رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين. فوتو: ۆۆس

كەشە ۆلاديمير پۋتين فەدەرالدى كەڭەسكە جولداۋ جاسادى. رەسەي پرەزيدەنتىنىڭ جولداۋى ماسكەۋ مەن باتىس بايلانىسى ۋشىققان كەز جانە وپپوزيتسيونەر ناۆالنىيدىڭ جاقتاستارى ۇيىمداستىرعان ميتينگپەن قاتار كەلدى.

پۋتين جولداۋىندا پاندەميانىڭ الدىن الۋ جانە حالىقتىڭ جاعدايىن جاقسارتۋ جوسپارىن ۇسىندى. بەلارۋستەگى احۋالعا توقتالعان ول «بازبىرەۋلەر الەكساندر لۋكاشەنكوعا قاستاندىق جاساپ، مەملەكەتتىك توڭكەرىس ۇيىمداستىرماق بولدى» دەگەن بولجاممەن كەلىسەتىنىن ءبىلدىردى. سونىمەن قاتار ول رەسەيدە ادام قۇقىعى تاقىرىبىندا ايتارلىقتاي ماسەلەسى جوق دەدى. الايدا پۋتين ادام قۇقىعى جايلى ءسوز سويلەپ جاتقاندا، رەسەيدىڭ ءار قالاسىندا ميتينگكە شىققانداردى پوليتسيا ۇستاپ اكەتىپ جاتتى.

سىرتقى ساياساتقا توقتالعان پۋتين باسقا مەملەكەتتەرگە سەس كورسەتكەندەي بولدى. ول سوزىندە: «ءبىز حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ بارلىق وكىلدەرىمەن، كەيىنگى كەزدە بايلانىسىمىز ناشارلاپ كەتكەن تاراپتارمەن جاقسى قاتىناستا بولعىمىز كەلەدى. بىراق ءبىزدىڭ ادال نيەتىمىزگە بەيقامدىق يا السىزدىك دەپ قاراسا، كوپىردى ورتەپ يا جارىپ جىبەرگىسى كەلسە، رەسەيدىڭ جاۋابى جىلدام ءارى قاتاڭ بولادى. بىزگە قارسى شىققاندار ىستەگەن ءىسى ءۇشىن قاتتى وكىنەتىن بولادى. رەسەيمەن قارىم-قاتىناستا «قىزىل سىزىقتان» وتۋگە ەشكىمنىڭ ءداتى جەتپەيدى دەپ ويلايمىز. ال «قىزىل سىزىق» قاي جەردەن وتەتىنىن ءبىز ءوزىمىز بەلگىلەيمىز»، – دەپ ەسكەرتتى.

كەشە ءپۋتيننىڭ جولداۋى كەزىندە ناۆالنىيدىڭ جاقتاستارى ميتينگكە شىققان بولاتىن. بىراق پوليتسيا 1700-دەن استام ادامدى ۇستاپ، بەلسەندىلەر مەن جۋرناليستەردى تەرگەۋگە الدى. كرەمل باسشىسى ۇسىنعان رەسەيدىڭ بولاشاق دامۋ جوسپارىن ساراپشىلار «ۇپاي جيناۋدىڭ امالى عانا» دەپ سانايدى. سەبەبى ول ۋكراينانىڭ شىعىسىنداعى احۋال مەن ەلدە بەلسەندىلەردىڭ قۋدالانۋى جايلى جاق اشقان جوق.

پۋتين 2000, 2004, 2012 جانە 2018 جىلدارى پرەزيدەنت بولىپ سايلاندى. ەندى ول 2024 جانە 2030 جىلدارى وتەتىن سايلاۋعا قاتىسا الادى. دميتري مەدۆەدەۆ 2008 جىلدان 2012 جىلعا دەيىن مەملەكەت باسشىسى بولعان كەزدە، ول پرەزيدەنتتىڭ وكىلەتتىك مەرزىمىن ءتورت جىلدان التى جىلعا دەيىن ۇزارتۋدى ۇسىندى. بۇل ۇسىنىس ءبىر اۋىزدان قابىلداندى.

پۋتين كرەملگە ورالعاننان كەيىن مەدۆەدەۆ ۇكىمەتتى باسقاردى، بىراق 2020 جىلدىڭ باسىندا پۋتين كونستيتۋتسياعا تۇزەتۋلەر ەنگىزەتىنىن جاريالادى. ال مەدۆەدەۆ وتستاۆكاعا كەتتى. رەسەيدە 2008-2012 جىلدار ارالىعىندا مەملەكەت باسقارعان دميتري مەدۆەدەۆ قانا بۇرىنعى پرەزيدەنت مارتەبەسىنە يە. قازىر رەسەيدە 2001 جىلى قابىلدانعان بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ جەكە باسىنا تيىسپەۋ تۋرالى زاڭ بار. زاڭعا 1991 جىلى 31 جەلتوقساندا سول جىلدارى پرەزيدەنتتىڭ مىندەتىن اتقارۋشى بولعان ۆلاديمير پۋتين بوريس ەلتسين وتستاۆكاعا كەتكەننەن كەيىن قول قويعان.

جاقىندا مەملەكەتتىك دۋما قابىلداعان زاڭ جوباسى بۇرىنعى مەملەكەت باسشىسى مەن ونىڭ وتباسىن قىلمىستىق نەمەسە اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋعا تىيىم سالۋدى قاراستىرادى. قۇجات بويىنشا، ولاردى ۇستاۋعا، قاماۋعا الۋعا، تىنتۋگە، تەرگەۋگە دە بولمايدى. تەك «مەملەكەتكە وپاسىزدىقتىق جاسادى» دەپ كۇدىككە ىلىنگەن بۇرىنعى باسشىلار مەملەكەتتىك دۋما، جوعارعى سوت، كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ ماقۇلداۋىمەن جازاعا تارتىلۋى مۇمكىن.

"The Qazaq Times"