ءوز اعام اتانعان وزبەكتەر قازاقتار ءۇشىن ەڭ جاقىن تۋىسقاندارىنىڭ ءبىرى. وزبەك ءان-جىرى، سالت-ءداستۇرى بىزگە ەتەنە تانىس. كەيدە ءتىپتى ءبىر ءبىرىن قايتالاپ تا جاتادى. جاسۋربەك جاببوروۆ پەن ديلنوزا اكباروۆانىڭ ورىنداۋىنداعى ء"ازيزىم" ءانى.

وزبەكتەر ء(وز. O’zbek, O’zbeklar) — ۇلت، وزبەكستان ەلىنىڭ نەگىزگى حالقى. جالپى سانى 30 ملن-داي ادام [دەرەككوزى كەلتىرىلمەگەن] (2012). تمد شەڭبەرىندە، سونىڭ ىشىندە تاجىكستاندا، قازاقستاندا، قىرعىزستاندا، تۇرىكمەنستاندا كوپ تۇرادى. سولتۇستىك اۋعانستاندا، قحر-دا، ت.ب. الىس شەت ەلدەردە دە ءومىر سۇرەدى. ۋيكيپەديا وزبەك اعايىەدار تۋرالى وسىلاي دەيدى.

انتروپولوگيالىق جاعىنان فەرعانا-پامير ناسىلىنە جاتادى، موڭعول وڭدەسى ارالاس. وزبەكتەر ەتنوگەنەزىنە ورتا ازيانى مەكەندەگەن ەجەلگى سوعدىلىق، حورەزمدىك، باكتريالىق، فەرعانالىق تايپالار مەن ساق، ماسساگەت تايپالارى ازداپ تا بولسا ءوز ۇلەسىن قوستى. وزبەكتەر ۇلتىنىڭ قالىپتاسۋى ۇزاققا سوزىلدى، ونىڭ قۇرامى ۇلكەن ءۇش توپقا ءبولىندى:

ءبىرىنشى توپ — كوگالدى الاپتارداعى وتىرىقشى حالىقتار اراسىنداعى نەگىزگى حالىق. بۇلاردىڭ باستى بەلگىلەرى رۋ مەن تايپاعا بولىنبەيدى، سۋارمالى ەگىنشىلىكپەن، قولونەرىمەن، ساۋدامەن شۇعىلدانادى، قالالار مەن ءىرى قىستاقتاردا تۇرادى. وزبەكتەردىڭ بۇل توبى تاشكەنتتىڭ كوگالدى القابى مەن پارعانا القابىندا مەكەندەگەن. ولار وزبەك حالقىنىڭ قالىپتاسۋىنا، كوشپەلى وزبەك پەن وزگە دە كوشپەلى تايپالارىنىڭ وتىرىقشىلانۋىنا ىقپال جاسادى.
ەكىنشى توپ — ماۋەرانناحرعا موڭعول داۋىرىنە دەيىن جانە شىڭعىس حان زامانىندا اۋىپ كەلگەن تۇركى-موڭعول تايپالارىنىڭ ۇرپاقتارى (قارلۇق، بارلاس، قالتاتاي، موعول، ت.ب.), بۇلار وتىرىقشى حالىققا سىڭىسكەن جوق، جارتىلاي كوشپەلى ءومىر ءسۇرىپ، رۋ-تايپالىق داستۇرلەرىن ساقتاپ قالدى. ولاردىڭ كوپشىلىگى وزدەرىن «تۇرىكپىز» دەپ اتادى.
ءۇشىنشى توپ — 15 ع-دىڭ اياعىندا دەشتى قىپشاقتان اۋعان وزبەك تايپالارىنىڭ ۇرپاعى. «وزبەك» اتاۋى وسى تايپالارمەن بىرگە كەلدى. بۇل تايپالار شەجىرە دەرەكتەرىندە «92 باۋلى وزبەك» دەپ اتالادى. بۇلاردىڭ كوپشىلىگى ورتا عاسىرلاردا-اق ابدەن بەلگىلى بولعان قىپشاق، نايمان، جالايىر، قاڭلى، قىتاي (حيتاي), قوڭىرات، ماڭعىت، دۇرمەن، قاتاعان، قىرىق، ساراي، كەنەگەس، قيات، قۇتتى، ۇيعىر، ت.ب. تايپالار مەن حالىقتار ەدى.
وزبەكتەردىڭ ەتنوگرافيالىق قالىپتاسۋىنا (اسىرەسە حورەزمدە) وعىزدار دا قاتىستى. 16 ع-دا بۇحار حاندىعى، حيۋا حاندىعى، 18 ع-دىڭ باس كەزىندە قوقان حاندىعىنىڭ قۇرىلۋى وزبەكتەردىڭ ۇلت رەتىندە قالىپتاسۋىن ۇزاق ۋاقىت تەجەدى. ولار تەك 20 ع-دا كەڭەس وكىمەتى تۇسىندا عانا ۇلت رەتىندە قالىپتاستى. كەڭەستىك جۇيە ولاردىڭ ءاربىر اۋدانداعى وزىندىك مادەنيەتىن ءبىر ارناعا كۇشتەپ ءتۇسىردى.

كوپشىلىگى يسلام ءدىنىنىڭ ءسۇننيت تارماعىن ۇستانادى.

“The Qazaq Times”