كەشە، 20 شىلدەدە جەمقورلىق پەن ۇيىمداسقان قىلمىستى زەرتتەۋ ورتالىعى (OCCRP) سمارتفونىنا Pegasus باعدارلاماسى ارقىلى تىڭشىلىق جاسالعان قازاقستان ازاماتتارىنىڭ كەيبىرىنىڭ ەسىمىن جاريالادى. تەلەفونى اڭدۋعا تۇسكەندەردىڭ اراسىندا قازاقستان پرەزيدەتى قاسىم-جومارت توقاەۆ، پرەمەر-مينيستر اسقار مامين جانە الماتى اكىمى باقىتجان ساعىنتاەۆ بار.

OCCRر مالىمەتىنشە، قازاقستانعا بيلىگى 2 مىڭداي ءنومىردى اڭدىعان. ازىرگە ولاردىڭ جەتەۋى بەلەگىلى.

  • سەرىكجان ماۋلەتباي – Informburo.kz جاڭالىق پورتالىنىڭ ءتىلشىسى، الەۋمەتتىك جەلىدە بلوگتارى بار;
  • بيگەلدى عابدۋللين – پەن-كلۋب جەتەكشىسى، Central Asia Monitor گازەتىنىڭ بۇرىنعى باس رەداكتورى، 2017 جىلى بوپسالاۋ بابى بويىنشا سوتتالعان;
  • باقىتجان تورەعوجينا – قازاقستاندىق قۇقىق قورعاۋشى، "ار.رۋح.حاق" قۇقىق قورعاۋ ۇيىمىن باسقارادى;
  • مارتين ۆيوم – فرانتسۋزدىڭ "اشتىقپەن كۇرەس جانە دامۋ كاتوليك كوميتەتى" گۋمانيتارلىق ۇيىمىنىڭ قىزمەتكەرى;
  • كۆەنتين گيومە – دەموكراتيالىق وزگەرتىستەردى باستان وتكەرىپ جاتقان ەلدەردەگى ازاماتتىق قوعامعا قولداۋ كورسەتەتىنىن Cosmopolitan Project Foundation ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى;
  • قاسىم-جومارت توقاەۆ – قازاقستان پرەزيدەنتى;
  • اسقار مامين – قازاقستان پرەمەر-ءمينيسترى;
  • باقىتجان ساعىنتاەۆ – الماتى قالاسىنىڭ اكىمى;

تىزىمدەگى كۆەنتين گيەمە مەن مارتين ۆيوم قازاقستاندا بەيمالىم ادامدار بولعانىمەن، بولجام بويىنشا، ۇكىمەت قۋعىنداعى بانكير مۇحتار ابليازوۆقا بولا وسى كىسىلەردى اڭدۋعا تاپسىرما بەرگەن بولۋى ىقتيمال. ويتكەنى بۇل ەكى ادام ابليازوۆپەن بايلانىستا بولعان.

17 ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمنىڭ باسىن قوساتىن Pegasus Project جوباسى يزرايلدىك NSO Group كومپانياسى ازىرلەگەن تىڭشى باعدارلاماسى نەگىزىندە ءتۇرلى تەلەفون نومىرلەرىن بۇزىپ كىرۋ (نەمەسە سوعان تالپىنۋ) ارەكەتتەرىن زەرتتەدى. مۇنداي تاپسىرىستى ءتۇرلى ۇكىمەتتەر بەرگەن. جوبا اشكەرەلەۋشى ماتەريالداردى 18 شىلدەدە جاريالاي باستادى. قازىر بۇل تىزىمگە ەۋروپا، ازيا، افريكا جانە تاياۋ شىعىستاعى 14 ەلدىڭ باسشىسى كىرەدى، ولاردىڭ اراسىندا قازاقستان پرەزيدەنتىمەن قوسا فرانتسيا پرەزيدەنتى ەممانۋەل ماكرون، ماروككو پاتشاسى مۇحاممەد VI جانە مەكسيكا پرەزيدەنتى بار.

OCCRP-دىڭ تۇجىرىمى بويىنشا، ىقپالدى ادامداردى "باسەكەلەس ەلدەر" نە "قىزىعۋشى كورشىلەر" نىساناعا العان، ال "قازاقستاننىڭ ءىس باسىنداعى پرەزيدەنتى مەن پرەمەر-ءمينيسترىن ءوز ەلدەرى نىساناعا السا كەرەك".

ورتالىقتىڭ پرەسس-رەليزىندەگى مالىمەت بويىنشا، توقاەۆ "رەجيمدەگى ءنومىرى ەكىنشى ادام بولعان كەزىندە [نىسانا رەتىندە] تاڭدالعان" (توقاەۆ 2013 جىلعى قازاننان 2019 جىلعى ناۋرىزعا دەيىن قازاقستان سەناتىنىڭ توراعاسى قىزمەتىن اتقارعان، ياعني ەلدەگى ەكىنشى لاۋازىمدى تۇلعا بولعان). پرەسس-رەليزدە اۆتورلار "[نىسانا رەتىندە] تاڭداۋ 2017-18 جىلدارى جۇرگەنىنە" نازار اۋدارادى.

OCCRP-دىڭ تۇجىرىمى بويىنشا، "وسى جانە قازاقستان Pegasus باعدارلاماسىن قولداندى دەگەن مۇنىڭ الدىنداعى مالىمەتتەگى قازاقستاننىڭ تەلەفون نومىرلەرىن كلاستەرلەۋ ناتيجەسىندە Pegasus Project جۋرناليستەرى باقىلاۋ جۇيەسىن قولدانعان – قازاقستان مەملەكەتى بولۋى مۇمكىن دەگەن قورىتىندى جاساعان".

"بۇل تىزىمگە كىرگەندەردىڭ تەلەفوندارىنا بۇزىپ كىردى دەپ كەسىپ ايتا المايمىز، بىراق ولارعا NSO Group-تىڭ (Pegasus تىڭشى باعدارلاماسىن ازىرلەۋشى) كليەنتى بولۋى ابدەن ىقتيمال قازاقستان ۇكىمەتى قىزىعۋشىلىق تانىتقان بولۋى مۇمكىن دەپ بولجاي الامىز" دەلىنگەن ورتالىق جاريالاعان ەسەپتە.

OCCRP اقپاراتى بويىنشا، وننان اسا ەلدە 200-گە تارتا جۋرناليست پەن بەلسەندىنى اڭدىعان. قازاقستاننان بولەك، Pegasus قىزمەتىن ازەربايجان، ۆەنگريا، مەكسيكا، باحرەين، ءۇندىستان، يندونەزيا ماروككو، رۋاندا، توگو، ساۋد ارابياسى جانە بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىنىڭ ۇكىمەتتەرى پايدالانعان.

Pegasus تىڭشى باعدارلاماسى قاراپايىم حابارلاما ارقىلى "اڭدىلاتىن" ادامنىڭ تەلەفونىنا كىرىپ، ونىڭ جەكە مالىمەتتەرىن ۇرلايدى، قاجەتىنە قاراي ميكروفون مەن كامەرانى قوسادى.

"The Qazaq Times"