«ۋچاسكەدەن ارۋاققا كوك حات»: الماتىدا مارقۇمعا كەلگەن شاقىرتۋ

الماتىدا №652 ۋچاسكەسى 1999 جىلى قايتىس بولعان ابدۋراحمان الماسوۆتىڭ اتىنا اەس رەفەرەندۋمىنا قاتىسۋعا شاقىرتۋ جىبەرگەن. بۇعان شاعىنعان ارزۋ الماسوۆا مارقۇم اكەسىنىڭ ءولىمى تۋرالى اكتى بولعانىنا قاراماستان، تىرىلەر قاتارىندا داۋىسى قاعاز جۇزىندە قولدانعان دەپ كۇدىكتەنەدى.

الماسوۆا جەلىدەگى پاراقشالارىنداعى ومىردە جوق ادامعا جولدانعان رەسمي شاقىرتۋ تۋرالى سىنى جارتى ميليوننان اسا قارالعان. ول وزىنە ناۋرىزباي اۋدانى اكىمدىگىنەن ءبىر توپ بايلانىسقا شىعىپ، ۆيدەو جازبانى ءوشىرۋدى وتىنگەنىن ايتادى.

№652 ۋچاسكە الماتى قالاسى ناۋرىزباي اۋدانىندا سەيدىلدا كوپباەۆ اتىنداعى №186 ورتا مەكتەپتە ورنالاسقان.

– ماعان عانا ەمەس، 25 جىل بۇرىن اكەمە شاقىرتۋ قاعاز كەلدى. مەن پوست جاريالاعاننان كەيىن بەلگىلى بولعانى اكەمى ءالى تىرىلەر قاتارىندا ءجۇر ەكەن. اكەمنىڭ 99-شى جىلى ءولىمى تۋرالى اكتى قۇجاتى قولىمىزدا، سول ارقىلى ميراسقورلىقپەن ءۇيدى ءوز اتىما وتكىزگەنمىن. دەمەك 25 جىلدان بەرى داۋىسىن دا بەرىپ ءجۇر، قازاقستان حالقىنىڭ سانىنا كىرىپ تۇرعان ازامات بولىپ ەسەپتەلەدى. جەلىدەگى جاريا شاعىمىمنان كەيىن ماعان «تەحنيكالىق قاتەلىك تۇزەتىلىپ، تىرىلەر تىزىمىنەن الىنىپ، ولگەندەر قاتارىنا ەنگىزىلدى» دەگەن قاعاز بەردى. ...سوندا اكەم وسىنشاما ۋاقىت تىرىلەر قاتارىندا جەڭىلدىك بولدى ما، قانشاما سايلاۋ، ساناقتا ەسەپكە الىندى ما؟ تالابىم – رەسمي بازادا كۇنى كەشە قايتىس بولعان دەپ ەنگەنىن ءتۇسىندىرىپ بەرسىن، –  دەيدى ارزۋ الماسوۆا.

مارقۇمنىڭ اتىنا قول قويىپ، شاقىرتۋ جولداعان №652 ۋچاسكەسىنىڭ كوميسسيا توراعاسى، AMANAT پارتياسىنىڭ مۇشەسى، پەداگوگ اباي ساۋىتوۆ ساپارعالي QT ءتىلشىسىنىڭ سۇراعىنا جاۋاپ ءۇزىلدى-كەسىلدى بەرۋدەن باس تارتتى.

جاۋاپ الا الماعاندىقتان، الماتى قالاسىنىڭ اۋماقتىق رەفەرەندۋم كوميسسياسىنا جۇگىندىك. رەسمي اقپاراتتا ارك الماسوۆتار وتباسىنان جاعدايعا بايلانىستى كەشىرىم سۇراعانى جازىلعان. سونىمەن قاتار، جەلىدەگى جاريا شاعىم قازاقشا بولعانىمەن، جاۋابىن ورىسشا بەرگەن ناۋرىزباي اۋداندىق ارك ءتورايىمى كۇلبالا سامىكەنوۆانىڭ ءسوزىن اۋدارىپ بەرگەن.

«سايلاۋشىلاردىڭ تىزىمدەرى جەكە تۇلعالار تۋرالى مەملەكەتتىك دەرەكتەر بازاسى نەگىزىندە قالىپتاستىرىلادى. بۇعان دەيىن ا. الماسوۆ الماتى وبلىسىنىڭ «كراسنىي ۆوستوك» اۋىلىندا تىركەلىپ، 2014 جىلى الماتى قالاسىنا قوسىلىپ، اقجار شاعىن اۋدانى بولىپ وزگەرتىلگەن بولاتىن.

تەحنيكالىق قاتەلىك دەرەكتەردىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارمەن ۋاقىتىلى وزگەرمەۋىنە جانە كەيىن الماتى قالاسىنىڭ دەرەكقورىمەن بىرىكتىرىلمەۋىنە بايلانىستى بولعان» ، – دەلىنگەن قالالىق ارك ءباسپاسوز قىزمەتى جولداعان رەسمي تۇسىندىرمەدە.

الماتى ق. ناۋرىزباي اۋدانىنىڭ ارك (تيك - ورىسشا) قازاقشا شاعىمعا ورىسشا جاۋابى. فوتو: الماسوۆتار وتباسىنان

دەسە دە ءدال وسى مازمۇنداعى ورىسشا حاتتى قولىنا العان الماسوۆا اكەسىنىڭ داۋىسى قولدى بولىپ كەلگەنىنەن كۇدىكتەنەدى. ونىڭ جەلىدەگى وسى تاعىرىپتاعى جازبالارىنان ونداعان قولدانۋشىنىڭ وسىعان ۇقساس جاعدايعا ۇشىراسقانى تۋرالى پىكىرلەر كورۋگە بولادى. دەرەكقورداعى مالىمەتتەردىڭ دەر كەزىندە ينتەگراتسيالانۋىنا جاۋاپتى ماماندارعا وسىنداي جاعدايدا قانداي شارا كورىلەتىنى بەلگىسىز.

ورتالىق رەفەرەندۋم كوميسسياسىنىڭ توراعاسى نۇرلان ءابدىروۆ الدىن الا قورىتىندى بويىنشا، ەلدە داۋىس بەرۋگە قۇقىلى 63,66% ادام قاتىسقانىن، ال الماتى قالاسىنىڭ كورسەتكىشى 25, 21% بولعانىن مالىمدەگەن. تاۋەلسىز باقىلاۋشىلاردىڭ بالاما مالىمەتىنە قاراعاندا، الماتىلىقتاردىڭ 16%-ى عانا بيۋللەتەن العان.

The Qazaq Times