جاھاننامعا اينالعان ءجاننات: شىعىس گۋتا

ارابشا جازىلعان تاريحي كىتاپتاردا «جەر ءجانناتى» دەپ سيپاتتالعان ءسۇريانىڭ شىعىس گۋتا ايماعىنىڭ بۇگىنگى كۇيىن ەندى كەرىسىنشە سيپاتتاۋعا تۋرا كەلەتىن سياقتى.

گۋتا ايماعىنداعى قاندى-قىرعىننىڭ قۇرباندارى مەن وعان قاتىستى حالىقارالىق ايتىس-تارتىستار بۇگىندە الەم نازارىن اۋدارعان وقيعا بولىپ تۇرعانى ءمالىم. ەندەشە، سول قاقتىعىستاردىڭ قۇربانىنا اينالعان شىعىس گۋتالىقتاردىڭ، الەپپولىقتاردىڭ، يدليپتىكتەردىڭ، قىسقاسى سۇريالىقتاردىڭ وبالى كىمگە؟

فوتو: worldbulletin.net

وسى ماتەريالدى دايىنداۋ بارىسىندا قولدا ەتكەن دەرەكتەر بويىنشا، بۇگىنگە دەيىن شىعىس گۋتادا ۇيىمداستىرىلعان جۇزدەگەن شابۋىل سالدارىنان مىڭداعان ادامنىڭ قازا تاپقانى بەلگىلى بولدى. شامنىڭ  (داماسك) وڭتۇستىگىندەگى بىرقاتار اۋىلدار مەن ەلدىمەكەندەردى قامتيتىن ايماق سۇرياداعى ازاماتتىق سوعىستىڭ سۇراپىل ساحناسىنا اينالۋدا.

قۇرلىقتىق جانە اۋە كۇشتەرى شابۋىلدارىمەن قاتار، «اشتان قاتىرۋ» تاسىلدەرى ارقىلى دا سوققى جاسالعان شىعىس گۋتادا ەڭ ۇلكەن زۇلىمدىقتى بەيكۇنا سابيلەر كورىپ جاتقانى بەلگىلى. ەندەشە، شىعىس گۋتاداعى جالپى احۋالعا كوز جۇگىرتىپ، بىرنەشە نەگىزى سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەپ كورگەنىمىزدە، تومەندەگىدەي دەرەكتەرگە قول جەتكىزدىك.

شىعىس گۋتا قايدا؟ ول جەردە كىمدەر تۇرادى؟

شىعىس گۋتا ءسۇريانىڭ استاناسى شام قالاسىنان شىعىستا، 10 شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسقان. وسى جىلدىڭ اقپان ايىنداعى رەسمي مالىمەتتەر بويىنشا، وندا 400 مىڭعا جۋىق بەيبىت تۇرعىننىڭ بار ەكەنى حابارلانعان ەدى. وكىنىشكە وراي، ەكى ايدىڭ ىشىندە ۇيىمداستىرىلعان تاعى دا جۇزدەگەن شابۋىلداردىڭ كەسىرىنەن بۇل كورسەتكىشتىڭ ەلەۋلى تۇردە ازايعانى راس. سەبەبى، بەيرەسمي مالىمەتتەردەن بەلگىلى بولعانداي، كۇنى كەشەگە دەيىن ورىن الىپ جاتقان قاقتىعىستار كەسىرىنەن مىڭداعان ادام جازىقسىز اجال قۇشتى.

شىعىس گۋتا دەگەن جەر ءسۇريانىڭ استاناسى شامدى شىعىس، باتىس جانە وڭتۇستىك تاراپتارىنان قورشاپ تۇرعان جازىقتىق ايماق. ول تاريحتا باۋ-باقشالارىمەن اتاقتى. شام قالاسىن ەگىنشارۋاشىلىعى ونىمدەرىمەن قامتاماسىز ەتكەن شىعىس گۋتا، ەگىنشارۋاشىلىعى بويىنشا الەمنىڭ مول ونىمگە يە ايماقتارىنىڭ ءبىرى سانالادى. اراب گەوگرافتارى بۇل ايماقتى وزەن-كولدەرى، جەمىس اعاشتارى مەن باۋ-باقشالارىمەن اتاقتى، شامنىڭ بەتكە ۇستار تۇلعالارىنىڭ ۆيللا تەكتەس سارايلارىمەن بوي تۇزەگەن الەمنىڭ ەڭ عاجايىپ جەرلەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە تانىتىپ كەتكەن. قانشاما كىتاپتار مەن ادەبي شىعارمالارعا ارقاۋ بولعان گۋتا، بۇگىندە ەداۋىر دەڭگەيدە قالالىق ماڭىزى بار ايماققا اينالسا دا، سوعىس باستالماي تۇرىپ شام حالقىنىڭ دەمالىس ايماعى بولعان. شام قالاسىن ەكىگە بولەتىن بارادا وزەنى مەن كانالدارى وسى ايماقتان وتەدى. باتىس جانە شىعىس گۋتا بولىپ ەكىگە بولىنەدى.

فوتو: worldbulletin.net

اجال قۇشىپ جاتقاندار كىمدەر؟

بۇگىنگە دەيىنگى مالىمەتتەردەن بەلگىلى بولعانداي، كوز جۇمعانداردىڭ قاتارىن اساد رەجيمى مەن ءجيى-ءجيى جاسالعان اۋە شابۋىلدارىنىڭ ء(بىر دەرەكتەردە مۇنىڭ رەسەي تاراپىنان جاسالعانى ايتىلادى) سالدارىنان بەيبىت تۇرعىندار قۇرايدى.

حالقى قالاي ءومىر سۇرەدى؟

شىعىس گۋتا حالقى 5 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى قورشاۋدا. شامامەن ءبىر جىلدان بەرى ايماققا ازىق-تۇلىك پەن مەديتسينالىق جادبىقتار جەتكىلىكتى دەڭگەيدە كىرگىزىلمەۋدە. اسكەري شابۋىلداردان بولەك، بالالار مەن ناۋقاستار جەتكىلىكتى مولشەردە تاماقتانباعاندىقتان ءارى قاجەتتى مەديتسينالىق كومەك الماعاندىقتان جان تاپسىرۋدا.

حالقى قانداي قارۋلارمەن ولتىرىلۋدە؟

شىعىس گۋتا حالقىنا حيميالىق قارۋلارمەن، مينا اتقىشتارمەن، بومبالارمەن شابۋىلدار جاسالۋدا.

فوتو: worldbulletin.net

شىعىس گۋتادا قانشا مارتە حيميالىق جارىلىس قولدانىلدى؟

سۇرياداعى سوعىس باستالعاننان بەرى شىعىس گۋتادا 48 حيميالىق جارىلىس ۇيىمداستىرىلعان. 2013 جىلدىڭ 21 تامىزىنداعى قاقتىعىستا 400-دەن استام بەيبىت تۇرعىن ولتىرىلگەن ەدى. ال اساد رەجيمى سول جىلى ايماقتا 3 رەت گاز ءتارىزدى حلور پايدالانعان.

اساد رەجيمىنىڭ «كوزدەگەنى» نە؟

اساد رەجيمى وسى ايماقتاعى وپەراتسيالارىن جۇرگىزۋدە «تەرروريزممەن كۇرەس» دەگەندى جەلەۋ ەتەتىنى تۇسىنىكتى. شىعىس گۋتاداعى «تەرروريستەردىڭ» بەيبىت تۇرعىنداردى قالقان ەتكەندەرى، ەل استاناسىنا زىمىراندار ارقىلى شابۋىل جاسايتىنى ايتىلۋدا.

“The Qazaq Times”