QR prezidenti Nwrswltan Nazarbaev. Foto: Zakon.kz

Osıdan birneşe kün bwrın prezident Nazarbaev Kostituciyalıq Keñeske Ata Zañnıñ 42 babınıñ 3-tarmağına tüsinikteme berudi swrap ötiniş tüsirdi. Keñes ötiniştiñ konstituciyalıq is jürgizuge qabıldanğanın mälimdedi. Keyinnen Nazarbaev öziniñ Kostituciyalıq Keñeske tüsirgen ötinişine bola «ulap-şulaudıñ qajeti joq» ekendigin ayttı.

Memleket basşısı tüsindirudi swrağan 42 babtıñ 3-tarmağında:

«Respublika prezidentiniñ ökilettigi jañadan saylanğan Respublika prezidenti qızmetine kirisken kezden bastap, sonday-aq prezident qızmetinen merziminen bwrın bosatılğan nemese ketirilgen ne ol qaytıs bolğan jağdayda toqtatıladı. Respublikanıñ bwrınğı prezidentteriniñ barlığınıñ, (qızmetinen ketirilgenderden basqasınıñ) Qazaqstan Respublikasınıñ eks-prezidenti degen atağı bolatını» - aytılğan.

Osığan baylanıstı bügin biz atalmış mäselege baylanıstı sayasatker Ämirjan Qosanov pen Dos Köşimniñ pikirlerin biludi jön kördik.

Sayasatker, Ämirjan Qosanov. Foto: QT

Ämirjan Qosanov, sayasatker: «Bwl degeniñiz – sayasi mimikriya!». Biologiyada «mimikriya» degen qwbılıs bar, yağni belgili bir januar ne jändiktiñ özin qorşağan ortağa say öñin, tüsin özgertu qabileti. Bwl wsınıs sayasi mimikriyanıñ naq özi.

Onıñ bir bastı sebebi bar: bizde şın mäninde täuelsiz Konstituciyalıq sot joq! Qwramın özi tağayındaytın Konstituciyalıq keñestiñ qwqıqtıq bilik tanıtuına prezident müldem zäru emes. Ol organ onıñ «jwmsa, jwdırığında, aşsa, alaqanında». Sondıqtan prezident neni qalaydı, ol keñes sonday şeşim şığaradı! Osı sebepti mwnday saualnama saludıñ artında belgili bir qwytırqılıq jatır, yağni prezidenttiñ juıq arada qabıldağalı jatqan bir sayasi şeşiminen «konstituciyalıq» negiz dayındalıp jatqanı anıq. Äytpese, tınış otırğan eldi sonşalıqtı dürliktirudiñ ne qajeti bar?!

El işinde bilik tranziti turalı aşıqtan-aşıq aytılıp jür. Prezident te osı kezeñge dayındıq retinde birneşe scenariydi äzirlep qoyğanı ras. Äzirşe, bizge mälim eki nwsqa bar – «twñğış prezident – elbası» men «Qauipsizdik keñesi törağasınıñ märtebeleri beretin mümkindikter».

Sondıqtan da prezident merziminen tıs saylau jariyalap, saylanıp alıp, sodan keyingi konstituciyalıq merzim işinde öz mwragerine formal'dı bilikti tapsırıp, onıñ ekinşi prezident retinde qalıptasuına joğarıda atalğan eki kreslonıñ birinde otırıp, barlıq jağdaydı jasauğa tırısadı. Öz basım osınday joldı jobalap otırmın!

Jäne de örşip bara jatqan narızılıq prezidenttiñ kündelikti sayasatqa tikeley jauap bermey, tek strategiyalıq mäselelermen şwğıldanıp, qalıñ eldiñ aşıq sınınan aulaq boluğa müddeli etpek. Qarap otırsañız, ömirde bolıp jatqan jalqı oqiğalar jalpı türdegi payımdaularğa, qazirgi sayasi jüyeniñ irip-şirip, äbden jaramsız bop qalğanın ap-anıq körestip otır! Bwrın jeke äkim ne ministr, parlament pen ükimet tarapına aytılıp kelgen sın endigi jerde bet-jüzine qaramay, prezidenttiñ özine bağıttalıp jatır. Mwnıñ özi prezidenttiñ bilik tranziti jönindegi bastı şeşimine öz äserin tigizbey qoymaydı!

Sayasatker, Dos Köşim.

Sayasatker, Dos Köşim: «Şının aytu kerek, qanday närseni tüsindirudi swrağanın men özim de tüsinbedim. Eger bwnı bükil qoğamğa estirtip swraytın bolsa, bwl sayasi ayla. Bwnday mäsele özderiniñ arasında aq şeşiletin mäsele ğoy. Prezidenttiñ özi Konstituciyanıñ kepili bolıp otırıp, Konstituciyanıñ mağınasın swrağanı ıñğaysızdau eken. Öz basım bwnı belgili bir sayasi täsil, sayasi oyın dep oylaymın. Öytkeni bwnday mäsele köp jağdayda qoğamğa şığarılmaydı. Onıñ tek qana şeşimi şığarıluı mümkin köp jerde. Al mınanı dürkiretip, bwrqıratıp, osığan baylanıstı köptegen sayasi wyımdardıñ, sayasatkerlerdiñ köñilin audarıp, dürliktiru kerek bolıp otır. Bwl şındığında da Aq üydiñ bir oyını. Ayağında ne jatqanın men bile almay otırmın. Öytkeni şındığında jañağı swraqtı men özim de tüsingen joqpın. Bwnı aşıq jwrttıñ közinşe oynauğa köşti me, demek, bwnıñ astında belgili bir maqsat, müddeleri bar. Men mınanday bir mısal aytayın. Kezinde «Arqankergen» şekarasında qırıp ketti ğoy barlığın. Sonıñ aldında meniñ bir jaqsı tanısım sırtqı barlaudıñ basşısı bolğan. Ol aytadı, däl sonday «Arqankergendegi» siyaqtı bir zastavanı qırıp ketken boldı deydi Qazaqstanda. Biraq onı şığarmaydı. Sebebi ol memlekettik qwriya jönindegi zañnıñ işinde bar. Nege ol «Arqankergendi» tarattı, bükil halıq bildi? Demek bwl kerek boldı deydi. Sol siyaqtı ğoy bwl jerde de. Onday närseni tarattı ma? Demek ol bireuge kerek. Bwl scenariy boyınşa jasalıp otırğan naqtı bir oyın».

"The Qazaq Times"