الەمدەگى ادامزات قاۋىپسىزدىگىنە قاتەرلى ايماق. فوتو: BBC.

اقش-تاعى EcoHealth Alliance عىلىمي زەرتتەۋ ورتالىعى «الەمنىڭ قاۋىپتى كارتاسىن» ءتۇزىپ شىقتى. وندا وڭتۇستىك امەريكا قۇرلىعىندا بولاشاقتا ادامزاتتىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قاتەر توندىرەتىن كوپتەگەن ۆيرۋستاردىڭ بار ەكەنى تۋرالى كورسەتىلگەن. بۇل تۋرالى BBC حابارلاپ وتىر.

جارعاناتتان ادامعا ۆيرۋس تاراۋى ەڭ قاۋىپتى ايماق (قىزىل ءتۇستى). فوتو: BBC.

EcoHealth Alliance عىلىمي زەرتتەۋ ورتالىعى ۆيرۋس الىپ جۇرەتىن سۇتقورەكتىلەردى، ولاردىڭ اداممەن بولعان قاتىناسىن جانە ۆيرۋستارعا عىلىمي زەرتتەۋلەر الىپ بارعان. ناتيجەسىندە ادامدارعا ەڭ قاتەرلى ۆيرۋستاردى سۇتقورەكتىلەر اراسىنان الىپ جارعاناتتار كوبىرەك تاسىمالدايدى دەپ كورسەتتى. عالىمدار وزدەرى جاعىنان توپتاستىرىلعان مالىمەتتەردىڭ سپيد ۆيرۋسى، ەبولا جانە جاڭا تۇماۋ ەپيدەمياسى بولدىرماۋ ءۇشىن پايدالانىلۋعا بولادى دەپ قارايدى. وعان قوسا زەرتتەۋشىلەر زامانىمىزدا پايدا بولىپ وتىرعان ەڭ قاتەرلى جۇقپالى اۋىرۋلاردىڭ ۆيرۋستارى ادامدارعا سۇتقورەكتىلەردەن سونىڭ ىشىندە ەت قورەكتىلەر، قان سورعىش جارعاناتتاردان جانە شيمپانزەدەن جۇققانىن العا تارتۋدا.

قاۋىپتى ۆيرۋستاردى الىپ ءجۇرۋشى الىپ جارعانات. فوتو: BBC.

EcoHealth Alliance ورتالىعىنىڭ باستى ماقساتى الداعى ۋاقىتتارداعى جاڭا ەپيدەميا الەمنىڭ قاي وڭىرلەرىنەن تارالۋ مۇمكىندىگىن تاۋىپ شىعۋ. بۇل جاۋاپتى تابۋ ءۇشىن ولار ازىرگە دەيىن بەلگىلى بولعان 586 ۆيرۋستى قاتارعا ءتىزدى. بۇل قاتەرلى ۆيرۋستاردى ءسۇت قورەكتىلەردىڭ 754 ءتۇرى وزىمەن الىپ جۇرەتىنىن انىقتادى. جانۋارلاردان ادامعا جۇعاتىن ۆيرۋستار 188 ءتۇرلى. ولار وسى ۆيرۋستاردىڭ تارالۋ جولىن توسۋ جانە الدىن الۋ ادىستەرىن تابۋعا تىرىستى.

مايمىلدان ادامعا ۆيرۋستاردىڭ تاراۋى ەڭ قاۋىپتى ايماقتار (قىزىل ءتۇستى). فوتو: BBC.

ولاردىڭ «Nature» باسىلىمىنا جاريالاعان عىلىمي ماقالاسىندا، جانۋارلاردان ادامعا جۇعۋى ەڭ تەز بولعان 17 ءتۇرلى ۆيرۋستىڭ اتىن اتاعان. ولاردىڭ ىشىندە 10 ءتۇرلى ۆيرۋستى جارعانات تەكتىنىڭ بارلىق ءتۇرى الىپ جۇرەدى ەكەن. وسىدان كەيىن وسى جانۋارلاردىڭ قاي ايماقتاردا ادامدارمەن كوبىرەك ۇشىراساتىنى تۋرالى زەرتتەۋ جاسادى. نەگىزىنەن كەمىرۋشىلەردەن تارايتىن ۆيرۋستار الەمنىڭ ءار قايسى جەرىندە بار. الايدا لاتىن امەريكا قۇرلىعى بۇل جاعىندا كوش باستاعان. ال، ۆيرۋستاردىڭ مايمىل سەكىلدى وزگە سۇتقورەكتىلەردەن ادامدارعا جۇعىمدالۋى ىقتيمالدىعى جوعارى ايماقتار رەتىندە، وڭتۇستىك شىعىس ازيا، وڭتۇستىك ازيا، ورتالىق جانە وڭتۇستىك افريكا مەن لاتىن امەريكاسى بار. بۇل اتالعان ايماقتار بولاشاقتا ادامزاتقا زور قاۋىپ تۋدىراتىن جاڭا ىندەتتەردىڭ وشاعى بولۋى مۇمكىن ەكەنى كورسەتىلگەن.

“The Qazaq Times”