بولاشاقتان كەلگەن تەحنولوگيالار

تەحنولوگيانىڭ كوز ىلەسپەس جىلدامدىقپەن دامۋى ادامزات ءۇشىن بۇرىن فانتاستيكا، قيال سانالعان قۇرىلعىلاردى قولدانىسقا ەنگىزىپ جاتىر. تومەندەگى تىزىمدە كەلتىرىلگەن تەحنولوگيالاردىڭ كەيبىرى قازىردىڭ وزىندە قولدانىلا باستاسا، كەيبىرەۋلەرى ءوندىرىستىڭ العاشقى ساتىسىندا.

دەمەك، ءبىز ادامزات تاريحىنداعى جاڭا تەحنولوگيالىق داۋىرگە قادام باستىق. ال عىلىمي فانتاستيكالىق فيلمدەردە كورسەتىلەتىن تەحنولوگيالار جاقىن بولاشاقتا جارىققا شىعادى.

Hyperloop

«فۋتۋراما» انيماتسيالىق سەريالىن كورسەڭىز، بىردەن كوز الدىڭىزعا قالا تۇرعىندارى جۇرەتىن ارنايى قۇبىرلار ەلەستەر. ال Hyperloopتەحنولوگيالارى وسىعان ۇقساس يدەيامەن جۇمىس ىستەيدى. اتالعان تۇجىرىمدامانى العاش رەت 2013 جىلى ەلون ماسك ۇسىنعان. بۇل – جابىق ۆاكۋمدىق قۇبىرلارداعى قالالار اراسىنداعى كولىك جۇيەسى. جولاۋشىلار ارنايى كاپسۋلالاردا وتىرىپ، ءبىر قالادان ەكىنشى قالاعا ساعاتىنا 1300 شاقىرىم جىلدامدىقپەن بارا الادى.

Hyperloop. فوتو: www.ixbt.com

نانوتەحنولوگيا

نانوتەحنولوگيالار ۇزىندىعى نەبارى 2500 نم بولاتىن لازەر تۇزۋگە مۇمكىندىك بەردىن نانوتەحنولوگيا ارقىلى باكتەريتسيدتى مەديتسينالىق اسپاپتارعا، سونداي-اق كومپيۋتەر كلاۆياتۋرلارىنا، تەلەفون-كوممۋنيكاتورلارعا، ءتىپتى كادىمگى ىدىس-اياققا ارنالعان جابىنعى-پلەنكا جاساۋعا بولادى. سوندا ولارعا زياندى ميكرواعزالار بەكي المايدى.

قازىرگى كەزدە ماشينانىڭ مايىنا پلاستيكالىق نانوبولشەكتەر قوسۋ باستالدى. مۇنىڭ ارقاسىندا ۇيكەلۋ كوەففيتسيەنتى تومەندەيدى. نانوتەحنولوگيالار ارقاسىندا بولاتتاي بەرىك اليۋميني دە جاسالىنىپ جاتىر.

گولوگراما

ۇيلەردىڭ ديزاينى. ۆيدەو ويىندارى. عارىشتى زەرتتەۋ. مۇنىڭ ءبارى ءۇش ولشەمدى كەڭىستىكتە جۇزەگە اسادى. بۇل – بىزگە گولوگرافيالىق تەحنولوگيالار ۋادە ەتكەن بولاشاق. فيزيكالىق الەمدى ساندىق جۇيەمەن تولىقتىرۋعا قابىلەتتى بۇل تەحنولوگيا بىزگە بەلگىلى بارلىق سالالاردا ۇلكەن الەۋەتكە يە. اۋادا سۋرەت سالۋ، مارستىڭ بەتىمەن ءجۇرۋ، جانارتاۋدىڭ ساعاسى مەن جەردىڭ قۇرىلىمىنا قاراۋ، تاعى باسقا. ياعني گولوگراما باردا مۇمكىندىكتەر شەكسىز. تەك قيالىڭىزعا ەرىك بولساڭىز بولعانى.

2019 جىلى گاۆاي ۋنيۆەرسيتەتىندە لەكتسيالاردى گولوگراما تۇرىندە جۇرگىزىلدى. فوتو: vogazeta

بيونيكا

مۇمكىن، ءبىز بولاشاقتا تۇستەردى «ەستي» الامىز نەمەسە ەلەكتر ورىستەرىن «سەزىنەمىز». ءتىپتى ماتريتسا فيلمىندەگىدەي ميعا جاڭا اقپارات جۇكتەي الامىز.

بيونيكا ادامزاتتىڭ كەلبەتىن وزگەرتەدى. ءسوزسىز. ءبىز تەحنولوگياعا تاۋەلدى بولعان سايىن، مۇمكىندىكتەرىمىز قازىرگىدەن ارتادى. كوزگە بەينەكامەرالاردى ورناتۋ، بيىكتىكتەن سەكىرۋ جانە جىلدامىراق جۇگىرۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ، ءتىپتى ەلەكتروندى قۇرىلعىلاردى ادام ساناسىنىڭ كۇشىمەن باسقارۋ، تاعىسىن تاعى.

بيونيكا. فوتو: sciencepop.ru

بيونيكانىڭ باستى مىندەتى — ءتىرى تابيعاتتىڭ قۇرىلۋ ءپرينتسيپىن زەرتتەي وتىرىپ، بيولوگيالىق جۇيەلەردى تەحنيكادا پايدالانۋ. مىسالى، تەڭىزدە تىرشىلىك ەتەتىن مەدۋزالاردىڭ كەلە جاتقان تولقىندى داۋىلدى 13 — 15 ساعات بۇرىن سەزەتىنى انىقتالدى. ال تەڭىز بارومەترى ونى 2 ساعات بۇرىن عانا بىلەدى. مەدۋزانىڭ وسى قاسيەتىنىڭ نەگىزىندە تەڭىزدە داۋىل بولارىن بولجايتىن اسپاپتى جاساۋعا مۇمكىندىك تۋدى. جىلانداردىڭ دا تەمپەراتۋرانى ايىرا بىلەتىن قاسيەتتەرى بار ەكەنى انىقتالىپ وتىر. مىسالى، ىسىلداپ دىبىس شىعاراتىن جىلان مەن قالقانتۇمسىقتى جىلانداردىڭ باسىنىڭ 2 جاعىندا جىلۋدى سەزەتىن شۇڭقىرى بولادى. عالىمدار جىلانداردىڭ تەرمولوكاتورلىق قاسيەتىنە سۇيەنە وتىرىپ، جىلىلىق پەن سۋىقتىقتى ءدال ولشەيتىن تەرمومەترلەر ويلاپ شىعاردى. سۋ سۇڭگۋىر قوڭىزى، شەگىرتكە، سۇلىك، بالىق، ت.ب. جەر سىلكىنۋدى الدىن-الا سەزەدى. وسىعان بايلانىستى سىلكىنىس جيى بولىپ تۇراتىن جەرلەردە بالىقتىڭ جەر سىلكىنۋدى سەزگىش ءتۇرىن اكۆاريۋمدا ۇستايدى. ماسانىڭ نازىك ءيىس سەزۋ ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى جاسالىنعان اسپاپ، شاحتادا ۋلى گازداردىڭ پايدا بولعانىن حابارلايدى.

بيونيكانىڭ ءبىر مىسالى. فوتو: googleusercontent

سوڭعى كەزدە عالىمدار دەلفيندەرگە كوپ كوڭىل اۋدارۋدا، دەلفين تەرىسى سۋ تولقىندارىنا وڭاي قىسىلادى جانە سەرپىمدى كەلەدى. وسىعان بايلانىستى تەڭىز كەمەلەرىنىڭ سۋعا باتاتىن بولىگىنە دەلفين تەرىسىنە ۇقساس قولدان تەرى جاساپ، قاپتايتىن بولدى. «دەلفين تەرىسىمەن» قاپتالعان كەمە سۋ كەدەرگىسىن شۇعىل ازايتىپ، شاپشاڭ جۇزەدى. بيونيكانىڭ تەحنيكاعا ەنگەن ۇلكەن جەتىستىگىنىڭ ءبىرى — گيروترون. ول — ۇشاقتاردى تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن اسپاپ. گيروترون كەيبىر جاندىكتەردىڭ (كوبەلەك، قوڭىز) بيواناليزاتورلارىنىڭ جۇمىس ىستەۋ قابىلەتىنە سايكەس جاسالىنعان. مىسالى، ۇساق جاندىكتەردىڭ ۇشۋ ەرەكشەلىكتەرىن جان-جاقتى زەرتتەۋ ناتيجەسىندە ولاردا ۇشۋ باعىتىنىڭ وزگەرۋىن تەز ارادا سەزەتىن ارنايى مۇشە بولاتىندىعى انىقتالدى. وسىنىڭ نەگىزىندە وتە جوعارى جىلدامدىقپەن ۇشاتىن ۇشاقتاردىڭ باعىتىن جوعارى دالدىكپەن قاداعالايتىن اسپاپ جاسالدى. بيونيكانىڭ كەڭىستىكتى باقىلاۋعا جانە كورۋگە بولمايتىن جاعدايدا، زاتتاردى ىزدەپ تابۋعا ارنالعان وتە كۇردەلى تەحنيكالىق اسپاپتاردى قۇراستىرۋدا، ت.ب. تەحنيكا مەن مەديتسينا ماسەلەلەرى ءۇشىن ماڭىزى زور.

عارىشتىق تۋريزم

ءار ادام جەر پلانەتاسىن عارىشتان كورۋدى ارمانداسا كەرەك-ءتى. بۇل ارمان قازىر اقيقاتقا اينالعان. عارىش ءتۋريزمى ەندى سالدەن سوڭ بۇقارالىق ويىن-ساۋىق تۇرىندە تارالماق. مالىمەتتەر بويىنشا، «Space Adventures»، «روسكوسموسپەن» بىرلەسە وتىرىپ، 10 ءتۋريستى «بايقوڭىردان» عارىش سەڭگىرىنە ۇشىرعان. سونىڭ ىشىندە چارلز سيموني ەكى رەت عارىشتا بولىپ قايتتى. بىراق ولارعا وربيتاعا اتتانۋ ءۇشىن «استرونوميالىق سومالار» (العاشىندا 20-23 ميلليون، 2009 جىلدان كەيىن 40 ميلليون دوللار) تولەۋگە تۋرا كەلدى: ويتكەنى ول ءۇشىن ادام سانى ۇشەۋمەن شەكتەلەتىن «پروتون» زىمىرانتاسىعىشتارى پايدالانىلدى.

كيبورگتار

ءبىر قاراعاندا، ادام دەنەسىنە RFID-چيپتەردى ورناتۋ فانتاستيكالىق فيلمدەردەگى ادام سەنبەس كورىنىستەي كورىنگەنىمەن، شىنايى ومىردە ول كوپشىلىكتىڭ كوزى ۇيرەنگەن پيرسينگكە ۇقساس. ءيا، جاي عانا پيرسينگكە. تەك حيرۋرگيالىق بولاتتان جاسالعان ەلەمەنتتەر ورنىنا، دەنەگە «ارنايى قۇجات» نەمەسە «ەلەكتروندى ءاميان» فۋنكتسياسىن ورىنداۋعا قابىلەتتى ميكروەلەكترونيكا «كىرىكتىرىلەدى».

قازىر الەمدە قولدىڭ مەحانيكالىق پروتەزدەرى جاسالعان، سىرقات ونى كادىمگى ءوز قولىنداي باسقارا الادى: داتچيكتەر ادامنىڭ جۇيكەلەرىنە قوسىلعان. جاساندى كوز دە سىناقتان ءوتتى: ول تسيفرلى بەينەكامەراسى بار كوزىلدىرىك تۇرىندە بولىپ كەلەدى. ول كورۋ جۇيكەسىنە قوسىلعان چيپكە سىمسىز ارنا ارقىلى كورىنىس بەرەدى. بۇل ارقىلى ادام اينالانى «جاڭا كوزبەن» تاني الادى.

"The Qazaq Times"