فوتو: pbs.twimg.com

ماسكەۋ كيبەركەڭىستىكتى وڭتايلى پايدالانۋ ارقىلى تۇراقسىزداندىرۋ ستراتەگياسىن جۇرگىزىپ وتىر. ونىڭ باستى ماقساتى – شاعىن ەلدەردىڭ باتىستىق دەموكراتيالىق ۇلگىدە وداققا كىرۋىنە كەدەرگى جاساۋ، دەيدى بريتانيانىڭ بۇرىنعى سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ۋيليام حەيگ «Daily Telegraph» باسىلىمىندا.

حەيگتىڭ پىكىرىنشە، وڭتۇستىك جانە شىعىس ەۋروپا ەلدەرىندە رەسەيلىك كيبەروپەراتسيالاردىڭ اۋقىمى الاڭداۋشىلىقپەن قاتار كۇدىك تۋعىزادى. باتىس ساياسي باعىتتى ۇستانا الماي، ءبولىنىپ جاتقاندا، پرەزيدەنت ۆلاديمير پۋتين جاھاننىڭ بولاشاعىنا نۇقسان كەلتىرىپ وتىر. 2014 جىلدان باستالعان ۋكراينا رەگرەسى مەن مالايزيالىق MH-17 ۇشاعىنىڭ اپاتى ءسوزىمىزدىڭ ايقىن دالەلى. رەسەي قىرىمدى اننەكسيالاپ، ۋكراينانىڭ ارتتا قالۋىنا ىقپال ەتتى.

ال 2016 جىلى رەسەي ازاماتتارى چەرنوگوريانى ناتو-عا ەنگىزبەس ءۇشىن قولدان توڭكەرىس ۇيىمداستىردى. بۇل مىسالداردان بولەك، رەسەي بۇرىنعى يۋگوسلاۆيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ماكەدونيا اتاۋىن يەلەنۋ تۋرالى رەفەرەندۋمىنىڭ ماڭىزىن تومەندەتۋ ءۇشىن دەموكراتيالىق سايلاۋدا تۇراقسىزداندىرۋ داعدىلارىن پايدالاندى. رەسەيلىك حاكەرلەر بۇل جولى سايلاۋ باسشىلارىنىڭ اتىنان فەيكتىك اككاۋنتار اشىپ، جالعان ناسيحاتتىق حابارلار تاراتتى. ەگەر دە وسى رەفەرەندۋم جۇزەگە اسقاندا، ماكەدونيا ەو مەن ناتو-عا مۇشە بولاتىن ەدى. سوڭعى سايلاۋلار مەن ساياسي ماڭىزى بار وقيعالاردا رەسەي تاراپىنان ءتۇرلى «قۇيتىرقى» ادىستەر ورىندالىپ كەلدى دەپ ايتا الامىز. بوسنيا-گەرتسەگوۆينا بيلىگىنە ماسكەۋ وداقتاسى ميلوراد دوديكتىڭ كەلۋى – بالقان تۇبەگىندەگى ەلدەردىڭ بەيبىتشىلىك كەلىسىمىنە قول جەتكىزۋىن قيىنداتتى. مۇنى سەربيا مەن كوسوۆو كوشباسشىلارى اراسىنداعى جالپى شەكارانىڭ وزگەرۋى تۋرالى كەلىسسوزدەرمەن بايلانىستىرۋعا بولادى.

ماقالا اۆتورى ۋيليام حەيگ ۋاشينگتون مەن بريۋسسەلدىڭ شەكارالاردى قايتا قاراۋعا كەلىسىپ وتىرعانى جازعان. رەسەي بۇل جوسپاردىڭ تالقىلاناتىنىنا اسا سەنىمدى، ال  گەرمانيا تاراپى شەكارانىڭ وزگەرۋى ەسكى جارالاردى قايتا اشىپ، بايلانىستى قيىنداتا تۇسەدى دەپ سانايدى. 2010 جىلى بريتانيا ءسىم باسشىسى رەتىندە بالقانعا بىرنەشە رەت ديپلوماتيالىق ماقساتتا ساپار شەككەن حەيگ رەسەيدىڭ ەۋروپا كارتاسىن «وزگەرتىپ»، شەكارانى كەڭەيتۋ تۋرالى جوسپارىنىڭ بار ەكەنىن بايقاعان. جانە اۆتور باسقا ەلدەردىڭ ءپۋتيننىڭ بۇل جوسپارىنا قارسى بولۋى ءتيىس دەيدى.

ۆلاديمير پۋتين ەۋروپا شەكارالارىن تۇزەتۋ ارقىلى 10 جىل بۇرىن گرۋزيادان الىنعان ابحازيا مەن وڭتۇستىك وسەتيانى رەسمي تۇردە رف قۇرامىنا قوسۋدى قالايدى. سونىمەن قاتار، ۋكراينا مەن ۆەنگريا اراسىنا «وت سالىپ»، ەكى ەلدىڭ جاعدايىن ءتىپتى ۋشىقتىرىپ جىبەرۋدەن تايىنبايدى. دەمەك، قازىر پۋتين رەسەي شەكاراسىن بارىنشا كەڭەيتىپ، السىزدەرگە كۇش قولدانۋ ارقىلى ءوز جوسپارىن جۇزەگە اسىرماق. بريتانيا ساياساتكەرى ۋيليام حەيگتىڭ ويى وسىنداي.

لايىقتى تسيتاتا

ۋيليام حەيگ: «پۋتين شەتتەن ەنگەن سۇراپىل سانكتسيالارعا قاراماستان، ەۋروپا كارتاسىن قايتا سىزۋدى قالايدى. بىراق، اقش پەن ۇلىبريتانيا بۇعان جول بەرە قويماس. شەكارا تاقىرىبى ارقىلى بىرنەشە دۇنيەنىڭ باسىن اشىپ الۋعا بولادى. رەسەي وزىنە ەداۋىر ءالسىز دامۋشى جانە ارتتا قالعان مەملەكەتتەردىڭ بولاشاعىنا «بالتا شاۋىپ»، كەز كەلگەن ۋاقىتتا باتىسپەن جاقىنداسۋ مۇمكىندىگىنە نۇقسان كەلتىرۋدى كوزدەيدى...»

"The Qazaq Times"