دۇنيەگە كەلگەن ۇل بالالاردىڭ سانى ارتتى. فوتو: AFP.

ىشتەگى نارەستەنىڭ قىز ەكەنىن بىلگەننەن كەيىن ونى انا قۇرساعىنان الىپ تاستاۋدان، ياعني ابورتتان الەمدە 23 ملن نارەستە ءومىر ەسىگىن اشا الماي كەتكەن. سالىستىرا ايتقاندا، بۇل سان قازاقستان حالىق سانىنان 5 ملن ادامعا كوپ، تۇتاس اۋستراليانىڭ حالىق سانىنا تەڭ. بەلگيا مەن كۋبا حالقىنان ەكى ەسەگە، دانيا مەن فينليانديا حالقىنان ءتورت ەسەگە كوپ. مۇنداي ماسشتابتى زەرتتەۋ قورىتىندىسى وسى اپتادا اقش عىلىم اكادەمياسىنىڭ جۋرنالى جاريا ەتتى.

زەرتتەۋشىلەر دۇنيەدە سوڭى ون جىلداعى تۋ تۋرالى مالىمەتتەردى زەرتتەگەن. ناتيجەسىندە كەيبىر ەلدەردە جاڭا تۋعان بالالاردىڭ جىنىسىنا بايلانىستى ۇلكەن ايىرماشىلىقتاردىڭ بار ەكەنىن تاپقان. ياعني، سوڭعى جىلدارى دۇنيەگە كەلگەن ۇل بالالاردىڭ سانى ءوسىپ، قىز بالالاردىڭ سانى  ازايىن كەتكەنىن انىقتاعان.

بۇنداي ءۇردىس الەمنىڭ 11 ەلىندە ەڭ جوعارى دەڭگەيدە. ونىڭ ۇشەۋى پوست-كەڭەستىك ەلدەرگە جاتادى – گرۋزيا، ارمەنيا جانە ءازىربايجان. بىراق، بۇل ءۇردىستىڭ اسقىنعان جەرى – قىتاي مەن ءۇندىستان.

ورتا ەسەپپەن العاندا ومىرگە 100 قىز بالا كەلگەن ۋاقىتتا، جاڭا ءومىر ەسىگىن اشاقان ەر جىنىستىنىڭ سانى 105 شاماسىندا بولادى. بۇل سان جىل سايىن وزگەرىپ وتىرادى. بىراق، قالايدا ەر بالالار كوپتەپ دۇنيەگە كەلىپ جاتقانى ايقىن كورىنەدى. قىتايدا 2005 جىلى جاڭا تۋعان 100 قىزعا، 118 ۇل بالا تۋرا كەلگەن، قازىرگىڭ وزىندە بۇل كورسەتكىش 114-تەن تومەندەگەن ەمەس. الايدا، جىنىسىنا قاراپ «تۇسىك جاساتۋدا» ءۇندىستان كوش باستاپتى. جالپى وسى ءۇردىس كوبىنە-كوپ ازيا ەلدەرىنە ءتان ەكەنى دە بەلگىلى بولعان.

ىشتەگى نارەستەنىڭ جىنىسىن انىقتاۋ بۇدان 40 جىل بۇرىن جارىققا شىققان عىلىم جەتىستىگى. الايدا، بۇل جىنىسىنا قاراپ ابورت جاساتۋ ءۇردىسىن الەمگە تاراتتى. سوندىقتان كەيبىر مەملەكەتتەر بۇعان قارسى زاڭ قابىلداپ، ىشتەگى نارەستەنىڭ جىنىسىن انىقتاۋعا تىيىم دا سالعان. ابورت جاساتۋ ءۇشىن ايىپپۇل سالۋ جازاسى دا زاڭعا ەنگىزىلگەن.  

“The Qazaq Times”