بيىل تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ  اتا زاڭىنا 24 جىل تولدى. اۋەلى ەگەمەندىكتىڭ كەپىلى بولعان وسى اتا زاڭىمىز ءاردايىم ەلدىڭ، جەردىڭ، مەملەكەتتىڭ يگىلىگىنە جاراي بەرسىن! بابادان قالعان اماناتمىز قازاق جەرىنىڭ يەلەرىنە شەكسىز قىزمەت ەتۋىنە تىلەكتەسپىز! اتا زاڭ حالقىنا، حالىق اتا زاڭعا ادال قىزمەت ەتە بەرسىن دەپ، بارشا قازاقستاندىقتاردى وسى ايتۋلى مەرەكەمەن قۇتتىقتايمىز. دەسەك تە، تاۋەلسىزدىك العالى بەرى ەكى رەت قابىلدانعان اتا زاڭ تۋرالى ءبىراز وي قوزعاعىمىز كەلىپ وتىر.

كەڭەستەر وداعى قۇلاعاننان كەيىن قازاق ەلى ءوزىنىڭ ەڭ العاشقى كونستيتۋتسياسىن 1993 جىلى 28 قاڭتار كۇنى قابىلداعان بولاتىن. الايدا ارادا ەكى جىل وتەر-وتپەستە 1993 جىلى قابىلدانعان تۇڭعىش كونستيتۋتسيا تاۋەلسىز قازاقستان بيلىگىنىڭ تاقياسىنا تار كەلىپ، 1995 جىلى 30 تامىز كۇنى ونىڭ ورىنىنا رەفەرەندۋم وتكىزۋ ارقىلى جاڭا اتا زاڭ قابىلداندى. بۇگىن ءبىز  بيىل 30 تامىز كۇنى 22 جىل تولعان كونستيتۋتسياسى جايىندا ءسوز قوزعايتىن بولامىز.

1995 جىلدان باستاپ، 2017 جىلعا دەيىن قر اتا زاڭىنا ءۇش رەت (1998, 2007, 2011 جىلدارى) وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلدى. اينالدىرعان 22 جىل ىشىندە 19 باپ كۇردەلى وزگەرىسكە ۇشىراعان. وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلاردىڭ ەڭ نەگىزگىلەرى پرەزيدەنت وكىلەتتىلىگىن سوزۋ، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ زەينەت جاسىنان كەيىن قىزمەتتەن كەتۋىنە بايلانىستى جاس شەكتەۋىن الىپ تاستاۋ، مەرزىمىنەن بۇرىن پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزۋ جانە تاعى باسقا وزگەرىستەر بولدى. 1990-1995 جىلدارى قازاق كسر جوعارى كەڭەسىنىڭ توراعاسى بولعان سەرىكبولسىن ءابدىلديننىڭ سوزىنشە، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قازىرگى كونستيتۋتسياسى پرەزيدەنتتىڭ كونستيتۋتسياسى». بىراق ءبىز بۇگىن قازاق ەلىنىڭ اتا زاڭىنىڭ كىمدىكى ەكەنى جايىندا ەمەس، ونى دەموكراتياسى دامىعان اقش پەن وزىمىزگە جاقىن مونعوليا ەلدەرىنىڭ كونستيتۋتسيالارىمەن سالىستىراتىن بولامىز.

مىسالى اقش كونستيتۋتسياسى 1787 جىلى 17 قىركۇيەك كۇنى قابىلدانعان. وعان وسى ۋاقىتقا دەيىن شامامەن 11 مىڭ رەت وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋگە ۇسىنىس جاسالعان. بىراق اقش كونگرەسى بۇل ۇسىنىستاردىڭ تەك 33-ءىن عانا قابىلداپ، شتاتتارعا راديفيكاتسيالاۋعا جىبەرگەن. ال ولار ءوز كەزەگىندە كونگرەستەن وتكەن 33 وزگەرتۋ مەن تولىقتىرۋدىڭ تەك 27-ءسىن ماقۇلداعان. سوڭعى رەت اقش كونستيتۋتسياسىنا وزگەرتۋ 1992 جىلى ەنگىزىلگەن. ءبىر قىزىعى بۇل ۇسىنىس وسىدان 200 جىل بۇرىن 1792 جىلى كونگرەسسكە تالقىلاۋعا جىبەرىلگەن.

مونعوليانىڭ ەڭ العاشقى كونستيتۋتسياسى 1924 جىلى 26 قاراشا كۇنى قابىلدانعان. بۇل كونستيتۋتسياعا وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار 1940 جانە 1960 جىلدارى ەنگىزىلگەن. اتالعان كونستيتۋتسيا كەڭەستەر وداعىنىڭ اتا زاڭى نەگىزىندە قۇراستىرىلعان. وسىعان بايلانىستى 1991 جىلى وپپوزيتسيا وكىلدەرىنىڭ تالابىنان كەيىن 1924 جىلى قابىلدانعان كونستيتۋتسيا تولىقتاي كۇشىن جويىپ، 1992 جىلى 13 قاڭتاردا پارلامەنتتىك رەسپۋبليكاعا نەگىزدەلگەن مونعوليانىڭ قازىرگى كونستيتۋتسياسى قابىلدانعان. اتالمىش اتا زاڭ قابىلدانعالى بەرى مونعول پارلامەنتى وعان 1999 جانە 2001 جىلدارى ەكى رەت وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزگەن.

قورىتا كەلگەندە، بيىل تاۋەلسىزدىك العانىنا 26 جىل تولعان قازاقستان ءۇشىن اقش-تىڭ دەڭگەيىندە دەموكراتيا ورناتىپ، كونستيتۋتسياسىنا 60-70 جىلدا ءبىر وزگەرىس ەنگىزەتىن كۇنگە جەتۋ ازىرگە قيىنداۋ بولار. بىراق مونعوليانىڭ دارەجەسىندە دالا دەموكراتياسىنا قايتىپ ورالىپ، اتا زاڭىن وزگەرمەستەي ەتىپ بەكىتۋگە شاماسى جەتەتىنى انىق.

“The Qazaq Times”