«الەمدى بيلەۋشىلەردىڭ» قۇپيا جيىنى شۆەيتساريادا باستالدى

«الەمدى شەڭگەلىنە ۇستاپ تۇرعان» 130 ادام شۆەيتساريادا باس قوستى. جيىنعا الەمنىڭ بيزنەس، فينانس جانە اقپارات سالاسىنىڭ ەڭ جوعارى وكىلدەرى جينالعان. 4 كۇنگە سوزىلاتىن جينالىسقا بىردە-ءبىر جۋرناليست كىرگىزىلمەگەن. سوندىقتان، وندا نە تۋرالى اڭگىمە بولعانىن، نە تاقىرىپتا وتكەنىن ەشبىر اقپارات قۇرالدارى تاراتا المايدى.  

بۇل قۇپيا باس قوسۋ –  تانىمال ءارى تالاستى دا سىرلى بيلدەربەرگ كلۋبىنىڭ (Bilderberg Group) جينالىسى. ونىڭ جانە «دۇنيە ەليتاسى» دەگەن دە اتى بار. اراسىندا ترامپتىڭ كۇيەۋ بالاسى جارەد كۋشنەر، Google كومپانياسىڭ توراعاسى ەريك شميدت، Microsoft كومپانياسىنىڭ ساتيا نادەللا جانە اقش-تىڭ بۇرىنعى مەم. حاتشىسى گەنري كيسسينجەر قاتارلى تانىمال تۇلعالار دا بار. وزگە ەلدەردىڭ جوعارى لاۋازىمدىلارى، «دوللاربايلارى» دا شاقىرىلماعان. سونداي-اق، تانىمال ىسكەرلەرگە عانا ارنالماعان.

بيلدەربەرگ جينالىسى ءوتىپ جاتقان شۆەيراتسيا قوناق ءۇيى. فوتو: Inverse.

قاشان قۇرىلعان ەدى؟

اتالعان توپتىڭ العاشقى جيىنى 1954 جىلى بولعان. بىراق، ول تۇستا اقش پەن ەۋروپا قارىم-قاتىناسىن رەتكە كەلتىرىپ، ءۇشىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستى بولدىرماۋ ماسەلەسى تالقىلانعان ەكەن. سونىڭ وزىندە ۇيىمنىڭ ءتۇزىمى مەن ونىڭ جوبا-جوسپارلارى، ايتىلعان اڭگىمەلەرى مۇلدە قۇپيا ۇستالادى. ولاردىڭ جيىندارىنا قاتىسقان بىردە-ءبىر جۋرناليست بولعان ەمەس. ەڭ قىزىعى ۇيىمنىڭ ارنايى سايتى بار، بىراق ودان قانداي دا ءبىر مالىمەت الۋ مۇمكىن ەمەس. 30 جىلدان بەرى جاڭارتىلماعان سايتقا ۇقساس دەۋگە بولادى.

دەي تۇرعانمەن، بۇل سىرلى ۇيىم جۋرناليستەردى وزىنەك كوبىرەك باۋراعان. كلۋب تۋرالى قۇپيانى اشۋ ءۇشىن از بولماعان جۋرناليستەر ات تەرلەتىپ كورىپتى. الايدا، ءار رەتكى جيىندارىنا تۇمسىعىن دا سۇعا الماي، تالايىنىڭ تاۋى شاعىلعان. بار تاپقان تابىسى – جيىن ءوتىپ جاتقان جەردى سىرتىنان تۇسىرگەن بىرنەشە پارشا سۋرەتتەر عانا بولعان ەكەن.  سونىڭ وزىندە جۋرناليس جون رونسون ءوزىنىڭ زەرتتەۋلەرى ناتيجەسىندە «ولار» اتتى كىتاپ جاريا ەتكەن. اتالعان ەڭبەگىندە ول 1970 جىلدارى بريتانيانىڭ قورعانىس ءمينيسترى بولعان دەنيس ءحيليدى ۇيىمدى قۇرۋشىلاردىڭ ءبىرى دەپ كورسەتەدى. حيليمەن سۇحباتتاسقان رونسون ونىڭ ۇيىم تۋرالى «الەم ءۇشىن ەڭ پايدالى جيىن» دەگەن باعاسىن قۋاتتايدى.

بيلدەربەرگ كلۋبىنىڭ ىقپالى

بۇل كلۋب تۋرالى الەم اقپارات كەڭىستىگىندە ناقتى تياناق جوق. بىراق، الەم ەلدەرىنىڭ ۇلكەن ساياسات ارەناسىندا اسا ىقپالدى ەكەنى بەلگىلى. ايتالىق، 1991 جىلى بيلل كلينتون وسى جيىنعى شاقىرىلدى. ال، سونىڭ كەلەسى جىلى ول امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ 41-ءشى پرەزيدەنتى بولىپ سايلانعان. 1993 جىلى اتالعان باس قوسۋعا قاتىسقان توني بلەر ءبىر جىلدان كەيىن ءوزى مۇشە بولعان پارتيانىڭ باسشىسى بولسا، 3 جىلدان كەيىن بريتانيانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى بولىپ بىراق شىققان.

توني بلەر بريتانيانىڭ پرەمر-مينيسترلىگىنەن كەيىن نازارباەۆتىڭ كەڭەسشىسى بولعان. فوتو: راديو ازاتتىك.

بيلدەربەرگ كلۋبى دۇنيە ەليتاسىنىڭ ەڭ ماڭىزدى ماسەلەلەرىن تالقىلايتىن پلاتفورما قاتارىندا ايتىلىپ كەلەدى. الايدا، بۇعان سىن ايتۋشىلار قاتارى كوپ. ولار اتالعان كلۋب مۇشەلەرى تەك ءبىر-ءبىرىنىڭ جەكە مۇددەلەرى ءۇشىن كومەك بەرىپ، الەمدىك دەموكراتيانىڭ ورنىعۋىنا كەرى اسەر ەتىپ وتىر دەپ سىنايدى. ءتىپتى، جاھاندىق فينانىس داعدارىسىن دا اتالعان كلۋب مۇشەلەرى ارنايى ۇيىمداستىرعان دەپ قارايدى. ءتىپتى، امەريكالىق تانىمال تەلە-جۇرگىزۋشى الەكس ءجوۋنزدىڭ بيلدەربەرگ كلۋبى تۋرالى: «سىزدەر وزدەرىڭىزدىڭ تاسباۋىر ەكەندەرىڭىزدى بىلەسىزدەر مە؟ سىزدەر بۇزىق ەكەندەرىڭىزدى بىلەسىزدەر مە؟ سىزدەردىڭ كۇش-قۋاتتارىڭىز ءۇشىن ءبىز ەرىكسىز سىيلايمىز»، – دەگەن پىكىرى بار.

بيلدەربەرگتى قولداۋشىلار دا كوپتەپ كەزدەسەدى. ولاردىڭ پىكىرىنە سەنەر بولساق، «دۇنيە ەليتاسى» وسىنداي جينالىستا بۇكپەسىز اڭگىمەلەسىپ، بارلىق سىردى ورتاعا سالىپ، شەشۋ جولدارىن تالقىلايدى دەپ قارايدى.

بيلدەربەرگ كلۋبىنىڭ ىقپالى دۇنيەجۇزى ەكونوميكالىق فورۋمىندا كوبىرەك بايقالادى. كوزدەگەن ماقساتتارى تۋرالى دا اركىم ءارتۇرلى پىكىرلەر ايتادى. كەيبىر ساراپشىلار ونىڭ باستى ماقساتى باتىس كاپيتاليزمىن، ەركىن ساۋدا يدەياسىن جانە باتىس مۇددەسىن الەمگە تاراتۋعا تىرىسادى دەسە، كەيبىرى بيلدەنبەرگ ەۋروپا بىرلىگىن كوبىرەك قولداپ، اقش-تىڭ مۇددەسى مەن ەركىندىگىن شەكتەگىسى كەلەدى دەپ قاۋىپتەنەدى. ال، ەندى ءبىر كوزقاراستاعىلار كلۋب ەركىن ساۋدا ارقىلى اشىنعان وڭشىلداردى بيلىككە الىپ كەلۋگە ارەكەت ەتەدى دەپ سانايدى.

بۇل جينالىستى بۇعان دەيىن دە اڭىز بولىپ ايتىلىپ جۇرەتىن، «الەمدى شەڭگەلدەپ وتىرعان» اۋلەتتەر، «ماسون»، «سيون» قاتارلى ميستيكا مەن قۇپيا ارالاسقان توپتارمەن بايلانىستىراتىندار دا بار.