتاۋعا تىرىساتىنى ءمالىم بولدى. بايدەن سوزىندە: «كوممۋنيزم، – بۇل قيراعان، بۇلىنگەن جۇيە»، – دەپ سالدى. ول كۋباعا قاراتا «قايىرسىز مەملەكەت ءوز ازاماتتارىن رەپرەسسيالاۋدا» دەدى.

مەركەل حانىم مەن اقش پرەزيدەنتتەرى جانە اقش-ەۋروپا قاتىناسى

مەركەل حانىم اقشتىڭ ءتورت بىردەي پرەزيدەنتىنىڭ (جورج بۋش، باراك وباما، دونالد ترامپ جانە جو بايدەن) تۇسىندا گەرمانيا ۇكىمەتىنە باسشىلىق ەتتى. ەڭ قىزىعى مەركەل حانىممەن اقش-تىڭ الدىعىن ءۇش پرەزيدەنتىنىڭ دە قارىم-قاتىناسى ناشار بولعان. مەركەل حانىم كانتسلەر بولىپ تۇرعان تۇستا گەرمانيا اقش ساياساتىنا يلىگە بەرمەيتىن ساناۋلى عانا ەۋروپا ەلدەرىنىڭ ءبىرى بولدى.

جالپى جاعدايدان الىپ قاراعاندا، ءبىز ەۋروپا مەن اقش قاتىناسىنىڭ جاڭا ارناعا تۇسكەنىن بايقاي الامىز. ەۋروپا وداعىنان بريتانيانىڭ شىعىپ كەتۋىنىڭ الدى ارتىندا ەۋروپا قۇندىلىعى مەن انگلو-ساكسوندىق قۇندىلىق اراسىندا بەلگىلى دەڭگەيدە باسەكەنىڭ بولعانى دا ءسوزسسىز. قازىر ەۋروپا وداعىنىڭ ليدەرى قاتارىندا گەرمانيا مەن فرانتسيا كەيبىر ماسەلەلەر بويىنشا اقش پەن انگليانىڭ دەگەنىمەن كەلىسە قويمايدى. بۇل جاعداي بۇدان بۇرىنعى اقش-ەۋروپا قاتىناسىنا مۇلدە ۇقسامايدى.

مەركەل مەن بايدەن

كەزدەسۋدە مەركەل حانىم بايدەنگە قاراتا كوپ رەت «قۇرمەتتى جو» دەپ ايتقانى اقپارات قۇرالدارىنىڭ نازارىنا ءىلىنىپتى. ەكەۋ اراسىنداعى كەزدەسۋ ءىلتيپاتتى مامىلەگە تولى بولدى دەپ باعالاۋعا بولادى. بايدەن ءوز كەزەگىندە مەركەلدىڭ قىزمەتتەن كەتىپ جاتقانىنا وكىنىش بىلدىرگەندەي: «ەندىگى سامميتتەردە ءسىزدىڭ ورنىڭىز وگەيسىپ تۇراتىن بولدى»، – دەگەن.

مەركەل حانىمنىڭ گەرمانيا كانتسلەرى رەتىندە اق ۇيدەگى سوڭعى كەزدەسۋىن باعالاۋشىلار ونىڭ بايدەنمەن قارىم-قاتىناسى بۇرىنعى اقش پرەزيدەنتتەرىمەن سالىستىرعاندا «الدە قايدا جاقسى» دەپ سانايدى.

انگەلا مەركەل وسى ايدا وتەتىن سايلاۋعا قاتىسپايتىنىن ايتقان. بىراق، ەلدەگى ساۋالنامالار ناتيجەسىندە ونى ءالى دە بيلىكتە قالسا دەيتىندەردىڭ باسىم ەكەنى ءمالىم بولعان. «گەرمانيا اناسى»، ءتىپتى «ەۋروپانىڭ اناسى» دەگەن بەي رەسمي اتقا يە بولعان مەركەل 2005 جىلى كانتسلەر بولىپ كەلگەنەدى.

The Qazaq Times