قىتايدىڭ تايۆانعا سوعىس اشۋ مۇمكىندىگى: اقش سوعىسقا ارالاسا الا ما؟

اقش-تىڭ قورعانىس مينيسترلىگى جىل سايىن سەنات الدىندا قىتايدىڭ قورعانىس قۋاتى تۋرالى ەسەپ بەرىپ وتىرۋعا مىندەتتى-ءتىن. جاقىندا عانا پەنتاگون 2020 جىلعا ارنالعان ەسەپتى جاريا ەتتى. وندا قىتايدىڭ قازىرگى اسكەري تەحنيكالارى، ارمياسىنىڭ سوعىس تاجىريبەسىنەن تارتىپ ناقتى سوعىس جانە قورعانىس قۋاتى تۋرالى باياندالعان.

قىتاي قاي وڭىردە جانە قانداي ۇرىس كۇشىنىڭ باسىمدىعىنا يە؟

پەنتاگون جاساعان مالىمدەمەگە سايكەس، قىتاي قازىر تىنىق مۇحيتىنىڭ باتىس جاعالاۋىنداعى «ءبىرىنشى تىزبەك ارالدار» دەپ اتالاتىن ايماق ىشىندە قورعانىس پەن شابۋىل جاساۋدا كۇشتى باسىمدىققا يە (A2/AD ۇرىس كۇشىنە يە) ەكەنى ءمالىم بولدى. «ءبىرىنشى تىزبەك ارالدار» دەپ وتىرعانى جاپون توپ ارالىنىڭ وڭتۇستىگىندەگى ريۋكيۋ تىزبەك ارالىنان باستالىپ، تايۋاندى قامتىپ، فيليپپين ارالدارىنىڭ تىزبەگىنە دەيىنگى ايماق. بۇلار قىتايدىڭ بوحاي، حۋاڭحاي، شىعىس قىتاي تەڭىزى جانە وڭتۇستىك قىتاي تەڭىزى ارقىلى مۇحيتقا شىعاتىن جولدارى. قىتايدىڭ بۇل ايماقتا كۇشتى قورعانىس جانە شابۋىل قۋاتىنا يە بولۋى ەڭ الدىمەن تايۋانىڭ قاۋىپتى قاتەردىڭ ىشىندە تۇرعانىن تۇسىندىرەدى.

A2/AD ۇرىس كۇشىنە يە دەگەندە قۇرىلىمدىق كيلىگۋگە توسقاۋىل قويا الاتىنىن سيپاتتايدى. سوعىسقا قاتىسۋشى ەلدىڭ (ايتالىق قىتاي مەن تايۋان تۇرعىسىنان العاندا) اسكەري جانە اسكەري ەمەس قۇرالداردى پايدالانا وتىرىپ، كومەك بەرگىسى كەلەتىن كەلەسى اسكەري كۇشتەردى (ايتالىق اقش تەڭىز كۇشتەرىن) تەجەۋ، كەدەرگى كەلتىرۋ نەمەسە كەشىكتىرۋ مۇمكىندىگىن كورسەتەدى.  ياعني، ءۇشىنشى جاقتىڭ ارالاسۋىن بولدىرماۋعا قابىلەتتىلىگى.

انىعىندا قىتاي ايماقتا قانشالىقتى ناقتى سوعىس قابىلەتىنە يە؟ قىتاي حالىق-ازاتتىق ارمياسى تايۋاندى كۇشپەن باسىپ الۋعا ارەكەت ەتۋى مۇمكىن بە؟ ونداي جاعدايدا اقش تايۋانعا قورعاۋ ءۇشىن سوعىسقا ارالاسا الا ما؟ قىتاي ءوز مۇمكىندىگىنەن پايدالانا وتىرىپ، اقش-تى ۇرىستان شەتتەتىپ تاستاۋى مۇمكىن بە؟ وسى جانە وزگە دە ساۋالدار توڭىرەگىندە پەنتاگوننىڭ اتالعان ەسەبىنە مەن شەتەلدىك اقپارات قۇرالدارىنا بەرگەن اسكەري مامانداردىڭ پىكىرلەرىنە سۇيەنە وتىرىپ تالداۋ جاساپ كورەلىك.

قىتاي A2/AD قورعانىس شەبىن تىكەلەي اقش-قا قارسى دايىنداعان

تايۋان ساراپشىلارىنىڭ پىكىرىنشە، قىتاي اۋەلدەن قۇراما شتاتتاردى ءوزىنىڭ باستى قارسىلاسى دەپ ەسەپتەدى، سوندىقتان دا حالىق-ازاتتىق ارمياسى اقش اسكەري كۇشتەرىنە قارسى جۇيەلى تۇردە «ءبىرىنشى تىزبەك ارالدار» ايماعىنىڭ ىشىنە A2 / AD قورعانىس شەڭبەرىن جاساعان. تاعى سول تايۋان ساراپشىلارىنىڭ تالداۋىنشا، «ءبىرىنشى تىزبەك ارالدار» شەبى مەن A2/AD ۇرىس كۇشىنىڭ ماڭىزدى بولاتىن سەبەبى: بۇل اۋماقتاعى قىتايدىڭ باستى قورعانىس قۋاتى 500-5500 شاقىرىم اۋماققا جەتەتىن مىڭداعان بالليستيكالىق زىمىراندار جانە قاناتتى زمىراندارمەن جابدىقتالعان اۋە قورعانىس جۇيەسىنە نەگىزدەلگەن. تىنىق مۇحيتى ايماعىندا اقش ۇشاق تاسىمالداۋشى كەمەلەرىنىڭ توبىنا كوبىرەك سۇيەنەتىندىكتەن، قىتاي حالىق-ازاتتىق ارمياسى دا ءدال وسىعان قارسى دايىندالعان.

ەندى بۇنى تاراتىپ كورەلىك، اقش-تىڭ ءبىر ۇشاق تاسىمالداۋشى كەمەسىنىڭ قۇنى 5 ملرد دوللار اسىپ جىعىلادى، وندا 6000 جاۋىنگەر جانە 100-گە جۋىق سوعىس ۇشاقتارى بولادى. امەريكالىق ۇشاق تاسىمالداۋشى كەمە قىتايدىڭ  A2/AD قورعانىس شەڭبەرىنە كىرەتىن بولسا، قىتاي تارابى ونىڭ 500 ەسە ارزان زىمىراندار ارقىلى (شامامەن 10  ملن اقش دوللارى) جويىپ جىبەرۋ مۇمكىن. ەگەر «اسيممەتريالىق سوعىس» ءادىسى ءساتتى بولاتىن بولسا، بۇل اقش ءۇشىن اۋىر شىعىن الىپ كەلەدى. ءبىر ۇشاق تاسىمالداۋشى كەمەدەگى ادام مەن اسكەري ۇشاقتاردىڭ شىعىنى شامامەن «11 قىركۇيەك وقيعاسىنىڭ» زاردابىنا تەڭ بولۋى مۇمكىن.

ارينە، بۇل ءسوز قىتايدىڭ A2/AD قورعانىس شەڭبەرى ىشىندەگى قاقتىعىس ىقتيمالدىعى تۋرالى، سوندىقتان ول ەكى ارميانىڭ تولىق سوعىس قابىلەتىن كورسەتپەيدى. بىلاي ايتۋعا بولادى، ەگەر قىتاي حالىق-ازاتتىق ارمياسى (اسكەري اۋە، تەڭىز جانە قۇرىلىق قوسىندارىن قامتىعاندا) تىنىق مۇحيتتىڭ اشىق ايدىنىنا ۇرىسقا شىعاتىن بولسا جەڭىلىس تاباتىنى ءسوزسىز. الايدا، قىتايدىڭ تەڭىز جاعالاۋىنان مىڭ شاقىرىم اۋماقتاعى سوعىستا حالىق-ازاتتىق ارمياسى جەڭىلە قويمايدى دەگەن ءسوز.

اقش تەڭىز كۇشتەرى تايۋاندى قورعاۋعا باتىلدىق ەتە الا ما؟

ەندىگى ماسەلە، قىتايدىڭ دىبىستان جىلدام ۇشاتىن زىمىراندارى اقش-تىڭ ۇشاق تاسىمالداۋشى كەمەلەرىنە قاۋىپ توندىرەتىنى انىق بولعان جاعدايدا، سونداي-اق، حالىق-ازاتتىق ارمياسى تايۋانعا اگرەسسيۆتى ۇرىس اشسا قۇراما شتاتتار 1996 جىلعىداي تايۋان ارالىنىڭ ماڭىنا كەلۋگە باتىلدىق ەتە الا ما؟  نيۋ-يورك قالاسىندا تايۋان بۇعازىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن زەرتتەۋ ورتالىعى بولسا بۇعان باسقاشا ءۋاجى بار. اتالعان ورتالىق تا اقش-تايۋان-قىتاي اراسىندا بولۋى ىقتيمال قاقتىعىس سەبەبى مەن سالدارلارىن زەرتتەگەن. بۇل ورتالىق قىتايدىڭ A2/AD قورعانىس شەبىنىڭ سوعىس قۋاتىنا كۇمانمەن قارايدى. ولاردىڭ پىكىرىنشە قىتايدىڭ A2/AD قورعانىس شەڭبەرى قاۋىپتى ءارى كۇشتى كورىنەدى، بىراق جاۋاپتاسقان سوققىلار كەزىندە ولاردىڭ دا ءولىم-ءجىتىم جانە قورعانىس شىعىندارى وراسان زور بولۋى مۇمكىن.

ەستەرىڭىزدە بولسا، وسىدان بۇرىن سايتىمىزدا قىتايدىڭ تامىز ايىنىڭ سوڭىنداعى تەڭىز اسكەري وقۋ-جاتتىعۋىندا «ۇشاق تاسىمالداۋشى كەمەلەردىڭ جەندەتى» دەگەن لاقاپ اتى بار Dongfeng-26B جانە Dongfeng-21 زىمىراندارىن سىناقتان وتكىزگەنىن جازعان ەدىك. بۇل زىمىراننىڭ ءبىرى 1000 شاقىرىم قاشىقتىققا دەيىن ۇشىپ بارا السا، ەندى ءبىرى 4000 شاقىرىمعا دەيىن ۇشىپ بارا الاتىن بالليستيكالىق زىمىران. بۇل قىتايدىڭ اقش-قا سەس كورسەتكەن اسكەري قادامى دەسە دە بولادى. قىتاي بۇل ارقىلى اقش-قا «امەريكا ماقتانىشى سانالاتىن ۇشاق تاسىمالداۋشى كەمەلەرىڭنەن ايىرىلاسىڭ» دەگەنى ەدى.

دەگەنمەن، اقش تارابى دا ءوزىنىڭ اسكەري بارلاۋ قىزمەتى مەن اسكەري ماماندارىنىڭ پىكىرىنە سۇيەنە وتىرىپ، بۇل زىمىرانداردىڭ قۋاتى مەن قابىلەتىنە كۇمان كەلتىرگەنى بار. ايتالىق، جاتتىعۋ كەزىندە قىتاي ءوزىنىڭ ەكى زىمىرانىن كورسەتتى بىراق، ولاردىڭ نىساناعا دارىعانى، كۇيرەتىپ جىبەرگەنى تۋرالى انىق دەرەك جوق. اقش تارابى ءوزىنىڭ اسكەري بارلاۋ قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ، قىتايدىڭ جاتتىعۋ بارىسىندا 4 زىمىران ۇشىرعانىن العا تارتقان. «ەكەۋى انىق بولسا، قالعان ەكەۋى قايدا؟ ولار قىتايدىڭ ءوز تەرريتورياسىندا قۇلادى ما، الدە نىساناعا جەتپەي قالدى ما؟» دەگەن سەكىلدى سۇراقتار ەكى ەلدىڭ اسكەري قادامدارىن اڭدىپ وتىرعان ساراپشىلار، باق وكىلدەرى اراسىندا جەلدەي ەسكەن. نە دەگەنمەن، سول رەتكى اڭدىسۋ ارەكەتتەرى ءار ەكى جاقتىڭ اسكەري قابىلەتتەرىن سىرتقى الەمگە ءبىرشاما انىق كورسەتكەندەي بولدى.

قىتايدىڭ A2/AD قورعانىس شەبى جونىندە نوتر-دام ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى ەۆگەني گولتس تە ءوز پىكىرىن بىلدىرگەن. ونىڭ ايتۋىنشا، قىتايدىڭ اتالعان قورعانىس كۇشى اقش-تىڭ تايۋان بۇعازىنداعى ىقتيمال قاقتىعىسقا ارالاسۋ شىعىنىن كوبەيتەدى، الايدا، قازىرگى تاڭدا اقش ءوزىنىڭ تايۋان بۇعازىنداعى قاقتىعىسقا ارالاسۋى مەن تايۋاندى قورعاۋ جونىندەگى مىندەتتەمەلەرىن وتەپ جاتقانىن كورسەتەدى. بىلايشا، حالىق-ازاتتىق ارمياسى تايۋاندى باسىپ الۋ ءۇشىن سوعىس اشسا، اقش سوعىسقا ارالسۋعا قازىرگە جاعدايدا نيەتتى. بىراق، كەيبىر امەريكالىق ساياساتكەرلەر سوعىس شىعىنىنىڭ اۋىرلىعىن العا تارتا وتىرىپ، اقش-تىڭ بۇل سوعىسقا ارالاسۋىن بولدىرماۋعا تىرىسادى. بۇل ارينە، گولتستىڭ پىكىرى.

گولتستىڭ سوزىنشە، قازىر قىتاي مەن اقش اراسىندا اسكەري قىر كورسەتۋ، وقۋ-جاتتىعۋ ارقىلى قورقىتۋ ءبىرىن-ءبىرى توقتاتۋدان قالدى. كەرىسىنشە، قىتاي ءوزىنىڭ A2/AD قورعانىس شەبىن، وعان قوسا اسەكەري قۋاتىن قاۋىرت ارتتىرىپ جاتىر، ال قۇراما شتاتتاردا وعان قارسى شارالاردىڭ تەبىنىن كۇشەيتتى.

قىتاي اسكەري قۋاتى اقش-تى قۋىپ جەتۋى مۇمكىن

پەنتاگون جاساعان قىتايدىڭ اسكەري قۋاتى تۋرالى سوڭعى ەسەبىنە قاراعاندا، قىتاي حالىق-ازاتتىق ارمياسى اقش-تىڭ اسكەري قۋاتىن قۋىپ جەتۋگە اسىعۋدا. ءتىپتى، كەمە جاساۋ، قۇرلىقتاعى ورتا، الىس قاشىقتىقتاعى زىمىراندار جانە اۋە قورعانىس جۇيەسى سەكىلدى سالالاردا قۇراما شتاتتاردىڭ الدىن وراپ كەتكەن. سونداي-اق، اقش-تىڭ ەسەبىنشە قىتاي الەمدەگى ەڭ ۇلكەن اسكەري تەڭىز كۇشتەرىنە يە. الداعى ون جىلدا قىتايدىڭ يادرولىق وق تۇمسىقتار قورى قازىرگى 200-دەن 400-گە دەيىن جەتۋى مۇمكىن، بۇل اقش-تىڭ 7000-نان استام يادرولىق ارسەنالىمەن سالىستىرعاندا تىم از. دەگەنمەن، بەس جىل ىشىندە قىتايدا اقش تەرريتورياسىنا قاۋىپ توندىرە الاتىن 200-دەن اسا بالليستيكالىق زىمىران بولادى. دەمەك، قىتايدىڭ اسكەري قۋاتى بۇرىنعىداي ەمەس.

سولاي دەگەنمەن، جوعارىدا اتاپ وتكەن تايۋان بۇعازى قاۋىپسىزدىگىن زەرتتەۋ ورتالىعىن قىتايدىڭ كۇشىن شامالاۋدا باسقاشا كوزقاراستى العا تارتادى. قىتايدىڭ مەملەكەت قۋاتى، اسكەري كۇشى جانە A2/AD قورعانىس كۇشىن قامتىعان جالپى ناقتى سوعىس قۋاتى ارقىلى اقش-قا توتەپ بەرۋى ەكىتالاي. سەبەبى، سوعىس قىتايدىڭ «اۋلاسىندا» بولعان كۇندە دە قۇراما شتات ايماقتا كوپتەگەن وداقتاس كۇشتەرگە يە. اۋستراليا، جاپونيا، وڭتۇستىك كورەيا سەكىلدى نەگىزگى وداقتاستارىنان تارتىپ، فيليپپين، ۆەتنام، ءۇندىستان، تايۋان جانە تىنىق مۇحيتتاعى ارال ەلدەرى دە اقش جاعىندا.

بىلاي قاراعاندا اسكەري قۋاتتى دامىتۋدا قىتاي اقش-تان كوپ ساباق العان. ءتىپتى، قارۋ-جاراق تەحنيكاسى، پەرسونالدى ۇيىمداستىرۋ جانە كومپيۋتەرلىك جۇيەلەر ارقىلى باسقارۋدىڭ بارلىعىن دەرلىك قۇراما شتاتتان كوشىردى. الايدا، ەكى ەلدىڭ باسقارۋ ءتۇزىمى مەن ساياسي مادەنيەتى ەكى ءتۇرلى بولعاندىقتان بۇلاردى ناقتى سوعىس جاعدايىندا ىسكە اسىرۋى دا ەكى باسقا بولادى. بىلايشا تۇسىندىرۋگە بولادى: اقش كەيدە شابۋىل ونىمدىلىگىن، سوعىس كەزىندەگى يكەمدىلىكتى كۇشەيتۋ ءۇشىن كەيبىر اسا ماڭىزدى شەشىمدەردى كومانديرلەردىڭ جاساۋىنا رۇقسات بەرەتىن ەرەجەسى بار. ال، قىتاي ارمياسى قاتاڭ تارتىپكە باعىندىرىلعان، شەشىم جاساۋ مەن ونى جۇزەگە اسىرۋعا تۇتاس جۇيە جۇمىس ىستەۋى كەرەك بولادى. ۇرىس ۋاقىتىندا وسىنىڭ ءبارى دەرلىك ەلدەردىڭ جەڭىس-جەڭىلىسىنە اسەر ەتپەك.

قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ توراعاسى لاۋازىمىنداعى شي جينپيڭ اسكەري، ساياسي جانە پارتيا بيلىگى سىندى ءۇش بيلىكتى ءوز قولىنا العان. قىتايدىڭ اسكەري جانە ساياسي مادەنيەتىنە قاراي وتىرىپ، قانداي جاعداي بولماسىن قكپ باسشىسى بۇل بيلىكتەردى جەرگىلىكتى كومانديرلەرگە ءبولىپ بەرۋ مۇمكىندىگى جوققا ءتان. ونىڭ ۇستىنە قازىر كومپارتيا ىشىندە «ىشكى تازالاۋ» ءجۇرىپ جاتقاندىقتان، بارلىق بيلىك ورتالىققا قاراي شوعىرلانا تۇسەدى. وسىنىڭ ءوزى ناقتى سوعىس كەزىندە حالىق-ازاتتىق ارمياسى مەن اقش ارمياسىنىڭ يكەمدىلىگىن باعالاۋعا نەگىز بولا الادى.

اقش پرەزيدەنتىنىنىڭ قاۋىپسىزدىك جونىندەگى كەڭەسشىلەرى قىتايعا قارسى كۇرەستىڭ تاسىلدەرى تۋرالى دا تالقىلاي باستاعانى ءمالىم. ايتالىق، وسى اپتادا ترامپتىڭ قاۋىپسىزدىك جونىندەگى كەڭەسشىسى بولعان ح. ر. ماكماستەر تايبەيدە (تايپەي) وتكەن قاۋىپسىزدىك فورۋىمىندا اقش پەن قىتايدىڭ قازىرگى اسكەري اڭدىسۋىن «سۋ-لي-فا» ويىنا ۇقساتتى. «قىتاي بۇل ويىندا «قايشى» شىعارسا، قۇراما شتاتتار وعان قارسى «تاستى» قولدانۋدى ءبىلۋى كەرەك. قارسىلاستى جەڭۋ ءۇشىن اقش اسكەري كۇشتەرى ءارتۇرلى قارۋ-جاراق پەن تەحنولوگيالىق مۇمكىندىكتەرگە يە بولىپ، ولاردى ءارتۇرلى سوققىلارمەن كۇرەسۋ ءۇشىن بىرىڭعاي تارتىپتە قولدانۋى كەرەك، سونىمەن قاتار گەنەرالداردى ءارتۇرلى جەردى، اۋا-رايىن جانە باسقا دا ارتىقشىلىقتاردى ءتيىمدى پايدالانۋعا يكەمدى كۇرەسۋگە ۇيرەتۋ كەرەك»، – دەگەن ماكماستەر. ترامپ كەڭەسشىسىنىڭ پىكىرىنە قاراعاندا، اقش اسيممەتريالىق سوعىس از بولعان سايىن باسىم تۇسەدى، ويتكەنى اقش قىتايمەن باسەكەلەسۋ ءۇشىن تەك قارۋ مەن جۇمىس كۇشىنىڭ ماسشتابىنا سۇيەنەتىن بولسا، بۇل تىم اقىماقتىق بولماق.

الايدا، تايۋان بۇعازىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن زەرتتەۋ ورتالىعى ءوز ەسەبىندە: «اقش-تا بىرلەسكەن وپەراتسيالاردى جۇرگىزۋدىڭ كۇشتى مۇمكىندىكتەرى بولعانىمەن، ونىڭ ءالى دە شەشىلمەگەن ءالسىز جاقتارى بار.  بىرلەسكەن وپەراتسيالار مىڭداعان قارۋدى ۇيلەستىرىپ، ونداعان جاۋىنگەرلىك بولىمدەردى بىرلەسىپ باسقارۋدى قاجەت ەتەدى، بۇل وتە قيىن. اقش ارمياسى بىرلەسكەن اۋقىمدى وپەراتسيالاردى بۇيرىقتارمەن، تارتىپتەرمەن، بايلانىس، باقىلاۋ، بارلاۋمەن جانە C4ISR مەن كومپيۋتەرلەر ارقىلى جۇزەگە اسىرادى.   ال، قىتاي كومپارتياسى كيبەر-شابۋىلدى كۇشتەپ دامىتقانى بەلگىلى. بۇل ۇرىس كەزىندەگى قۇراما شتات كۇشتەرىنىڭ باسقارۋ ءتارتىبىن بۇزا الادى دەگەن ءسوز. وسىعان قاراي وتىرىپ، تايۋان بۇعازىنداعى سوعىسقا ارالاسقان جاعدايدا ناتيجەسىنىڭ قالاي بولاتىنىن ناقتى ايتۋ قيىنعا سوعادى»، – دەگەن.

تايۋاننىڭ ءوز كۇشىن دە ەسكەرۋ كەرەك

تايۋان (تايۆان) بۇعازىنىڭ اينالاسىندا بولۋى ىقتيمال سوعىستا تايۋاننىڭ ءوز كۇشىن دە ەسكەرۋ كەرەك. قىتاي اقش-تىڭ شابۋىلىنا قارسى A2/AD قورعانىس شەبىن دامىتۋى، تايۋاندى دا وسىعان ۇقساس قورعانىس جۇيەسىن قالىپتاستىرۋعا يتەرمەلەگەن. تايۋان پرەزيدەنتى 8 قىركۇيەكتە ەل ورتالىعىندا وتكەن ازيا-تىنىق مۇحيتى ايماعى قاۋىپسىزدىك فورۋمىندا «تايۆان اسيممەتريالىق ۇرىس قۋاتىن ارتتىرۋعا ۇمتىلاتىندىعىن» اشىق ايتتى.

تايۋان اقش-تان ەڭ جاڭا تيپتەگى F-16V سوعىس ۇشاقتارىمەن قاتار، «پاتريود» اتتى زىمىراندارىن ساتىپ الدى. بۇعان قوسا تايۋان ءوزىنىڭ كەمە جانە اسكەري كولىكتەردى جاساۋ سالاسىن جەدەل دامىتۋدى قولعا الۋدا. دەگەنمەن، تايۋان ءوزىنىڭ اسكەري تەڭىز جانە اۋە كۇشتەرىن، زىمىراندارىن جانە الىس ارالىقتا ارتيللەريالىق سوققى بەرۋ قابىلەتىن، وزگە دە سوعىس تەحنيكالارىن تەك تايۋان بۇعازىنداعى سوعىس قاتەرىنەن قورعانۋ ءۇشىن دايىنداعان. بۇلار حالىق-ازاتتىق ارمياسىنىڭ تەڭىزدەن ءوتىپ ارالدى باسىپ الۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى دەگەن ءۇمىت دەسە دە بولادى.

تايۋان ءۇشىن تەڭىز جاعالاۋ سوعىسى دا اسا ماڭىزدى.

دەگەنمەن، United Daily News باسىلىمى جاقىنداعى حابارىنا قاراعاندا، تايۋاننىڭ ۇلتتىق قورعانىس مينيسترلىگى دە جاقىندا «قكپ-نىڭ اسكەري قۋاتى تۋرالى ەسەپتى» جاريا ەتكەن. وندا قىتاي تارابى جاساندى جەر سەرىكتەردى جانە باسقا دا قۇرىلىمداردى پايدالانا وتىرىپ، تايۋاننىڭ اسكەري ديناميكاسىن، سوعىس الاڭىن بارلاۋدىڭ تولىق دايىندىعىن، اۋە قورعانىس جۇيەسىنەن تارتىپ، ونەركاسىپ كوزدەرىنە شابۋىل مۇمكىندىكتەرىنە دەيىن تولىق ءبىلىپ بولعانى ايتىلعان. سوعان ساي، ءۇشىنشى جاق اسكەري كۇشتەردىڭ كيلىگۋىن بولدىرماۋ جانە تايۋاننىڭ قارسىلىق قۋاتىن باسۋدى ءجىتى جوسپارلاپ بولۋى مۇمكىن دەگەن بولجامدار بار.

تايۋان بۇعازىنداعى سوعىىس قالاي بولۋى مۇمكىن...

قىتاي حالىق-ازاتتىق ارمياسى تايۋانعا شاپقىنشلىق سوعىستى باستاعان جاعدايدا نە بولۋى مۇمكىن؟ كىم نە ىستەۋ مۇمكىن؟ تاراپتار قانداي شابۋىل، قورعانىس تاسىلدەرىن جاساۋى مۇمكىن؟ تايۋان جانە كونگونگتىڭ ىقپالدى باسىلىمدارى قازىر وسى تاقىرىپتاردى قاۋزاپ جاتىر. ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، ەگەر اقش-تىڭ اسكەري كومەگى بۇعاتتالىپ قالسا نەمەسە كەشىكتىرىلسە جانە تايۋان تارابى ءوزىنىڭ زىمىران، درون نەمەسە الىس ارالىقتى ارتيللەريالىق كۇشتەرى ارقىلى قىتايدىڭ  A2/AD  قورعانىس شەبىنە سوققى بەرىپ ۇلگىرمەگەن جاعدايدا قىتاي اسكەري كۇشتەرىنىڭ العاشقى زىمىران شابۋىلدارىنان كەيىن  تايۋاننىڭ ماڭىزدى اسكەري بازالارى، ينفراقۇرىلىمى، اۋەجايلاردىڭ ۇشۋ الاڭدارى نەمەسە زىمىرانداردى ۇشىرۋ الاڭدارى جويىلۋى مۇمكىن. بۇدان كەيىن كوممۋنيستىك پارتيانىڭ قارۋلى كۇشتەرى اۋە كۇشتەرىنىڭ باسىمدى ارقىلى جەڭىسكە قول جەتكىزۋى دە بەك مۇمكىن. بۇل سونداي-اق، تايۋاننىڭ تەڭىزدەگى كوپ قاباتتى قورعانىس شەبىن دە بۇزادى.

نوتر-دام ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى ەۆگەني گولتس بولسا تايۋانعا مىنانداي ۇسىنىس ايتادى: تايۋان قورعانىس شەبى مەن ۇرىس يكەمدىلىگىن ساقتاۋدان تىس، قارسىلاسىن الجاستىراتىن پوزيتسيالاردى ورنالاستىرۋى كەرەك. سونداي-اق، راديولوكاتسيالىق ۇشىرۋ ستانتسيالارى مەن شابۋىلدان زاقىمدالعان جۇيەنى تەز قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن قوسىمشا A2 / AD جۇيەلەرىن نەمەسە جابدىقتارىن رەزەرۆتەۋدى دە ويعا العانى دۇرىس. بۇعان قوسا، حالىق-ازاتتىق ارمياسىنىڭ تايۋاننىڭ قورعانىس قۋاتىن كۇيرەتۋدىڭ الدىن الۋ ءۇشىن جەر بەدەرىن، عالامتور جەلىسىنىڭ جانە ۇرىس رەجيمىن باسقارۋ تەحنولوگياسىنىڭ مۇمكىندىكتەرىن تولىق پايدالانۋى ءتيىس.

قورعانىس شىعىندارى مەن قورعانىس قۋاتىنىڭ ايىرماشىلىعى، زىمىراندار، اۋە جانە تەڭىز كۇشتەرىنىڭ سانى مەن قۋاتى جاعىنان تايۋان قىتاي حالىق-ازاتتىق ارمياسىنا پار كەلمەيتىنى انىق. سوندىقتان دا، تايۋان تەڭىز جانە اۋەدەگى قارسىلاسۋ قۋاتىنان ايىرىلعان جاعدايدا ۇرىس الاڭى تايۋان ارالىنىڭ باتىس جاعالاۋى بولادى. ودان كەيىنگى جاعداي قىتاي قارۋلى كۇشتەرىنىڭ ارالدى قانشالىقتى يگەرگەنىنە جانە تايۋاننىڭ قۇرلىقتاعى كۇشتەرىنىڭ قانشالىقتى توسقاۋىل بولا الاتىنىنا بايلانىستى.

سوندىقتان دا، امەريكالىق قورعانىس سالا ماماندارى تايۋاندى قىسقار ارالىقتى سوعىسقا، ياعني ارالداعى شەشۋشى شايقاسقا دا تولىق دايىندىقتا بولۋعا كەڭەس بەرۋدە. بىلايشا ايتقاندا، ارالدىڭ باتىس جاعالاۋىنان تارتىپ، تاۋلى ايماقتارداعى جانە كوشەلەرگە دەيىنگى قارسىلىق ارەكەتتەرىن جوسپارلاپ، الىپ ايداھاردىڭ جەمدى وڭاي جۇتا المايتىنىنا كوزىن جەتكىزۋ اسا ماڭىزدى دەگەن پىكىردە.

قىتاي تايۋان ارالىن تولىق باقىلاۋعا الۋعا دايىن با؟

تايۋاننىڭ ۇلتتىق قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ ەسەبىنە قاراعاندا، «حالىق-ازاتتىق ارمياسى قازىرگى ۋاقىتتا كولىك قۇرالدارى شەكتەۋلى بولعاندىقتان جانە ماتەريالدىق-تەحنيكالىق قامتاماسىز ەتىلۋىنە بايلانىستى كەڭ اۋقىمدى دەسانت وپەراتسيالارىن جۇرگىزۋگە ءالى تولىقتاي قابىلەتسىز». جاۋىنگەرلەرمەن تىكەلەي ارالدى باسىپ الۋعا تولىق دايىندىعى جوق دەگەن باعاسىنا كەلىسپەيتىن ساراپشىلار بار. ولاردىڭ ايتۋىنشا، قىتاي تايۋان ارالىنىڭ باتىسىنداعى بىرنەشە ماڭىزدى پورتتاردى باسىپ الۋ ارقىلى مىڭداعان اسكەرلەردى سول پورتتار ارقىلى قۇرلىققا جايىلتا الادى. وعان قوسا اسكەرلەردى تاسۋ ءۇشىن اسكەري كەمەلەردەن تىس جۇك كەمەلەرى مەن تاسىمال ۇشاقتاردى دا پايدالانۋى مۇمكىن دەپ ەسەپتەيدى.

بۇعازدىڭ ەكى جاعالاۋىنداعى اسكەري كۇشتەردى سالىستىرا كەلە قازىر تايۋاننىڭ قاۋىپتى جاعدايدا تۇرعانىن باعالاۋعا بولادى. ءۇش تاراپتاعى مۇنداي قادامدار وڭىردەگى قاقتىعىس قاۋپىنىڭ قانشالىقتى دەڭگەيدە ەكەنىن كورسەتەدى. ولاردىڭ اسكەري جاۋاپتاسۋىنان بۇرىن، وعانعا دەيىنگى ارەكەتتەرى سوعىس قاتەرىن بىرتىندەپ جاقىنداتا تۇسەتىنى بايقالادى. اقش پەن قىتاي اراسىنداعى باسەكە ءبىر عانا اسكەري سالالاردى قامتىمايتىنىن ەسكەرگەن ءجون. ينۆەستيتسيا، ساۋدا قارىم-قاتىناستارى، ءوندىرىس، جاڭا تەحنولوگيا سەكىلدى قازىرگى الەمدىك ىقپالدى سالالاردىڭ بارىندە جۇرۋدە. وسىنداي شەشۋشى كەزەڭدە بەيجىڭ بيلىگىنىڭ تايۋانعا ۇرىس اشىپ، كوممۋنيستىك پارتيانىڭ قىتايداعى بيلىگىن تاۋەكەلگە تىگۋگە باتىلى دا جەتە قويماۋى مۇمكىن.