Keşe, 20 şildede jemqorlıq pen wyımdasqan qılmıstı zertteu ortalığı (OCCRP) smartfonına Pegasus bağdarlaması arqılı tıñşılıq jasalğan Qazaqstan azamattarınıñ keybiriniñ esimin jariyaladı. Telefonı añduğa tüskenderdiñ arasında Qazaqstan prezideti Qasım-Jomart Toqaev, prem'er-ministr Asqar Mamin jäne Almatı äkimi Baqıtjan Sağıntaev bar.

OCCRR mälimetinşe, Qazaqstanğa biligi 2 mıñday nömirdi añdığan. Äzirge olardıñ jeteui belegili.

  • Serikjan Mäuletbay – Informburo.kz jañalıq portalınıñ tilşisi, äleumettik jelide blogtarı bar;
  • Bigeldi Ğabdullin – PEN-klub jetekşisi, Central Asia Monitor gazetiniñ bwrınğı bas redaktorı, 2017 jılı bopsalau babı boyınşa sottalğan;
  • Baqıtjan Töreğojina – qazaqstandıq qwqıq qorğauşı, "Ar.Ruh.Haq" qwqıq qorğau wyımın basqaradı;
  • Martin Viyom – francuzdıñ "Aştıqpen küres jäne damu katolik komiteti" gumanitarlıq wyımınıñ qızmetkeri;
  • Kventin Gieme – demokratiyalıq özgertisterdi bastan ötkerip jatqan elderdegi azamattıq qoğamğa qoldau körsetetinin Cosmopolitan Project Foundation ükimettik emes wyımınıñ negizin qalauşı;
  • Qasım-Jomart Toqaev – Qazaqstan prezidenti;
  • Asqar Mamin – Qazaqstan prem'er-ministri;
  • Baqıtjan Sağıntaev – Almatı qalasınıñ äkimi;

Tizimdegi Kventin Gieme men Martin Viyom Qazaqstanda beymälim adamdar bolğanımen, boljam boyınşa, ükimet quğındağı bankir Mwhtar Äblyazovqa bola osı kisilerdi añduğa tapsırma bergen boluı ıqtimal. Öytkeni bwl eki adam Äblyazovpen baylanısta bolğan.

17 ükimettik emes wyımnıñ basın qosatın Pegasus Project jobası izrail'dik NSO Group kompaniyası äzirlegen tıñşı bağdarlaması negizinde türli telefon nömirlerin bwzıp kiru (nemese soğan talpınu) äreketterin zerttedi. Mwnday tapsırıstı türli ükimetter bergen. Joba äşkereleuşi materialdardı 18 şildede jariyalay bastadı. Qazir bwl tizimge Europa, Aziya, Afrika jäne Tayau Şığıstağı 14 eldiñ basşısı kiredi, olardıñ arasında Qazaqstan prezidentimen qosa Franciya prezidenti Emmanuel' Makron, Marokko patşası Mwhammed VI jäne Meksika prezidenti bar.

OCCRP-dıñ twjırımı boyınşa, ıqpaldı adamdardı "bäsekeles elder" ne "qızığuşı körşiler" nısanağa alğan, al "Qazaqstannıñ is basındağı prezidenti men prem'er-ministrin öz elderi nısanağa alsa kerek".

Ortalıqtıñ press-relizindegi mälimet boyınşa, Toqaev "rejimdegi nömiri ekinşi adam bolğan kezinde [nısana retinde] tañdalğan" (Toqaev 2013 jılğı qazannan 2019 jılğı naurızğa deyin Qazaqstan senatınıñ törağası qızmetin atqarğan, yağni eldegi ekinşi lauazımdı twlğa bolğan). Press-relizde avtorlar "[nısana retinde] tañdau 2017-18 jıldarı jürgenine" nazar audaradı.

OCCRP-dıñ twjırımı boyınşa, "osı jäne Qazaqstan Pegasus bağdarlamasın qoldandı degen mwnıñ aldındağı mälimettegi Qazaqstannıñ telefon nömirlerin klasterleu nätijesinde Pegasus Project jurnalisteri baqılau jüyesin qoldanğan – Qazaqstan memleketi boluı mümkin degen qorıtındı jasağan".

"Bwl tizimge kirgenderdiñ telefondarına bwzıp kirdi dep kesip ayta almaymız, biraq olarğa NSO Group-tıñ (Pegasus tıñşı bağdarlamasın äzirleuşi) klienti boluı äbden ıqtimal Qazaqstan ükimeti qızığuşılıq tanıtqan boluı mümkin dep boljay alamız" delingen ortalıq jariyalağan esepte.

OCCRP aqparatı boyınşa, onnan asa elde 200-ge tarta jurnalist pen belsendini añdığan. Qazaqstannan bölek, Pegasus qızmetin Äzerbayjan, Vengriya, Meksika, Bahreyn, Ündistan, Indoneziya Marokko, Ruanda, Togo, Saud Arabiyası jäne Birikken Arab Ämirlikteriniñ ükimetteri paydalanğan.

Pegasus tıñşı bağdarlaması qarapayım habarlama arqılı "añdılatın" adamnıñ telefonına kirip, onıñ jeke mälimetterin wrlaydı, qajetine qaray mikrofon men kameranı qosadı.

"The Qazaq Times"