«سەبەپ جوق، ءبىز سولاي شەشتىك»: استاناداعى ءمودۋلدى اۋرۋحانا دارىگەرىنىڭ جانايقايى

بەلگىلى انەستەزيولوگ-رەانيماتولوگ دارىگەر عابيت نۇرحانۇلى سەيسەنبى كۇنى تۇستە Facebook جەلىسىندەگى جەكە پاراقشاسىندا جۇمىستان نەگىزسىز بوساتىلعانىن جانە ءمودۋلدى اۋرۋحاناداعى «كادر ساياساتى» تۋرالى شاعىم-جازبا جاريالادى.

پاندەميا ورشىگەلى بەرى قادىرى ارتقان مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ اراسىندا قوعامعا اشىق، اقپاراتتاندىرۋعا اتسالىسىپ جۇرگەن رەانيموتولوگ دارىگەر عابيت نۇرحانۇلى استاناداعى قالالىق جۇقپالى اۋرۋلار ورتالىعىنىڭ باسشىلىعى «ۇلتارازدىق» تۋدىراتىن ءتارتىپ ەنگىزگەنىن جانە ءجونسىز كادر اۋىستىرىپ جاتقانىن ايتادى. كوكتەمگى كارانتين كەزىندە قىسقا مەرزىمدە ميللياردتاعان قارجىعا سالىنعان 200 ورىندىق ءمودۋلدى اۋرۋحانا – قالالىق جۇقپالى اۋرۋلار ورتالىعى كوپبەيىندى ورتالىق اۋرۋحاناعا باعىنىستى مەكەمە.

ءبولىم باستىعىنان «سەنى گرافيگكە قويمايمىز، ەندى بىزدە جۇمىس ىستەمەيسىڭ» دەگەندى ەستىگەن دارىگەرگە بۇل شەشىمدى اكىمشىلىك قابىلداعانى ايتىلعان.

ونىڭ سوزىنشە, ۆيتالي كالينانىڭ «ەستىرتۋى» بىلاي وربىگەن:

دارىگەر: – سەبەپ بار ما ؟ جۇمىستان ەسكەرتپە نە باسقا قاتەلىكتەر بولدى ما ؟

باسشى ورىنباسارى: – سەبەپ جوق، ءبىز سولاي شەشتىك. روتاتسيا جاسايمىز.

دارىگەر: – بۇرىن وسىلاي روتاتسيا جاساپ قايتىپ كەلگەن ادام بار ما ؟

باسشى ورىنباسارى: – جوق.

دارىگەر: – قانداي پرينتسيپپەن روتاتسيا جاسالدى؟ ستاجعا قاراپ، كاتەگورياعا قاراپ؟ نەگە ناقتى مەن؟ ەڭبەك تۋرالى زاڭدا روتاتسيا تۇسىنىك بار ما ؟ قانداي نۇسقاۋلىقپەن روتاتسيا جاسالادى؟ جالپى روتاتسيا دەگەنىمىز ورىن اۋىستىرۋ، ماعان تۋرا وسىنداي جۇمىس تاۋىپ بەرەسىز بە ؟

باسشى ورىنباسارى: – سەنىڭ جۇمىس ىستەگەنىڭە ءبىراز بولدى.

دارىگەر: – مەنىڭ جۇمىس ىستەگەنىمە 5 اي بولدى، مۇندا 7-8 اي ىستەپ جۇرگەندەر، جۇمىس ءوتىلى مەنەن دە از قىزمەتكەرلەر بار.

باسشى ورىنباسارى: – ؟؟؟

دارىگەر: – نەگە ەڭ بولماسا ءبىر اپتا بۇرىن ايتپايسىزدار، مەن باسقا جۇمىس ىزدەيتىن، قازىر اي اياقتالىپ، جاڭا اي باستالدى. كوبىسى گرافيك قويىپ قويدى، جۇمىسقا ەشكىم المايدى.

باسشى ورىنباسارى: – قازىر دارىگەرلەر جەتىسپەيدى، جۇمىس تاۋىپ الارسىڭ.

اكىمشىلىك وكىلدەرى تاتيانا تسەچوەۆا مەن ونىڭ ورىنباسارى ۆيتالي كالينامەن وسىعان دەيىن دە ارىپتەس بولعانىن جازعان نۇرحانۇلى باستىعىن «بۇرىننان ۇلتشىلدىعىمەن بەلگىلى» دەپ سيپاتتايدى. ول اۋرۋحانادا «بولعان» دەلىنگەن ءۇش ماسەلەنى بىلاي جىكتەي جەتكىزدى:

«ولارعا ۇناماۋ سەبەبىم – 70-80% قازاقتار، ءبارى ورىسشا ەسەپ بەرەدى. سوسىن مەن الدىمەن قازاقشا، ارتىنان ورىسشا ەسەپ بەرىپ ءجۇردىم، مەنەن كەيىن تاعى ءبىر-ەكى دارىگەر قازاقشا بەرە باستادى. ت. تسەچوەۆا ءبىر كۇنى ماعان قازاقشا ەسەپ بەرۋگە تىيىم سالىپ تاستادى. سودان وعان جاۋ بولا باستادىم.

مەن قىركۇيەكتە كەلسەم، ول قازان ايىندا بىزگە باسشى بولىپ كەلدى. ول كەلىسىمەن ءوزىنىڭ كومانداسىمەن كەلىپ بارلىق جەرگە ءوز ادامدارىن قويىپ، ءبارىمىزدى قىسقارتىپ، قىسا باستادى. ۆ. كالينا ينستيتۋتتى كەشە بىتىرگەن جىگىت، تسەچوەۆاعا تۋىسقان بولىپ كەلەدى، وكپە-جۇرەك قان-تامىر اۋرۋلارىن ەمدەۋدە، باسشىلىق قىزمەتتە ەشقانداي تاجىريبەسى جوق، جۇرگەن جەرىندە سونى كوتەرمەلەپ جۇرەدى. سونى باس دارىگەردىڭ ورىنباسارى قىلىپ تاعايىندادى، كالينا 2018 جىلى قازاقستاننان رەسەيگە كوشىپ كەتپەك بولىپ قۇجات تاپسىرىپ، ديپلومى جاراماعان سوڭ امال جوق قالعان. ەكەۋى جابىلىپ مەنى قىسا باستادى.

قابىلداۋ بولىمىندە كوپ جىلدار پۋلمونولوگ-ينفەكتسيونيست بولىپ جۇمىس ىستەگەن قازاق قىزداردى جىلاتىپ ءجۇرىپ جۇمىستان شىعارتىپ، ورنىنا كالينانىن ايەلىنە ينفەكتسيونيست دەگەن قۇجات جاساتىپ وتىرعىزىپ قويدى. رەانيماتسيانىڭ اعا مەدبيكەسىمەن بىرىگىپ مەدبيكەلەردى اۋىستىرا باستادى. «كەزەكتەن تىس اتتەستاتسيا» دەگەندى ويلاپ تاۋىپ ، وتپەگەندەردى جۇمىستان بوساتىپ وتىردى. زاڭ بويىنشا ەمدەۋ مەكەمەسىنىڭ اتتەستاتسيا وتكىزۋگە قۇقىعى جوق. وعان ارنايى مەكەمەنىڭ اتتەستاتسيادان وتكەن ماماندارى عانا، ياعني مەديتسينالىق جانە فارماتسەۆتيكالىق قىزمەتتى باقىلاۋ ورتالىعىنىڭ عانا قۇزىرى بار. ولار استانانىڭ ورتاسىندا وتىرىپ كادرلىق كوررۋپتسيانىڭ ورتالىعى بولىپ سانالاتىن شىمكەنتتەن اسىپ تۇسەتىن سحەما ويلاپ تاۋىپ، ويلارىن جۇزەگە اسىرىپ وتىر.

بۇلار جۇمىسقا قابىلدانعاندا «ۋاقىتشا» دەپ جازدىرىپ الىپ بارلىعىنا «ءبىز سەندەردى جۇمىسقا ۋاقىتشا العانبىز، ەندى كەرەك ەمەسسىڭ» دەپ، اۋرۋحانانى اكەلەرى سالىپ بەرگەندەي، ۇناماعان ادامدارىن سەبەپسىز جۇمىستان شىعارىپ باسقارىپ وتىر. ءيا، ول جەردە «ۋاقىتشا» تەرمين بار. بىراق ول «ۋاقىتشا» تەك اۋرۋحانا قىزمەتىنە بايلانىستى ەكەنىن، ياعني كوروناۆيرۋس ءبىتىپ اۋرۋحانا جۇمىسى توقتاعانعا دەيىن. ال ولاردىڭ باسقا ۋاقىتتا اۋرۋحانا قازاقستاننىڭ بارلىق زاڭىنا باعىناتىندا جۇمىسى جوق. جاۋ جاعادان العاندا ءبورى ەتەكتەن تارتادى دەمەكشى كورانوۆيرۋسكە قارسى كۇرەستە مەدقىزمەتكەرلەرگە بولىنگەن قارجىنى بارىنشا ءوز تانىستارىنا تاراتۋمەن اينالىسىپ جاتىر. جالپى ادىلدىك جوق ەكەن. مەنىڭ ورنىما ورىس جىگىتىن الىپتى. ەندى جۇمىس تابىلسا، باسقا قالادا بولارمىن، تابىلماسا شەتەلگە كەتەرمىن»، – دەيدى دارىگەر.

بەلگىلى انەستەزيولوگ-رەانيماتولوگ ءارى ءبىرىنشى دارەجەلى دارىگەر عابيت نۇرحانۇلى. فوتو: كەيىپكەردىڭ جەكە مۇراعاتىنان

13 جىلدىق ەڭبەك ءوتىلى بار، ءبىرىنشى دارەجەلى دارىگەر عابيت نۇرحانۇلىمەن QT رەداكتسياسى تىلدەسىپ كوردى.

– ماعان دەيىن دە بىرنەشە ماماندى وسىلايشا نە تۇسىندىرمەيدى، نە سەبەپسىز جۇمىستان بوساتقان. بىزگە قاتىسى جوق قوي دەپ ۇندەمەي جۇرەتىنمىن، ەندى  بىزگە دە ىستەدى. …قازىر ىرىكتەۋ ءجۇرىپ جاتىر. بۇرىن جالپى جالاقى كەزىندە مۇنداي ماسەلە بولماۋشى ەدى، ال بۇل قازىر قوسىمشا ۇستەماقى بەرىلەتىن تۇستا ءجۇرىپ جاتىر. تاتيانا تسەچوەۆا تەمىرجول اۋرۋحاناسىندا جۇرگەندە دە ورىسشاعا بۇرا تارتۋشى ەدى. سونىسىن وسىندا ەنگىزىپ جاتىر. دارىگەرلەردى ءجون-جوسىقسىز ورنىنان بوساتىپ جاتىر. كۇزدە ءبولىم مەڭگەرۋشىسى ەتىپ نە باسقارۋدى بىلمەيتىن، نە ءبىلىمى جوق ءوز ادامىن قويعان. بۇعان ءبىز قارسى شىققاننان كەيىن ادامدارىن الىپ تاستاعان. بىراق كەيىن ۆيتالي كالينانى قايتادان تاعايىندادى. سودان بەرى ەشتەڭەدەن يمەنبەي وڭدى-سولدى ارەكەت ەتىپ كەلەدى، – دەپ شاعىندى.

پاندەميا ورشىگەن جازدىگۇنى تەمىرجول اۋرۋحاناسىنىڭ پروۆيزورلىق ورتالىعىندا رەانيماتولوگ ناۋقاستاردى ەمدەگەن. ونلاين، تەلەارنالاردا كەڭەس بەرگەن. جاڭا جۇمىس ورنىنداعى جارتى جىلعا جەتەر-جەتپەس ۋاقىتتا 50-60 شاقتى ناۋقاستى ەمدەپ-جازعان دارىگەر وسى كۇنگە دەيىن قىزمەت اتقارىسىنا بايلانىستى ەشقانداي ەسكەرتۋ الماعانىن ايتادى.

استانادا 2020 جىلعى كوكتەمگى كارانتيندە جارتى ايدا سالىنعان جۇقپالى اۋرۋلارعا ارنالعان ءمودۋلدى اۋرۋحانا. فوتو: BI Group

جازبا جايلى ەكىنشى تاراپ يممۋنولوگ-ينفەكتسيونيست تاتيانا تسەچوەۆانىڭ پىكىرىن بىلۋگە حابارلاستىق. ورتالىق جەتەكشىسىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، رەانيماتسيا ءبولىمىنىڭ قىزمەتكەرى روتاتسياعا جىبەرىلۋى «قالىپتى جايت».

– ونى ەشكىم ورنىنان بوساتىپ جاتقان جوق. ول باسقا رەانيماتسيا دارىگەرلەرى ءتارىزدى روتاتسياعا كەتۋى ءتيىس. كوروناۆيرۋس گوسپيتالىندە جۇمىس ىستەيتىن ادام ۇزاق جۇمىس ىستەي المايدى. قىزىل ايماقتا كوپ جۇرگەن مامانعا روتاتسيا نەمەسە ءبىر اي دەمالۋى كەرەك. كەيىنەن جۇمىسقا كىرىسە الادى. مۇنى كەز كەلگەن كاسىبي كادر بىلەدى. ونىڭ (دارىگەر عابيت نۇرحانۇلى – QT) بۇل تۋرالى ايتقانى جالعان، وتىرىك. بۇل كاسىبيلىككە جاتپايدى، – دەيدى مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى.

ەكىنشى سۇراق مەملەكەتتىك تىلگە قاتىستى كوزقاراسىن سۇراعاندا تسەچوەۆا شامىرقانا «شىندىق ەمەس. مەن ءوزىم باسقارمانىڭ جيىنىندا ەسەپتى قازاقشا بەرەمىن. ول ەسەپتى ماعان ەمەس، ءبولىم باسشىسىنا بەرەدى، – دەپ قىسقا قايىرىپ، تۇتقانى تاستاي سالدى. جىلدار بويى ءارتۇرلى لاۋازىمدا باسشىلىق قىزمەتتە جۇرگەن تاتيانا تسەچوەۆا بىلتىر كۇزدە بيلىك پارتياسىنىڭ پرايمەريز ساياسي ناۋقانىنا قاتىسقان جانە پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ جارلىعىمەن «قۇرمەت» وردەنىن العان.

استانانىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى وكىلى ايگەرىم ارداققىزى «شاعىم تۇرىندەگى جازبا» بويىنشا باسقارما تاراپىنان اتالعان اۋرۋحانا قارايتىن كوپبەيىندى ورتالىق باسشىلىعىنا بولعان جايتتى انىقتاۋ ماقساتىندا قىزمەتتىك تەسكەرىس جۇرگىزۋ جۇكتەلگەنىن جەتكىزدى.

«روتاتسيامەن بوساتۋ» تۋرالى جايلى الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ نارازىلىعىن تۋدىردى. جازبا جاريالانعان بويدا العاشقى ساعاتتاردا-اق كوزىقاراقتى جەلى قولدانۋشىلارى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى، انتيكور، ەڭبەك ينسپەكتسياسى سياقتى بىرقاتار قۇزىرلى ورگانداردى بەلگىلەپ، 70 مارتە ءبولىسىپ، جۇزدەگەن پىكىر قالدىرعان. مينيسترلىكتەن حابارلاسقاندار بولعان-بولماعانى تۋرالى سۇراعانىمىزدا دارىگەر «ماعان حابارلاسپادى، قاجەتى دە جوق. بار بولعانى كىم نە ىستەپ جاتقانىن ەل ءبىلسىن دەگەن ويمەن جازدىم» دەدى.

تاجىريبەلى دارىگەردىڭ جۇمىستان بوساتىلۋىنىڭ ناقتى سەبەبى قانداي; باسشىلىقتىڭ كادرلىق اۋىس-ءتۇيىستى بيزنەسكە اينالدىرعانى قانشالىقتى راس; تاتيانا الەكساندروۆنا مەن ورىنباسارى، جۇبايىنىڭ اراسىندا تۋىستىق بايلانىس بار-جوعى; «كەزەكتەن تىس اتتەستاتسيانىڭ» زاڭدىلىعى تۋرالى سۇراقتار ازىرگە باسى اشىق كۇيدە قالىپ وتىر. رەداكتسيا مينيسترلىك پەن باسقارماعا سۇراۋ جولدادى. قوسىمشا اقپارات ۇسىنىلاتىن بولادى.

ەلدە قىزمەتتەن نەگىزسىز شەتتەتىلدىم دەگەن جوعارى ساناتتى رەانيماتولوگ عابيت نۇرحانۇلى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىندە ءبىلىم العان، گەرمانيادا دوكتور-اسسيستەنت رەتىندە وقۋ-تاجىريبەسىن ارتتىرعان. ۇنەمى پىكىرىن بولىسەتىن، كوزقاراسىن وتكىر بولسا دا اشىق بىلدىرەتىن دارىگەر ەندى  شەتەلگە كەتۋ جوسپارىندا بارىن ايتادى.

"The Qazaq Times"