جاقىندا جەنەۆادا وتكەن بۇۇ ادام قۇقىقتارى جونىندەگى كەڭەسى 46 سەسسياسى حالىقارالىق قاۋىمداستىق پەن باتىس ەلدەرىنىڭ رەسەيدەگى ادام قۇقىعى ماسەلەسىنە، ساياسي تۇتقىندار مەن ۇكىمەتتىڭ قۋعىن-سۇرگىن ارەكەتتەرىنە باسا نازار اۋدارىپ وتىرعانىن كورسەتتى. شەتەلدىك ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، پۋتين رەجيمى ىشكى ساياسي قۋعىن-سۇرگىندى كۇشەيتە تۇسكەن كەزدە حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ قولداۋى اسا قاجەتتى دەپ سانايدى. وسىنىڭ ءبارى الداعى ۋاقىتتا رەسەيگە باعىتتالعنا قىسىمنىڭ اۋىرلاي تۇسەتىنىنەن دەرەك بەرەدى.

45 ەلدىڭ رەسەيگە شۇيلىگۋى

جەنەۆاداعى وتىرىستا  45 ەل رەسەيگە قارسى بىرلەسكەن مالىمدەمە جاسادى. ونىڭ ەڭ الدىمەن پۋتين بيلىگىنەن وپپوزيتسيا جەتەكشىسى ناۆالنىي مەن وزگە دە بەلسەندىلەردى تەز ارادا بوساتۋدى تالاپ ەتكەن. بىرلەسكەن مالىمدەمە رەسەي ۇكىمەتىنىڭ، اسىرەسە سوت جۇيەسىنىڭ بەلسەندىلەرگە قاتىستى شەشىمدەرىنىڭ دەرلىكتەي ساياسي استارى بار ەكەنىن، بۇل رەسەيدىڭ حالىقارالىق مىندەتتەمەلەرىن بۇزعانىن كورسەتەدى دەگەن قورىتىندىنى العا تارتادى. بۇعان قوسا، 45 ەل ناۆالنىيدىڭ ۋلانۋ وقيعاسىن تەكسەرۋدى تالاپ ەتكەن.

اتالعان ەلدەر اراسىندا، بۇرىنعى كەڭەستىك ەلدەر قاتارىنان گرۋزيا مەن ۋكراينا بار، ودان تىس اقش، كانادا، اۋستراليا جانە جاپونيا سەكىلدى ىقپالدى ەلدەر دە بار. مالىمدەمە اراسىندا، ءناۆالنىيدىڭ ۋلانۋ ءىسىن تولىق تەسەرۋ تالابى دا بار.

رەسەيگە دەگەن الەم نازارى

وپپوزيتسيا جەتەكشىسى ءناۆالنىيدىڭ ۋلانۋى جانە ول قامالعاننان كەيىنگى نارازىلىق شارالارىنا دەگەن كرەملدىڭ رەاكتسياسى الەمنىڭ نازارىن اۋداردى. پۋتين رەجيمى رەسەيلىكتەردىڭ ساياسي تالاپتارى، ولاردىڭ تالاپ-تىلەكتەرى مەن ازاماتتىق قۇقىقتارىن ەسكەرۋسىز ءوز دەگەنىن كۇشپەن بولسىن جاسايتىنىن اڭعارتۋى ىشكى-سىرتقى نارازىلىقتى كۇشەيتتى. جەنەۆا وتىرىسى قارساڭىندا ەۋروپا كەڭەسىندەگى 47 ءسىم باس قوسقان مينيسترلەر كەڭەسى دە رەسەيدەن ءناۆالنىيدى تەز ارادا بوساتىپ، ونىڭ ۋلانۋىنا قاتىستى ءىستى تەرەگەۋدى تالاپ ەتتى.

بۇۇ ادام قۇقىقتارى جونىندەگى كەڭەسى دە ناۋرىز ايىنىڭ باس شەنىندە وسىعان ۇقساس مالىمدەمە جاساعان ەدى. وندا وپپوزيتسيا جەتەكشىسىنىڭ ۋلانۋىنا رەسەي بيلىگى تىكەلەي جاۋاپتى ەكەنىن ايتقان. ءارى بۇنى ۇكىمەتتى سىناعاندارعا قارسى ەسكەرتۋ دەپ باعالاعان. ارينە، ناۆالنىي ءىسى بويىنشا رەسەي سانكتسياسىز دا قالعان جوق.

سىرتقى تەكە-تىرەس ىشكى رەپرەسسيانى كۇشەيتتى

وتكەن سەنبىدە دە ماسكەۋدە 200-گە جۋىق وپپوزيتسيالىق بەلسەندىنى پوليتسيا قاماۋعا الدى. ولار دەموكراتيالىق بىرلەسكەن وتىرىس وتكىزۋگە جينالعان بولاتىن. قامالعاندار كوپ وتپەي بوساتىلعانىمەن، بيلىك بۇنداي وتىرىس وتكىزۋگە جول بەرمەيتىن سىڭاي تانىتتى. ولاردىڭ اراسىندا بۇرىنعى شەنەۋنىكتەر دە بار جانە كوبى پۋتين بيلىگىنىڭ سويىلى تيگەندەر.

قازىرگى پۋتين بيلىگىنىڭ مىنەز-قۇلقىنا قاراعاندا، باتىس ەلدەرىمەن ىمىراسىز تەكە-تىرەسكە كىرىسكەنىن بايقايمىز. كرەمل بۇل ۇستانىمىندا باتىس قۇندىلىعىن العا تارتقان رەسەيلىكتەردى دە ايمايمىن دەگەن ەسكەرتۋىن جاساپ وتىر. رەسەيلىك ساياساتتانۋشى موروزوۆ وسىعان دەيىن بۇنى سىرتقى تەركە-تىرەستىڭ ىشكى رەپرەسسيانى كۇشەيتۋى دەپ ءدال باعالاعان ەدى. ول ءپۋتيننىڭ وپپوزيتسيانى ەلدەن الاستاعىسى كەلەتىنىن دە ايتقان.

رەسەيدەگى وپپوزيتسيالىق بەلسەندىلەر دە، شەتەلدىك ساياساتتانۋشىلار دا پۋتين رەجيمىنىڭ قۋعىن-سۇرگىنى كۇشەيگەن تۇستا، حالىقارالىق قاۋىمداستىق پەن ادام قۇقىعىن قورعاۋ ۇيىمدارىنىڭ قولداۋى اسا ماڭىزدى دەگەن ءۋاج ايتادى. سەبەبى، وسىعان دەيىن ەرەۋىلدەردە ۇستالعان ادامدار رەكوردتىق سانعا جەتىپ بولدى. بۇل رەسەيدىڭ بيلىك جۇيەسىنىڭ دە سيپاتىن وزگەرتكەندەي بولدى. ارينە، ناۆالنىي ءىسى بويىنشا رەسەيگە قارسى باتىستىڭ شاراسى كرەمل تاراپىنان ىشكى ىسىنە ارالاسۋ قاتارى ايىپتالدى. پۋتين وسىنى جەلەۋ ەتە وتىرىپ، ەلدەگى ازاماتتاردىڭ قۇقىعىن ەسكەۋردى دە ۇمىتقانداي.

“The Qazaq Times”