Foto: compromat.group

Resey Federaciyasınıñ Sırtqı ister ministri Sergey Lavrovtıñ «Resey men Qazaqstan: şekarasız ıntımaqtastıq» attı maqalası onıñ strategiyalıq odaqtası – Qazaqstanğa qatıstı derjavalıq diplomatiyanıñ erekşe ülgisin körsetti. Resey Sırtqı ister ministrligi basşısınıñ bwl pikiri basqa jağdayda kitaphanağa  statistika üşin ğana kerek boluı mümkin edi. Biraq qazir onıñ mınaday mälimdemesinen soñ jağday uşığıp ketui äbden mümkin.   Maqala bir sarındı jazılğan. YAğni bir bağıttı ğana qamtidı.

Birinşiden, Resey men Qazaqstan arasındağı diplomatiyalıq baylanıstıñ ornağan künine jäne onıñ mereytoyına arnalğan maqala diplomatiya logikası boyınşa eki el ıntımaqtastığınıñ jetistikterinen ğana twruı kerek edi. Alayda maqalanıñ mazmwnı  " Soñğı uaqıtta biz Qazaqstannıñ orıs tildi azamattarına qatıstı ksenofobiyanıñ birqatar rezonanstıq körinisteriniñ kuäsi boldıq. Bwl köbinese jergilikti halıqtıñ wltşıldıqtı damıtuğa jäne Reseymen ıntımaqtastıqtıñ bedelin tüsiruge bağıttalğan arnayı aqparattıq ädisterdi sırttan qoldanudıñ nätijesi bolıp tabıladı"degendi meñzeydi.  Al, Qazaqstan jağı bolsa mwnı qalay tüsinerin bilmey abdırap qaldı.

Ekinşiden, qazir  jağday anıq emes. Naqtıraq aytsaq, maqalanıñ mazmwnı men S.Lavrovtıñ pikirine wlttıq BAQ, iri elektrondı basılımdar, qazaqstandıq sarapşılardıñ ün qatpauın  tüsinu qiın. Bälkim, basqa elde jergilikti basşılar, oppoziciyalıq partiyalar men BAQ ökilderi  wlttı wyıstıru men patriotizmge qatıstı pikirtalas jasap öz reytingin köteru üşin osı sätti tiimdi paydalanıp qaluğa wmtılar edi.  Söytip osı aqparattıñ töñireginde biraz wpay jinap alğan bolar edi.  Al, bizde öytpedi. Tek birli-jarım  äleumettik jeli men  elektrondı BAQ ğana sarapşılardıñ oyın bilip jağdaydı bağamdap köruge tırıstı. Degenmen,  Resey ministriniñ Qazaqstannıñ bügini men eki el arasındağı baylanıstıñ tarihına qatıstı aytqanına tolımdı jauap qaytarılğan joq.

Älbette, maqalanıñ naqtı maqsatı men mindetteri bar. Biraq onıñ mazmwnınan  Resey basşılığınıñ Qazaqstan memleketine, onı bolaşağına, memlekettik  röli, qazaq tili men halıqaralıq qatınasta seriktes tañdau strategiyası jönindegi  taqırıptarğa jalpı közqarası  anıq bilinedi.  YAğni,  Resey Sırtqı isteri ministriniñ maqalasında  qandayda bir jasırın astar bar ekeni anıq. Qazaqstandağı keybir blogerler men sarapşılar maqalanıñ jariyalanuın Türkitildes memleketter ıntımaqtastığı keñesiniñ VIII sammitimen baylanıstırdı. Ministr Sergey Lavrovtıñ pikiri aqparattıq sipatta boluı mümkin. YAğni, Qazaqstannıñ Türki memleketteriniñ wyımı dep özgertilgen wyımğa belsendi aralasuına  jäne oğan qoldau körsetuine janama eskertu boluı ğajap emes. Reseylik BAQ, reseylik deputattar men radikaldı sayasatkerlerdiñ Qazaqstan taqırıbına qatıstı  «aqparattıq şuı» bolmasa, mwnı qoldauğa da bolar ma edi? Biraq Resey tarapınan qanday da bir jolmen Qazaqstannıñ aumaqtıq twtastığına, egemendigine, täuelsizdigine qatıstı ayıptaular, aşıq küdikter estu üyrenşikti jağdayğa aynaldı.

Birte-birte Qazaqstannıñ tarihi şındığın bwrmalap jazatın basılımdarğa  köz jwmıp qaraytın boldıq.Onı maqala avtorları da jaqsı biledi. Qazaqstannıñ ärdayım ünsiz qalatındığın, qaqtığısqa barmaytının anıq biletin   Sergey Lavrov öziniñ degenine jetti, dep moyındamasqa amal joq.

Bwğan deyin «Qazaqstan degen el müldem bolğan joq.  Al, Soltüstik Qazaqstanda eşkim  qonıstanbağan. Şın mäninde, Qazaqstan territoriyası Resey men Keñes Odağınıñ ülken sıyı» nemese sol «Orıs älemi» Resey keñistigi öz şekarasın qalpına keltirip, tärtip ornatadı » degen siyaqtı  pikirlerdiñ bolğanı belgili. Ökinişke qaray, bwl Qazaqstanğa qatıstı eldi tañğaldıratın alğaşqı jasalğan mälimdeme emes.  Sondıqtan Qazaqstanğa aqparattıq qısım jasaudıñ üyrenşikti kezeñi ötip jatqanın tüsinu qiın emes. Degenmen, Reseydiñ joğarı basşılarınıñ biriniñ maqalası respublika astanası Nwr-Swltanğa qatıstı sayasi, aqparattıq nauqannıñ  tağı bir jaña, joğarı deñgeyinge şıqqanın  körsetedi. Bolaşaqta Qazaqstan tarapınan osınday «beybit» közqaras saqtalatının eskere otırıp, olar kelesi kezeñge ayaq baspaq. Onda olar Qazaqstannıñ işki sayaatına aralasudı közdeydi. Tipti keñes beruge de qarsı emes. Osığan baylanıstı ministr S.Lavrovtıñ maqalası jalpı "meynstrimniñ" jäne Resey biliginiñ işki sayasatqa, jalpı Qazaqstannıñ Täuelsizdik deñgeyine qatıstı jalpı pikiriniñ bir böligi bolıp tabıladı.Ol oyın  Resey biliginiñ osılay bildirip otır.

Ministr S.Lavrovtıñ atalğan maqalasında EAEO siyaqtı özara sauda, halıqaralıq sayasattağı qoldau türindegi türli ekijaqtı jetistikter atap ötildi. Wyımdı qwratın kezde memleket basşıları Euraziyalıq Ekonomikalıq Odaqtıñ teñ qwqılı müşeleri men qatısuşıları bolatın ortaq joba bolıp tabılatının maqwlğanı belgili. Alayda, mwnday maqalalar men mälimdemeler ortaq üyde bir ğana  qojayın  bar ekenin tağı bir märte däleldedi. Al, basqaları onı körse de körmegendey, bilse de bilmegendey bolı körinui kerek.

Qorıta aytsaq, elder arasındağı diplomatiyada eñ bastısı faktiler men däleldemelerdi esepke aludı talap etetin ob'ektivtilik ekenin atap ötkim keledi. Alayda, sayasatkerlerdiñ, Resey şeneunikteriniñ mwnday mälimdemeleri üydegi janjaldar, blogerlerdiñ ayla-amaldarı, mas adamdardıñ minez-qwlqı ayıptaularğa dälel bola alatındığın körsetedi. Wlı derjava ministri respublikadağı etnosaralıq qatınastardı bağalay otırıp, Reseydegi millionınşı qazaq halqınıñ qazaq tilinde oqıtatın Memlekettik mektebi joq ekenin, nemese qazaqstandıq tauarlar Reseymen şekarada türli kedergilerge kezigip otırğanın nemese Qazaqstannıñ izdestirilip jatqan qılmıskerleriniñ Reseyden pana tauıp jatqanın körsetui kerek edi.

Qorıta aytsaq,  eñ bastısı elder arasındağı diplomatiyalıq qarım-qatınasta  şınayı közqaras boluı qajet ekenin  atap ötkim keledi. Degenmen onıñ saqtalmay otırğandığı ökinişti. Blogerler twrmıstıq  janjaldar men maskünemderdiñ is-äreketin  ülken dauğa aynaldıra qalsa, Resey şeneunikteri men sayasatkerleri onıñ sebep-saldarın izdep jatpay-aq, osınday mälimdemeler jasap, bizge ayıp taqqanday bolıp jatır.   Mäselen, sırtı isteri ministri  etnosaralıq qatınastardı aşına aytqanımen, Reseyde mlnan asa qazaq twrıp jatqandığın, biraq olardı ana tilinde oqıtatın birde-bir mektep joq ekendigin jasırıp qaldı.  Sonımen qatar, Qazaqstan  tauarlarınıñ Reseymen şekarada türli kedergilerge kezigip, twrıp qalatındığı  turalı jwmğan auzın aşpadı. Qazaqstan tarapınan izdestirilip jatqan qılmıskerlerdiñ Reseyden pana tauıp jatqanı turalı da söz qozğalmadı.

Şarip Işmuhamedov,

A+ Analytics saraptama ortalığı.