بۇگىن استانا قالاسىندا ورتالىق ازيا ەلدەرى باسشىلارىنىڭ ءسامميتى وتەدى. «استانا ءسامميتى وتەدى» دەگەن اقپارات تاراعان كۇننەن باستاپ، وسى ۋاقىتقا دەيىن كوپشىلىك جۇرت بەس جاقتىق باس قوسۋدان نە كۇتۋگە بولادى؟ بۇل ينتەگراتسيالىق جوبالاردىڭ باستاۋى بولا الا ما؟ ورتالىق ازيا وداعى قۇرىلا ما؟ - دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەي باستادى. وسىعان بايلانىستى بۇگىن ءبىز دە بۇل تاقىرىپتان اينالىپ وتپەي، ساراپشىلار پىكىرىن كوپشىلىك نازارىنا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.

قازاقستاندىق ساراپشى سۇلتانبەك سۇلتانعاليەۆ: «ورتالىق ازيا ەلدەرى باسشىلارىنىڭ ءسامميتى ايماق ەلدەرى ءۇشىن وتە قاجەت. سەبەبى بۇل كەلىسسوزدەر جۇرگىزەتىن الاڭ. جالپى، وزبەكستان مەن قىرعىزستاندا بيلىكتىڭ اۋىسۋىمەن ايماقتا ايتارلىقتاي وزگەرىستەر مەن وزبەكستان، تاجىكستان جانە قىرعىزستان قارىم-قاتىناسىندا جاعىمدى جاققا قاراي ترانسفورماتسيا بولدى. بىراق، بۇل سامميتتەن ورتالىق ازيا وداعىن قۇرۋ سياقتى دۇنيەلەردى كۇتۋدىڭ قاجەتى جوق. نەگە دەيسىزدەر عوي؟ بىرىنشىدەن: ايماقتا قازاقستان مەن قىرعىزستان مۇشە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق پەن سامميتكە قاتىسۋشى ءتورت مەملەكەت كىرەتىن شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى بار. ەكىنشىدەن: قازاقستان، قىرعىزستان، تاجىكستان ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارت ۇيىمىنا مۇشە. سول سەبەپتى قازىرگى ۋاقىتتا ورتالىق ازيا ەلدەرىنە وداق قۇرۋدىڭ قاجەتى شامالى. ونىڭ ۇستىنە بۇعان دەيىن قۇرىلعان «ورتالىق ازيا ەكونوميكالىق قاۋىمداستىعى»، «ورتالىق ازيا بىرلەستىگى» ۇيىمدارىنىڭ قۇردىمعا كەتكەنىن قوسىڭىز. بۇل جەردە بارلىعى تەك مەملەكەت باسشىلارىنىڭ ساياسي باستاماسىنا بايلانىستى ەمەس. ورتالىق ازيا ەلدەرى باسشىلارىنىڭ بۇل جولعى ءسامميتى اۋماقتىق وداقتىڭ نەمەسە بىرىككەن باعدارلامالاردىڭ باستاماسى بولا ما، جوق پا ونى ۋاقىت كورسەتەدى».

رەسەيلىك ساياساتتانۋشى الەكساندر كنيازەۆ: «استانا باس قوسۋى بۇل مۇددەلەر كلۋبى جانە وعان ايماق باسشىلارىنىڭ قاتىسۋ، قاتىسپاۋى دا پرەزيدەنتتەردىڭ مۇددەلەرىنە بايلانىستى. مىسالعا، تۇركىمەنستان پرەزيدەنتىنە رەسمي دۋشانبە مەن بىشكەكتەن نەمەسە قازاقستان مەن وزبەكستان باسشىلارىمەن كەزدەسۋدىڭ قاجەتى شامالى. قازىر تۇركىمەنستان ءۇشىن ينۆەستور تارتۋ، ەلدەگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ماسەلەلەردى شەشۋ ماڭىزدى. بۇل باعىتتا ورتالىق ازيا ەلدەرى وعان كومەكتەسە المايدى. سول سەبەپتى قۇربانعۇلى بەردىمۇحامەدوۆتىڭ استاناعا بارۋىنا ەشقانداي نەگىز جوق. ونىڭ ۇستىنە استانا سامميتىمەن قاتار اشحابادقا يران پرەزيدەنتى كەلەدى دەپ كۇتىلۋدە. ءدال وسى جەردە بەردىمۇحامەدوۆ ءۇشىن وتە ماڭىزدى كەلىسىمدەردىڭ كىلتى جاتىر. ول وسى كەزدەسۋدە تەھرانمەن اراداعى داۋدى شەشىپ، گاز تاسىمالىن قايتا جانداندىرۋى ءتيىس».

قىرعىزستاندىق ساياساتتانۋشى مارس ساريەۆ: «بۇل جولعى باس قوسۋ ۇلكەن ماڭىزعا يە. ورتالىق ازيا ەلدەرى باسشىلارىنىڭ ءسامميتى كەڭەسۋ، پىكىر الماسۋ فورماتىندا بولعانىمەن بولاشاقتا جۇزەگە اسىرىلاتىن بىرىككەن ينتەگراتسيالىق جوبالار ءدال وسى سامميتەن باستاۋ الادى. قازىر ورتالىق ازيا كوشباسشىلارى قازاقستان مەن وزبەكستان. ولار بۇل ماسەلەدە مودەراتورلىقتى ءوز قولدارىنا الدى. قازاقستان مەن وزبەكستان اراسىندا باسەكەلەستىك جوق. قوس تاراپتا بىرىككەن جوبالار ارقىلى عانا دامۋعا بولاتىنىن ءتۇسىندى. ال تۇركىمەنستان پرەزيدەنتىنىڭ سامميتكە قاتىسپاۋى اقش پەن رەسەيدىڭ ورتالىق ازيا ءۇشىن كۇرەسىنە بايلانىستى. بۇل ماسەلەدە قۇربانعۇلى بەردىمۇحامەدوۆ تەپە-تەڭدىك ساقتاۋعا تىرىسۋدا. ءسامميتتى استانادا وتكىزۋ ارقىلى ايماق باسشىلارى ورتالىق ازيانى الەمدىك سۋبەكت رەتىندە كورسەتكىسى كەلەدى. بەردىمۇحامەدوۆ بۇنى ءتۇسىنىپ وتىر. بىراق ول ماسكەۋ مەن ۋاشينگتون اراسىندا قالعىسى كەلمەيدى. سەبەبى تۇركىمەنستانعا اۋعانستان تاراپىنان تونەتىن قاۋىپتىڭ بەتىن قايتارۋ ءۇشىن رەسەي قارۋ-جاراعى اۋاداي قاجەت».

“The Qazaq Times”