«Sebep joq, biz solay şeştik»: Astanadağı modul'di auruhana därigeriniñ janayqayı

Belgili anesteziolog-reanimatolog däriger Ğabit Nwrhanwlı seysenbi küni tüste Facebook jelisindegi jeke paraqşasında jwmıstan negizsiz bosatılğanın jäne modul'di auruhanadağı «kadr sayasatı» turalı şağım-jazba jariyaladı.

Pandemiya örşigeli beri qadiri artqan medicina qızmetkerleriniñ arasında qoğamğa aşıq, aqparattandıruğa atsalısıp jürgen reanimotolog däriger Ğabit Nwrhanwlı astanadağı Qalalıq jwqpalı aurular ortalığınıñ basşılığı «wltarazdıq» tudıratın tärtip engizgenin jäne jönsiz kadr auıstırıp jatqanın aytadı. Köktemgi karantin kezinde qısqa merzimde milliardtağan qarjığa salınğan 200 orındıq modul'di auruhana – Qalalıq jwqpalı aurular ortalığı Köpbeyindi ortalıq auruhanağa bağınıstı mekeme.

Bölim bastığınan «seni grafigke qoymaymız, endi bizde jwmıs istemeysiñ» degendi estigen därigerge bwl şeşimdi äkimşilik qabıldağanı aytılğan.

Onıñ sözinşe, Vitaliy Kalinanıñ «estirtui» bılay örbigen:

Däriger: – Sebep bar ma ? Jwmıstan eskertpe ne basqa qatelikter boldı ma ?

Basşı orınbasarı: – Sebep joq, biz solay şeştik. Rotaciya jasaymız.

Däriger: – Bwrın osılay rotaciya jasap qaytıp kelgen adam bar ma ?

Basşı orınbasarı: – Joq.

Däriger: – Qanday princippen rotaciya jasaldı? Stajğa qarap, kategoriyağa qarap? Nege naqtı men? Eñbek turalı zañda rotaciya tüsinik bar ma ? Qanday nwsqaulıqpen rotaciya jasaladı? Jalpı rotaciya degenimiz orın auıstıru, mağan tura osınday jwmıs tauıp beresiz be ?

Basşı orınbasarı: – Seniñ jwmıs istegeniñe biraz boldı.

Däriger: – Meniñ jwmıs istegenime 5 ay boldı, mwnda 7-8 ay istep jürgender, jwmıs ötili menen de az qızmetkerler bar.

Basşı orınbasarı: – ???

Däriger: – Nege eñ bolmasa bir apta bwrın aytpaysızdar, men basqa jwmıs izdeytin, qazir ay ayaqtalıp, jaña ay bastaldı. Köbisi grafik qoyıp qoydı, jwmısqa eşkim almaydı.

Basşı orınbasarı: – Qazir därigerler jetispeydi, jwmıs tauıp alarsıñ.

Äkimşilik ökilderi Tat'yana Ceçoeva men onıñ orınbasarı Vitaliy Kalinamen osığan deyin de äriptes bolğanın jazğan Nwrhanwlı bastığın «bwrınnan wltşıldığımen belgili» dep sipattaydı. Ol auruhanada «bolğan» delingen üş mäseleni bılay jiktey jetkizdi:

«Olarğa wnamau sebebim – 70-80% qazaqtar, bäri orısşa esep beredi. Sosın men aldımen qazaqşa, artınan orısşa esep berip jürdim, menen keyin tağı bir-eki däriger qazaqşa bere bastadı. T. Ceçoeva bir küni mağan qazaqşa esep beruge tıyım salıp tastadı. Sodan oğan jau bola bastadım.

Men qırküyekte kelsem, ol qazan ayında bizge basşı bolıp keldi. Ol kelisimen öziniñ komandasımen kelip barlıq jerge öz adamdarın qoyıp, bärimizdi qısqartıp, qısa bastadı. V. Kalina instituttı keşe bitirgen jigit, Ceçoevağa tuısqan bolıp keledi, ökpe-jürek qan-tamır auruların emdeude, basşılıq qızmette eşqanday täjiribesi joq, jürgen jerinde sonı kötermelep jüredi. Sonı bas därigerdiñ orınbasarı qılıp tağayındadı, Kalina 2018 jılı Qazaqstannan Reseyge köşip ketpek bolıp qwjat tapsırıp, diplomı jaramağan soñ amal joq qalğan. Ekeui jabılıp meni qısa bastadı.

Qabıldau böliminde köp jıldar pul'monolog-infekcionist bolıp jwmıs istegen qazaq qızdardı jılatıp jürip jwmıstan şığartıp, ornına Kalinanın äyeline infekcionist degen qwjat jasatıp otırğızıp qoydı. Reanimaciyanıñ ağa medbikesimen birigip medbikelerdi auıstıra bastadı. «Kezekten tıs attestaciya» degendi oylap tauıp , ötpegenderdi jwmıstan bosatıp otırdı. Zañ boyınşa emdeu mekemesiniñ attestaciya ötkizuge qwqığı joq. Oğan arnayı mekemeniñ attestaciyadan ötken mamandarı ğana, yağni medicinalıq jäne farmacevtikalıq qızmetti baqılau ortalığınıñ ğana qwzırı bar. Olar Astananıñ ortasında otırıp kadrlıq korrupciyanıñ ortalığı bolıp sanalatın Şımkentten asıp tüsetin shema oylap tauıp, oyların jüzege asırıp otır.

Bwlar jwmısqa qabıldanğanda «uaqıtşa» dep jazdırıp alıp barlığına «biz senderdi jwmısqa uaqıtşa alğanbız, endi kerek emessiñ» dep, auruhananı äkeleri salıp bergendey, wnamağan adamdarın sebepsiz jwmıstan şığarıp basqarıp otır. Iä, ol jerde «uaqıtşa» termin bar. Biraq ol «uaqıtşa» tek auruhana qızmetine baylanıstı ekenin, yağni koronavirus bitip auruhana jwmısı toqtağanğa deyin. Al olardıñ basqa uaqıtta auruhana Qazaqstannıñ barlıq zañına bağınatında jwmısı joq. Jau jağadan alğanda böri etekten tartadı demekşi koranoviruske qarsı küreste medqızmetkerlerge bölingen qarjını barınşa öz tanıstarına taratumen aynalısıp jatır. Jalpı ädildik joq eken. Meniñ ornıma orıs jigitin alıptı. Endi jwmıs tabılsa, basqa qalada bolarmın, tabılmasa şetelge ketermin», – deydi däriger.

Belgili anesteziolog-reanimatolog äri birinşi därejeli däriger Ğabit Nwrhanwlı. Foto: keyipkerdiñ jeke mwrağatınan

13 jıldıq eñbek ötili bar, birinşi därejeli däriger Ğabit Nwrhanwlımen QT redakciyası tildesip kördi.

– Mağan deyin de birneşe mamandı osılayşa ne tüsindirmeydi, ne sebepsiz jwmıstan bosatqan. Bizge qatısı joq qoy dep ündemey jüretinmin, endi  bizge de istedi. …Qazir irikteu jürip jatır. Bwrın jalpı jalaqı kezinde mwnday mäsele bolmauşı edi, al bwl qazir qosımşa üstemaqı beriletin twsta jürip jatır. Tat'yana Ceçoeva Temirjol auruhanasında jürgende de orısşağa bwra tartuşı edi. Sonısın osında engizip jatır. Därigerlerdi jön-josıqsız ornınan bosatıp jatır. Küzde bölim meñgeruşisi etip ne basqarudı bilmeytin, ne bilimi joq öz adamın qoyğan. Bwğan biz qarsı şıqqannan keyin adamdarın alıp tastağan. Biraq keyin Vitaliy Kalinanı qaytadan tağayındadı. Sodan beri eşteñeden imenbey oñdı-soldı äreket etip keledi, – dep şağındı.

Pandemiya örşigen jazdıgüni Temirjol auruhanasınıñ provizorlıq ortalığında reanimatolog nauqastardı emdegen. Onlayn, telearnalarda keñes bergen. Jaña jwmıs ornındağı jartı jılğa jeter-jetpes uaqıtta 50-60 şaqtı nauqastı emdep-jazğan däriger osı künge deyin qızmet atqarısına baylanıstı eşqanday eskertu almağanın aytadı.

Astanada 2020 jılğı köktemgi karantinde jartı ayda salınğan jwqpalı aurularğa arnalğan modul'di auruhana. Foto: BI Group

Jazba jaylı ekinşi tarap immunolog-infekcionist Tat'yana Ceçoevanıñ pikirin biluge habarlastıq. Ortalıq jetekşisiniñ aytuına qarağanda, reanimaciya böliminiñ qızmetkeri rotaciyağa jiberilui «qalıptı jayt».

– Onı eşkim ornınan bosatıp jatqan joq. Ol basqa reanimaciya därigerleri tärizdi rotaciyağa ketui tiis. Koronavirus gospitalinde jwmıs isteytin adam wzaq jwmıs istey almaydı. Qızıl aymaqta köp jürgen mamanğa rotaciya nemese bir ay demaluı kerek. Keyinen jwmısqa kirise aladı. Mwnı kez kelgen käsibi kadr biledi. Onıñ (däriger Ğabit Nwrhanwlı – QT) bwl turalı aytqanı jalğan, ötirik. Bwl käsibilikke jatpaydı, – deydi medicina ğılımdarınıñ kandidatı.

Ekinşi swraq memlekettik tilge qatıstı közqarasın swrağanda Ceçoeva şamırqana «Şındıq emes. Men özim basqarmanıñ jiınında esepti qazaqşa beremin. Ol esepti mağan emes, bölim basşısına beredi, – dep qısqa qayırıp, twtqanı tastay saldı. Jıldar boyı ärtürli lauazımda basşılıq qızmette jürgen Tat'yana Ceçoeva bıltır küzde bilik partiyasınıñ praymeriz sayasi nauqanına qatısqan jäne prezident Toqaevtıñ jarlığımen «Qwrmet» ordenin alğan.

Astananıñ Densaulıq saqtau basqarmasınıñ baspasöz qızmeti ökili Aygerim Ardaqqızı «şağım türindegi jazba» boyınşa basqarma tarapınan atalğan auruhana qaraytın Köpbeyindi ortalıq basşılığına bolğan jayttı anıqtau maqsatında qızmettik teskeris jürgizu jüktelgenin jetkizdi.

«Rotaciyamen bosatu» turalı jaylı äleumettik jeli qoldanuşılarınıñ narazılığın tudırdı. Jazba jariyalanğan boyda alğaşqı sağattarda-aq köziqaraqtı jeli qoldanuşıları Densaulıq saqtau ministrligi, Antikor, Eñbek inspekciyası siyaqtı birqatar qwzırlı organdardı belgilep, 70 märte bölisip, jüzdegen pikir qaldırğan. Ministrlikten habarlasqandar bolğan-bolmağanı turalı swrağanımızda däriger «Mağan habarlaspadı, qajeti de joq. Bar bolğanı kim ne istep jatqanın el bilsin degen oymen jazdım» dedi.

Täjiribeli därigerdiñ jwmıstan bosatıluınıñ naqtı sebebi qanday; basşılıqtıñ kadrlıq auıs-tüyisti bizneske aynaldırğanı qanşalıqtı ras; Tat'yana Aleksandrovna men orınbasarı, jwbayınıñ arasında tuıstıq baylanıs bar-joğı; «kezekten tıs attestaciyanıñ» zañdılığı turalı swraqtar äzirge bası aşıq küyde qalıp otır. Redakciya ministrlik pen basqarmağa swrau joldadı. Qosımşa aqparat wsınılatın boladı.

Elde qızmetten negizsiz şettetildim degen joğarı sanattı reanimatolog Ğabit Nwrhanwlı Halıqaralıq qazaq-türik universitetinde bilim alğan, Germaniyada doktor-assistent retinde oqu-täjiribesin arttırğan. Ünemi pikirin bölisetin, közqarasın ötkir bolsa da aşıq bildiretin däriger endi  şetelge ketu josparında barın aytadı.

"The Qazaq Times"