مينيستر لاۆروۆ ءۇيدىڭ يەسىنىڭ كىم ەكەنىن جاقسى بىلەدى

رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆتىڭ «رەسەي مەن قازاقستان: شەكاراسىز ىنتىماقتاستىق» اتتى ماقالاسى ونىڭ ستراتەگيالىق وداقتاسى – قازاقستانعا قاتىستى دەرجاۆالىق ديپلوماتيانىڭ ەرەكشە ۇلگىسىن كورسەتتى. رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى باسشىسىنىڭ بۇل پىكىرى باسقا جاعدايدا كىتاپحاناعا  ستاتيستيكا ءۇشىن عانا كەرەك بولۋى مۇمكىن ەدى. بىراق قازىر ونىڭ مىناداي مالىمدەمەسىنەن سوڭ جاعداي ۋشىعىپ كەتۋى ابدەن مۇمكىن.   ماقالا ءبىر سارىندى جازىلعان. ياعني ءبىر باعىتتى عانا قامتيدى.

بىرىنشىدەن، رەسەي مەن قازاقستان اراسىنداعى ديپلوماتيالىق بايلانىستىڭ ورناعان كۇنىنە جانە ونىڭ مەرەيتويىنا ارنالعان ماقالا ديپلوماتيا لوگيكاسى بويىنشا ەكى ەل ىنتىماقتاستىعىنىڭ جەتىستىكتەرىنەن عانا تۇرۋى كەرەك ەدى. الايدا ماقالانىڭ مازمۇنى  " سوڭعى ۋاقىتتا ءبىز قازاقستاننىڭ ورىس ءتىلدى ازاماتتارىنا قاتىستى كسەنوفوبيانىڭ بىرقاتار رەزونانستىق كورىنىستەرىنىڭ كۋاسى بولدىق. بۇل كوبىنەسە جەرگىلىكتى حالىقتىڭ ۇلتشىلدىقتى دامىتۋعا جانە رەسەيمەن ىنتىماقتاستىقتىڭ بەدەلىن تۇسىرۋگە باعىتتالعان ارنايى اقپاراتتىق ادىستەردى سىرتتان قولدانۋدىڭ ناتيجەسى بولىپ تابىلادى"دەگەندى مەڭزەيدى.  ال، قازاقستان جاعى بولسا مۇنى قالاي تۇسىنەرىن بىلمەي ابدىراپ قالدى.

ەكىنشىدەن، قازىر  جاعداي انىق ەمەس. ناقتىراق ايتساق، ماقالانىڭ مازمۇنى مەن س.لاۆروۆتىڭ پىكىرىنە ۇلتتىق باق، ءىرى ەلەكتروندى باسىلىمدار، قازاقستاندىق ساراپشىلاردىڭ ءۇن قاتپاۋىن  ءتۇسىنۋ قيىن. بالكىم، باسقا ەلدە جەرگىلىكتى باسشىلار، وپپوزيتسيالىق پارتيالار مەن باق وكىلدەرى  ۇلتتى ۇيىستىرۋ مەن پاتريوتيزمگە قاتىستى پىكىرتالاس جاساپ ءوز رەيتينگىن كوتەرۋ ءۇشىن وسى ءساتتى ءتيىمدى پايدالانىپ قالۋعا ۇمتىلار ەدى.  ءسويتىپ وسى اقپاراتتىڭ توڭىرەگىندە ءبىراز ۇپاي جيناپ العان بولار ەدى.  ال، بىزدە ويتپەدى. تەك ءبىرلى-جارىم  الەۋمەتتىك جەلى مەن  ەلەكتروندى باق عانا ساراپشىلاردىڭ ويىن ءبىلىپ جاعدايدى باعامداپ كورۋگە تىرىستى. دەگەنمەن،  رەسەي ءمينيسترىنىڭ قازاقستاننىڭ بۇگىنى مەن ەكى ەل اراسىنداعى بايلانىستىڭ تاريحىنا قاتىستى ايتقانىنا تولىمدى جاۋاپ قايتارىلعان جوق.

البەتتە، ماقالانىڭ ناقتى ماقساتى مەن مىندەتتەرى بار. بىراق ونىڭ مازمۇنىنان  رەسەي باسشىلىعىنىڭ قازاقستان مەملەكەتىنە، ونى بولاشاعىنا، مەملەكەتتىك  ءرولى، قازاق ءتىلى مەن حالىقارالىق قاتىناستا سەرىكتەس تاڭداۋ ستراتەگياسى جونىندەگى  تاقىرىپتارعا جالپى كوزقاراسى  انىق بىلىنەدى.  ياعني،  رەسەي سىرتقى ىستەرى ءمينيسترىنىڭ ماقالاسىندا  قاندايدا ءبىر جاسىرىن استار بار ەكەنى انىق. قازاقستانداعى كەيبىر بلوگەرلەر مەن ساراپشىلار ماقالانىڭ جاريالانۋىن تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر ىنتىماقتاستىعى كەڭەسىنىڭ VIII سامميتىمەن بايلانىستىردى. مينيستر سەرگەي لاۆروۆتىڭ پىكىرى اقپاراتتىق سيپاتتا بولۋى مۇمكىن. ياعني، قازاقستاننىڭ تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ۇيىمى دەپ وزگەرتىلگەن ۇيىمعا بەلسەندى ارالاسۋىنا  جانە وعان قولداۋ كورسەتۋىنە جاناما ەسكەرتۋ بولۋى عاجاپ ەمەس. رەسەيلىك باق، رەسەيلىك دەپۋتاتتار مەن راديكالدى ساياساتكەرلەردىڭ قازاقستان تاقىرىبىنا قاتىستى  «اقپاراتتىق شۋى» بولماسا، مۇنى قولداۋعا دا بولار ما ەدى؟ بىراق رەسەي تاراپىنان قانداي دا ءبىر جولمەن قازاقستاننىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىنا، ەگەمەندىگىنە، تاۋەلسىزدىگىنە قاتىستى ايىپتاۋلار، اشىق كۇدىكتەر ەستۋ ۇيرەنشىكتى جاعدايعا اينالدى.

بىرتە-بىرتە قازاقستاننىڭ تاريحي شىندىعىن بۇرمالاپ جازاتىن باسىلىمدارعا  كوز جۇمىپ قارايتىن بولدىق.ونى ماقالا اۆتورلارى دا جاقسى بىلەدى. قازاقستاننىڭ ءاردايىم ءۇنسىز قالاتىندىعىن، قاقتىعىسقا بارمايتىنىن انىق بىلەتىن   سەرگەي لاۆروۆ ءوزىنىڭ دەگەنىنە جەتتى، دەپ مويىنداماسقا امال جوق.

بۇعان دەيىن «قازاقستان دەگەن ەل مۇلدەم بولعان جوق.  ال، سولتۇستىك قازاقستاندا ەشكىم  قونىستانباعان. شىن مانىندە، قازاقستان تەرريتورياسى رەسەي مەن كەڭەس وداعىنىڭ ۇلكەن سىيى» نەمەسە سول «ورىس الەمى» رەسەي كەڭىستىگى ءوز شەكاراسىن قالپىنا كەلتىرىپ، ءتارتىپ ورناتادى » دەگەن سياقتى  پىكىرلەردىڭ بولعانى بەلگىلى. وكىنىشكە قاراي، بۇل قازاقستانعا قاتىستى ەلدى تاڭعالدىراتىن العاشقى جاسالعان مالىمدەمە ەمەس.  سوندىقتان قازاقستانعا اقپاراتتىق قىسىم جاساۋدىڭ ۇيرەنشىكتى كەزەڭى ءوتىپ جاتقانىن ءتۇسىنۋ قيىن ەمەس. دەگەنمەن، رەسەيدىڭ جوعارى باسشىلارىنىڭ ءبىرىنىڭ ماقالاسى رەسپۋبليكا استاناسى نۇر-سۇلتانعا قاتىستى ساياسي، اقپاراتتىق ناۋقاننىڭ  تاعى ءبىر جاڭا، جوعارى دەڭگەيىنگە شىققانىن  كورسەتەدى. بولاشاقتا قازاقستان تاراپىنان وسىنداي «بەيبىت» كوزقاراس ساقتالاتىنىن ەسكەرە وتىرىپ، ولار كەلەسى كەزەڭگە اياق باسپاق. وندا ولار قازاقستاننىڭ ىشكى سايااتىنا ارالاسۋدى كوزدەيدى. ءتىپتى كەڭەس بەرۋگە دە قارسى ەمەس. وسىعان بايلانىستى مينيستر س.لاۆروۆتىڭ ماقالاسى جالپى "مەينستريمنىڭ" جانە رەسەي بيلىگىنىڭ ىشكى ساياساتقا، جالپى قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك دەڭگەيىنە قاتىستى جالپى پىكىرىنىڭ ءبىر بولىگى بولىپ تابىلادى.ول ويىن  رەسەي بيلىگىنىڭ وسىلاي ءبىلدىرىپ وتىر.

مينيستر س.لاۆروۆتىڭ اتالعان ماقالاسىندا ەاەو سياقتى ءوزارا ساۋدا، حالىقارالىق ساياساتتاعى قولداۋ تۇرىندەگى ءتۇرلى ەكىجاقتى جەتىستىكتەر اتاپ ءوتىلدى. ۇيىمدى قۇراتىن كەزدە مەملەكەت باسشىلارى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ تەڭ قۇقىلى مۇشەلەرى مەن قاتىسۋشىلارى بولاتىن ورتاق جوبا بولىپ تابىلاتىنىن ماقۇلعانى بەلگىلى. الايدا، مۇنداي ماقالالار مەن مالىمدەمەلەر ورتاق ۇيدە ءبىر عانا  قوجايىن  بار ەكەنىن تاعى ءبىر مارتە دالەلدەدى. ال، باسقالارى ونى كورسە دە كورمەگەندەي، بىلسە دە بىلمەگەندەي بولى كورىنۋى كەرەك.

قورىتا ايتساق، ەلدەر اراسىنداعى ديپلوماتيادا ەڭ باستىسى فاكتىلەر مەن دالەلدەمەلەردى ەسەپكە الۋدى تالاپ ەتەتىن وبەكتيۆتىلىك ەكەنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. الايدا، ساياساتكەرلەردىڭ، رەسەي شەنەۋنىكتەرىنىڭ مۇنداي مالىمدەمەلەرى ۇيدەگى جانجالدار، بلوگەرلەردىڭ ايلا-امالدارى، ماس ادامداردىڭ مىنەز-قۇلقى ايىپتاۋلارعا دالەل بولا الاتىندىعىن كورسەتەدى. ۇلى دەرجاۆا ءمينيسترى رەسپۋبليكاداعى ەتنوسارالىق قاتىناستاردى باعالاي وتىرىپ، رەسەيدەگى ميلليونىنشى قازاق حالقىنىڭ قازاق تىلىندە وقىتاتىن مەملەكەتتىك مەكتەبى جوق ەكەنىن، نەمەسە قازاقستاندىق تاۋارلار رەسەيمەن شەكارادا ءتۇرلى كەدەرگىلەرگە كەزىگىپ وتىرعانىن نەمەسە قازاقستاننىڭ ىزدەستىرىلىپ جاتقان قىلمىسكەرلەرىنىڭ رەسەيدەن پانا تاۋىپ جاتقانىن كورسەتۋى كەرەك ەدى.

قورىتا ايتساق،  ەڭ باستىسى ەلدەر اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناستا  شىنايى كوزقاراس بولۋى قاجەت ەكەنىن  اتاپ وتكىم كەلەدى. دەگەنمەن ونىڭ ساقتالماي وتىرعاندىعى وكىنىشتى. بلوگەرلەر تۇرمىستىق  جانجالدار مەن ماسكۇنەمدەردىڭ ءىس-ارەكەتىن  ۇلكەن داۋعا اينالدىرا قالسا، رەسەي شەنەۋنىكتەرى مەن ساياساتكەرلەرى ونىڭ سەبەپ-سالدارىن ىزدەپ جاتپاي-اق، وسىنداي مالىمدەمەلەر جاساپ، بىزگە ايىپ تاققانداي بولىپ جاتىر.   ماسەلەن، سىرتى ىستەرى ءمينيسترى  ەتنوسارالىق قاتىناستاردى اشىنا ايتقانىمەن، رەسەيدە ملنان اسا قازاق تۇرىپ جاتقاندىعىن، بىراق ولاردى انا تىلىندە وقىتاتىن بىردە-ءبىر مەكتەپ جوق ەكەندىگىن جاسىرىپ قالدى.  سونىمەن قاتار، قازاقستان  تاۋارلارىنىڭ رەسەيمەن شەكارادا ءتۇرلى كەدەرگىلەرگە كەزىگىپ، تۇرىپ قالاتىندىعى  تۋرالى جۇمعان اۋزىن اشپادى. قازاقستان تاراپىنان ىزدەستىرىلىپ جاتقان قىلمىسكەرلەردىڭ رەسەيدەن پانا تاۋىپ جاتقانى تۋرالى دا ءسوز قوزعالمادى.

شاريپ يشمۋحامەدوۆ،

ا+ Analytics ساراپتاما ورتالىعى.