بۇرىن پارلامەنت پەن ۇكىمەتكە ايتىلعان سىن، ەندى پرەزيدەنتكە باعىتتالىپ جاتىر

وسىدان بىرنەشە كۇن بۇرىن پرەزيدەنت نازارباەۆ كوستيتۋتسيالىق كەڭەسكە اتا زاڭنىڭ 42 بابىنىڭ 3-تارماعىنا تۇسىنىكتەمە بەرۋدى سۇراپ ءوتىنىش ءتۇسىردى. كەڭەس ءوتىنىشتىڭ كونستيتۋتسيالىق ءىس جۇرگىزۋگە قابىلدانعانىن مالىمدەدى. كەيىننەن نازارباەۆ ءوزىنىڭ كوستيتۋتسيالىق كەڭەسكە تۇسىرگەن وتىنىشىنە بولا «ۋلاپ-شۋلاۋدىڭ قاجەتى جوق» ەكەندىگىن ايتتى.

مەملەكەت باسشىسى ءتۇسىندىرۋدى سۇراعان 42 بابتىڭ 3-تارماعىندا:

«رەسپۋبليكا پرەزيدەنتiنiڭ وكiلەتتiگi جاڭادان سايلانعان رەسپۋبليكا پرەزيدەنتi قىزمەتiنە كiرiسكەن كەزدەن باستاپ، سونداي-اق پرەزيدەنت قىزمەتiنەن مەرزiمiنەن بۇرىن بوساتىلعان نەمەسە كەتiرiلگەن نە ول قايتىس بولعان جاعدايدا توقتاتىلادى. رەسپۋبليكانىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتتەرiنiڭ بارلىعىنىڭ، (قىزمەتiنەن كەتiرiلگەندەردەن باسقاسىنىڭ) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەكس-پرەزيدەنتi دەگەن اتاعى بولاتىنى» - ايتىلعان.

وسىعان بايلانىستى بۇگىن ءبىز اتالمىش ماسەلەگە بايلانىستى ساياساتكەر ءامىرجان قوسانوۆ پەن دوس كوشىمنىڭ پىكىرلەرىن ءبىلۋدى ءجون كوردىك.

ساياساتكەر، ءامىرجان قوسانوۆ. فوتو: QT

ءامىرجان قوسانوۆ، ساياساتكەر: «بۇل دەگەنىڭىز – ساياسي ميميكريا!». بيولوگيادا «ميميكريا» دەگەن قۇبىلىس بار، ياعني بەلگىلى ءبىر جانۋار نە جاندىكتىڭ ءوزىن قورشاعان ورتاعا ساي ءوڭىن، ءتۇسىن وزگەرتۋ قابىلەتى. بۇل ۇسىنىس ساياسي ميميكريانىڭ ناق ءوزى.

ونىڭ ءبىر باستى سەبەبى بار: بىزدە شىن مانىندە تاۋەلسىز كونستيتۋتسيالىق سوت جوق! قۇرامىن ءوزى تاعايىندايتىن كونستيتۋتسيالىق كەڭەستىڭ قۇقىقتىق بيلىك تانىتۋىنا پرەزيدەنت مۇلدەم ءزارۋ ەمەس. ول ورگان ونىڭ «جۇمسا، جۇدىرىعىندا، اشسا، الاقانىندا». سوندىقتان پرەزيدەنت نەنى قالايدى، ول كەڭەس سونداي شەشىم شىعارادى! وسى سەبەپتى مۇنداي ساۋالناما سالۋدىڭ ارتىندا بەلگىلى ءبىر قۇيتىرقىلىق جاتىر، ياعني پرەزيدەنتتىڭ جۋىق ارادا قابىلداعالى جاتقان ءبىر ساياسي شەشىمىنەن «كونستيتۋتسيالىق» نەگىز دايىندالىپ جاتقانى انىق. ايتپەسە، تىنىش وتىرعان ەلدى سونشالىقتى دۇرلىكتىرۋدىڭ نە قاجەتى بار؟!

ەل ىشىندە بيلىك ءترانزيتى تۋرالى اشىقتان-اشىق ايتىلىپ ءجۇر. پرەزيدەنت تە وسى كەزەڭگە دايىندىق رەتىندە بىرنەشە ستسەناريدى ازىرلەپ قويعانى راس. ازىرشە، بىزگە ءمالىم ەكى نۇسقا بار – «تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى» مەن «قاۋىپسىزدىك كەڭەسى توراعاسىنىڭ مارتەبەلەرى بەرەتىن مۇمكىندىكتەر».

سوندىقتان دا پرەزيدەنت مەرزىمىنەن تىس سايلاۋ جاريالاپ، سايلانىپ الىپ، سودان كەيىنگى كونستيتۋتسيالىق مەرزىم ىشىندە ءوز مۇراگەرىنە فورمالدى بيلىكتى تاپسىرىپ، ونىڭ ەكىنشى پرەزيدەنت رەتىندە قالىپتاسۋىنا جوعارىدا اتالعان ەكى كرەسلونىڭ بىرىندە وتىرىپ، بارلىق جاعدايدى جاساۋعا تىرىسادى. ءوز باسىم وسىنداي جولدى جوبالاپ وتىرمىن!

جانە دە ءورشىپ بارا جاتقان نارىزىلىق پرەزيدەنتتىڭ كۇندەلىكتى ساياساتقا تىكەلەي جاۋاپ بەرمەي، تەك ستراتەگيالىق ماسەلەلەرمەن شۇعىلدانىپ، قالىڭ ەلدىڭ اشىق سىنىنان اۋلاق بولۋعا مۇددەلى ەتپەك. قاراپ وتىرساڭىز، ومىردە بولىپ جاتقان جالقى وقيعالار جالپى تۇردەگى پايىمداۋلارعا، قازىرگى ساياسي جۇيەنىڭ ءىرىپ-ءشىرىپ، ابدەن جارامسىز بوپ قالعانىن اپ-انىق كورەستىپ وتىر! بۇرىن جەكە اكىم نە مينيستر، پارلامەنت پەن ۇكىمەت تاراپىنا ايتىلىپ كەلگەن سىن ەندىگى جەردە بەت-جۇزىنە قاراماي، پرەزيدەنتتىڭ وزىنە باعىتتالىپ جاتىر. مۇنىڭ ءوزى پرەزيدەنتتىڭ بيلىك ءترانزيتى جونىندەگى باستى شەشىمىنە ءوز اسەرىن تيگىزبەي قويمايدى!

ساياساتكەر، دوس كوشىم.

ساياساتكەر، دوس كوشىم: «شىنىن ايتۋ كەرەك، قانداي نارسەنى ءتۇسىندىرۋدى سۇراعانىن مەن ءوزىم دە تۇسىنبەدىم. ەگەر بۇنى بۇكىل قوعامعا ەستىرتىپ سۇرايتىن بولسا، بۇل ساياسي ايلا. بۇنداي ماسەلە وزدەرىنىڭ اراسىندا اق شەشىلەتىن ماسەلە عوي. پرەزيدەنتتىڭ ءوزى كونستيتۋتسيانىڭ كەپىلى بولىپ وتىرىپ، كونستيتۋتسيانىڭ ماعىناسىن سۇراعانى ىڭعايسىزداۋ ەكەن. ءوز باسىم بۇنى بەلگىلى ءبىر ساياسي ءتاسىل، ساياسي ويىن دەپ ويلايمىن. ويتكەنى بۇنداي ماسەلە كوپ جاعدايدا قوعامعا شىعارىلمايدى. ونىڭ تەك قانا شەشىمى شىعارىلۋى مۇمكىن كوپ جەردە. ال مىنانى دۇركىرەتىپ، بۇرقىراتىپ، وسىعان بايلانىستى كوپتەگەن ساياسي ۇيىمداردىڭ، ساياساتكەرلەردىڭ كوڭىلىن اۋدارىپ، دۇرلىكتىرۋ كەرەك بولىپ وتىر. بۇل شىندىعىندا دا اق ءۇيدىڭ ءبىر ويىنى. اياعىندا نە جاتقانىن مەن بىلە الماي وتىرمىن. ويتكەنى شىندىعىندا جاڭاعى سۇراقتى مەن ءوزىم دە تۇسىنگەن جوقپىن. بۇنى اشىق جۇرتتىڭ كوزىنشە ويناۋعا كوشتى مە، دەمەك، بۇنىڭ استىندا بەلگىلى ءبىر ماقسات، مۇددەلەرى بار. مەن مىنانداي ءبىر مىسال ايتايىن. كەزىندە «ارقانكەرگەن» شەكاراسىندا قىرىپ كەتتى عوي بارلىعىن. سونىڭ الدىندا مەنىڭ ءبىر جاقسى تانىسىم سىرتقى بارلاۋدىڭ باسشىسى بولعان. ول ايتادى، ءدال سونداي «ارقانكەرگەندەگى» سياقتى ءبىر زاستاۆانى قىرىپ كەتكەن بولدى دەيدى قازاقستاندا. بىراق ونى شىعارمايدى. سەبەبى ول مەملەكەتتىك قۇريا جونىندەگى زاڭنىڭ ىشىندە بار. نەگە ول «ارقانكەرگەندى» تاراتتى، بۇكىل حالىق ءبىلدى؟ دەمەك بۇل كەرەك بولدى دەيدى. سول سياقتى عوي بۇل جەردە دە. ونداي نارسەنى تاراتتى ما؟ دەمەك ول بىرەۋگە كەرەك. بۇل ستسەناري بويىنشا جاسالىپ وتىرعان ناقتى ءبىر ويىن».

"The Qazaq Times"